چهارمين اردوي سراسري فرهنگي دانشجويي طريق جاويد با هدف شناخت انديشه و سيره حضرت امام خميني (ره) در ابعاد مختلف و به همت مركز فرهنگي دانشجويي امام و انقلاب اسلامي وابسته به جهاددانشگاهي و با همكاري مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره) در مشهد مقدس برگزار شد.
به گزارش روابط عمومي جهاددانشگاهي، در اين اردو 300 تن از دانشجويان منتخب سراسر كشور طي روزهاي 19 الي 23 مرداد ماه سال جاري دردانشگاه علوم پزشكي مشهد گردهم آمدند تا ياد و نام حضرت امام خميني (ره) را با محوريت اخلاق در قالب سخنراني و برگزاري كارگاههاي آموزشي با موضوعاتي نظير اخلاق و سياست، اخلاق و خانواده، اخلاق و تعليم و تربيت ، اخلاق و دفاع مقدس، اخلاق و دانشگاه، با حضور اساتيد برجسته و صاحب نظر گرامي دارند.
براساس اين گزارش، مراسم افتتاحيه اردو سه شنبه 20 مرداد ماه با حضور دكتر حميدرضا طيبي رئيس جهاددانشگاهي، حجت الاسلام والمسلمين محمدعلي خسروي معاون پژوهشي مؤسسه تنظيم و نشر آثار حضرت امام خميني (ره) ، سيدمحمد هاشمي تروجني رئيس مركز فرهنگي دانشجويي امام و انقلاب اسلامي، دكتر شمسيان رئيس جهاددانشگاهي واحد مشهد و جمعي از اساتيد و صاحب نظران برگزار شد.
دكتر علي اكبر شمسيان رئيس جهاددانشگاهي واحد مشهد در اين مراسم طي سخناني اظهار داشت: ايجاد مركز امام و انقلاب در جهاددانشگاهي تبلور اين باور است كه انديشه و سيره علمي امام (ره) به عنوان عالي‌ترين سند مرجع انقلاب اسلامي براي نسل‌هاي آينده همواره بايستي درصدر توجهات، مطالعات، پژوهش‌ها ، بازكاوي‌ها و بازخواني‌ها قرار گيرد و براين باوريم كه امام (ره) به عنوان نمونه امروزين انساني است كه براساس خواست خدا، سيره رسول خدا و ائمه اطهار زندگي كرده است و اين اجتماع سراسري گواهي است بر تلاش و اراده نسلي كه خود از پيروان آن عزيز سفر كرده بوده و از پيشگامان جهاد و شهادت مي‌باشند.
وي افزود: ايمان به خدا در واقع لمس و درك حضور خدا در همه زمينه‌ها و كنش‌هاي زندگي است و عملاً بپذييم همه ما در حضور او و تحت اراده او زندگي مي‌كنيم. اما براساس آيات قرآن گزينه ايمان به خدا به تنهايي كافي نيست بلكه تمام اعمال انسان نيز بايستي صالح باشد. در واقع عمل صالح نظير اخلاقي است كه براساس ايمان به خدا و شناخت كامل دين و سيره پيامبر اكرم و ائمه اطهار صادر شده باشد.
شمسيان تصريح كرد: بايد توجه داشت كه تمام دستاوردها و موفقيت‌ها چه در عرصه زندگي فردي و چه در عرصه زندگي اجتماعي، اگر انجام عمل صالح و افكار ديني نباشد نه تنها موجب سربلندي بلكه ممكن است در پيشگاه خداوند متعال مايه شرمساري و سرافكندگي باشد.
رييس جهاددانشگاهي واحد مشهد خاطرنشان كرد: تمامي لحظات زندگي امام (ره) سرشار از احساس حضور و نظارت خرمند و پايداري به انجام عمل صالح به عنوان اصلي غيرقابل اغماز بوده و سرتاسر زندگي فردي و اجتماعي و سياسي او گواهاني بر توحيد و به حق ، سفارشي به پايداري و استقامت در راه خدا بود، آن مرد بزرگ با اعتقاد به اين مبنا بود كه اسلام را درعصري كه گمان مي‌رفت حرفهايي براي زندگي فردي اعضاء كاربرد ندارد به عرصه وسيع اجتماع و تحول عظيم انقلاب اسلامي به ثمر نشانيد و به فرموده مقام معظم رهبري درجوهر حركت امام (ره) به عنصر ايمان به خدا ، ايمان به راهي كه انتخاب كرده و ايمان به پيروزي موج مي‌زد.
سيدمحمد هاشمي تروجني رئيس مركز فرهنگي دانشجويي امام و انقلاب اسلامي نيز در اين مراسم در سخناني اظهار داشت: موضوع اصلي چهارمين اردوي فرهنگي دانشجويي طريق جاويد، اخلاق است. علت انتخاب اين موضوع برمي‌گردد به اهميتي كه امام (ره) در حوزه معرفتي خويش دارند. بعد از معرفت شناسي در زمينه توحيد مهمترين گزاره معرفت شناسي، معرفت انساني است كه امام (ره) تكيه زيادي بر بحث انسان شناسي مخصوص در گزاره اخلاق دارند.
وي ادامه داد: آنچه كه جامعه امروز به آن نيازمند هست و از هر دوره‌اي بايد به آن بيشتر توجه كرد بحث اخلاق است ، حركت سياسي ايشان از دوران جواني با بحث اخلاق شروع مي‌شود، تئوري فكري ايشان با بحث اخلاق آميخته است. كتاب‌هايي كه در آغاز جواني تاليف مي‌كنند و برنامه‌هاي درسي كه ايشان دارند بحث اخلاق است.
هاشمي افزود: انديشه سياسي بدون اخلاق از منظر امام (ره) جايگاهي ندارند، هدف آن را در نوع برداشت و تعريفي كه امام (ره) با توجه به جهان بيني توحيدي كه از انسان دارد مي‌توانيم ببينيم، انديشه‌اي كه امام (ره) ارائه مي‌دهد با توجه به جهان بيني توحيدي اساسي ترين بحث ايشان انسان است.
وي تصريح نمود: مركز فرهنگي دانشجويي امام و انقلاب اسلامي جهاددانشگاهي تلاش كرده است كه اين موضوع را مطرح كند، ما شايد در اين اردو به اهدافمان نرسيم ولي هدفمان طرح موضوع است تا بتوانيم اخلاق را در ارتباط با علوم ديگري مثل سياست، اجتماع، خانواده ، دفاع مقدس مورد مطالعه قرار دهيم تا سرآغاز براي مطالعات شما عزيزان باشد.
براساس اين گزارش، در اين مراسم دكتر حميدرضا طيبي رئيس جهاددانشگاهي نيز طي سخناني با اشاره به مفهوم توسعه در ادبيات امروز كه به موجب آن توسعه علمي، فن آورانه ، فرهنگي و اجتماعي بايد به طور همزمان در جامعه محقق شود بر ضرورت توجه به نقشه جامع علمي كشور به عنوان مبنايي در تدوين برنامه‌هاي توسعه تاكيد و خاطرنشان كرد: روند پيگيري برنامه‌هاي توسعه كشور نبايد با تدبير يك مجلس يا دولت دچار تغيير شود.
دكتر حميدرضا طيبي در آيين گشايش چهارمين اردوي طريق جاويد كه در دانشگاه علوم پزشكي مشهد برگزار شد، توسعه را رسيدن از وضع موجود به وضع مطلوب دانست و تصريح كرد: در سند چشم انداز انقلاب اسلامي، اهداف توسعه‌اي نظام در افق 1404 به وضوح بيان شده است.
وي افزود: توسعه فن آورانه و علمي در جوامع غربي بسيار خوب رشد كرده است، ولي آنچه در جوامع آنها به وجود آمده بخشي از ابعاد توسعه است. غربيه‌ها در گذشته نسبت به بخش فرهنگي غفلت كرده بودند و اين مسئله موجب شد تا از قدرت علمي خود به طور نابجا و در جهت استعمار كشورها استفاده كنند كه تبعات آن را در اطراف كور خودمان نيز مي‌بينيم مانند آنچه در عراق و افغانستان اتفاق مي‌افتد.
وي تصريح كرد: اگرچه امام خميني (ره) به بحث توسعه اشاره مستقيم نكرده‌اند اما منظور ايشان را از عباراتي مثل خودباوري، برنامه ريزي ، آباداني و بازسازي كه بارها در بحث‌هايشان به آن اشاره كرده‌اند، مي‌توان دريافت . امام (ره) در بحث‌هايشان از اين عبارات بسيار استفاده كرده‌اند و مي‌توان استنباط كرد كه منظور ايشان همان توسعه است.
طيبي توسعه مدنظر امام (ره) را داراي چهار حوزه اصلي خواند و معنويت و اخلاق را مهم ترين بخش آن دانست.
وي استقلال فكري و علمي جامعه، وحدت كلمه و اتحاد مردم براي توسعه، عدالت و توجه به محرومان را به عنوان ديگر حوزه‌هاي توسعه موردنظر امام خميني (ره) برشمرد و گفت: معنويت و اخلاق به شدت موردتوجه امام (ره) و از ويژگي‌هاي مهم و تاثيرگذار بر توسعه پايدار در كشورهاست . امام خميني (ره) مي‌فرمايند اگر ايمان به خدا و عمل در راه خدا در تمام عرصه‌هاي فعاليت سياسي، اجتماعي، فرهنگي و ساير عرصه‌هاي زندگي بشر باشد، پيچيده‌ترين مشكلات امروزي جهان به آساني حل مي‌شود.
وي در ادامه گفت: نقطه ضعف مباحث توسعه در جهان امروز كه خيلي‌ها خصوصاً غرب را متوجه اين اشكال خودشان كرده است، بحث اخلاق و معنويت است. چيزي كه امروز متاسفانه در جوامع خودمان هم شاهد آن هستيم و در حال دور شدن از آنها هستيم. سرمايه‌هاي خوب و انباشته‌مان را گاهاً از دست مي‌دهيم اما جنبه‌هاي عمده اين معنويت از منظر امام (ره) توكل بر خداوند، حفظ ارزش‌ها ، خودسازي و جهاد است.
رييس جهاددانشگاهي با اشاره به استقلال فكري و علمي، اظهار كرد: توسعه فرهنگي، استقلال علمي و فناورانه از نكات بسيار مهم و مورد توجه امام (ره) در بيان علت عدم توسعه يافتگي‌هاست و جمله‌اي از ايشان داريم كه مي‌فرمايند:«اين وابستگي فكري، عقلي و مغزي به خارج كشور منشا اصلي بدبختي‌هاي ملت‌ها و ملت ماست.»
رييس جهاددانشگاهي اظهار كرد: از لحاظ علمي و استقلال فناورانه كه از موارد مسلم توسعه است محورهاي عمده‌اي در صحبت‌هاي امام خميني (ره) مشهود است كه بحث خودباوري، خوداكتفايي، توسعه فناوري و تكنولوژي نوين و برنامه ريزي از اين محورهاست. امام (ره) مي‌فرمايند: «در برنامه صنعتي كردن مملكت هرگز چون امروز سراغ مونتاژ نمي‌رويم و نوسازي را به بهترين وجه انجام خواهيم داد» و يا در جاي ديگري مي‌فرمايند: «احتياج ما بعد از اين همه عقب ماندگي مصنوعي به صنعت كشورهاي خارجي حقيقتي است انكارناپذير اما اين بدان معنا نيست كه ما بايد در سطوح پيشرفته به اين صنايع خارجي وابسته شويم.»
وي وحدت كلمه و اتحاد همه مردم براي توسعه را سومين محور توسعه از ديدگاه امام (ره) دانست و گفت: اتحاد ملي بين نيروهاي انقلاب از اصول مسلمي است كه بايد به آن توجه كرد و اين عبارت امام (ره) كه مي‌فرمايند «همه اقشار ملت از دوست و غيردوست همه بايد با يكديگر همكاري كنند و برادرانه دست به دست هم بدهند تا آنچه براي ما گذاشته شده از سربسازند». بيانگر اهميت اين مساله است.
دكتر طيبي دايره ترسيم شده توسط امام (ره) براي انقلاب و ياران انقلاب را دايره‌اي بزرگ توصيف كرد و افزود: امام خميني (ره) حتي غيردوست را هم در اتحاد شريك مي‌كرد اما غيردوستي كه اصول نظام ما را مي‌پذيرد و حاضر مي‌شود براساس آن در جمهوري اسلامي ايران فعاليت بكند.
وي يكي از شروط پايداري توسعه را عدالت دانست و افزود: چهارمين برنامه، مبحث عدالت و توجه به محرومين است. اگر شاخص‌هاي توسعه مانند درآمد متوسط افزايش پيدا كند اما در كنار آن قله‌هاي ثروت و دره‌هاي فقر را داشته باشيم اين به معناي بي‌عدالتي است و آن توسعه قطعاً پايدار نخواهد بود. وقتي صحبت از عدالت مي‌شود ارتقاي وضعيت براي همه مردم و توجه به محرومان است. امام (ره) هميشه بر اجراي عدالت تاكيد داشته و مي‌فرمودند «خدا نياورد روزي را كه سياست ما و سياست مسوولين كشور ما پشت كردن به دفاع از محرومين و روآوردن به حمايت از سرمايه‌دارها باشد.»
وي گفت: ادبيات امام (ره) اگرچه ادبياتي مربوط به قبل و بعد از انقلاب و دوران جنگ است، اما ادبياتي است كه ما امروز براي توسعه كشور به آن نياز داريم.
رييس جهاددانشگاهي خاطرنشان كرد: مردم نيز بايد در جامعه يك سري واقعيات را بپذيرند. مردم نبايد توقع داشته باشند كه رييس جمهورشان وقتي مسووليتي را به عهده مي‌گيرد در مدت چهار سال كارهايي انجام دهد كه همه به چشم ببينند. اگر بنا باشد به اين صورت پيش برود بايد حتماً به سراغ راه‌هايي كه منتهي به خارج از كشور مي‌شود رفت و همه چيز را از خارج از كشور وارد كرد تا مردم ببينند يا بايد به سراغ راه‌هايي رفت كه براي كشور راه‌هاي اساسي و زيرساختي نيستند.
طيبي در پايان ضمن اشاره به دستور تهيه نقشه فرهنگي كشور توسط رهبر معظم انقلاب، اجراي صحيح اين دو نقشه جامع علمي و فرهنگي و مبنا قرار دادن اين دو براي تهيه برنامه‌هاي توسعه بعدي را شرط رسيدن به اهداف مدنظر حضرت امام خميني (ره) و مقام معظم رهبري در تحقق اهداف توسعه كشور دانست.
سعيد پورعلي معاون فرهنگي جهاددانشگاهي در مراسم اختتاميه اردوي فرهنگي دانشجويي در سخنراني با موضوع اخلاق دانشجويي از نظر امام گفت: واقع گويي و اغراق گريزي از ويژگي‌هاي اخلاقي امام (ره) بود.
معاون فرهنگي جهاددانشگاهي گفت: در دوره‌اي كه برخي با پيچيده‌گويي سعي داشتند تراز دانش خود را بالا ببرند و رمزگذاري‌ها و رمزپردازي‌ها در كلام را از دانش برتر خود مي‌دانستند ، امام خميني (ره) به سادگي و بي‌تكلف سخن مي‌گفتند.
سعيد پورعلي با بيان اين مطلب اظهار داشت: سيطره اخلاق فقط بر اعضاء و جوارح بدن انسان نيست بلكه سيطره اخلاق بر روح انسان نيز وجود دارد؛ به عبارت ديگر اخلاق بر نفسانيات انسان نيز سيطره دارد و روح انسان نيز متاثر از گزاره‌هاي اخلاقي است. اخلاق روحي در مقابل اخلاق جوارحي، اخلاقي است كه به عالم ذهن و معرفت متصل مي‌شود.
پورعلي ضمن تاكيد برگستره فردي و اجتماعي اخلاق در سيره و انديشه حضرت امام خميني (ره)، به ويژگي‌هاي مكتب اخلاقي امام (ره) اشاره كرد و گفت: اخلاق در بينش امام (ره) داراي جامعيت بود و ايشان باور داشتند كه اخلاق بر رفتار دروني و رفتار بيروني تاثيرگذار است.
معاون فرهنگي جهاددانشگاهي، واقع گويي و اغراق گريزي را از ديگر ويژگي‌هاي اخلاقي امام (ره) عنوان كرد و گفت: امام خميني (ره) در برابر هر شنوده‌اي توان و ظرفيت فكري او را در نظر مي‌گرفت و در بيان خود واقع‌بينانه و سنجيده عمل مي‌كرد كه اين نيز برگرفته از سيره اهل بيت (ع) است؛ ايشان با همه به يك زبان صحبت نمي‌كردند؛ با هر شخصي به گونه‌اي صحبت مي‌كردند كه براي او قابل فهم باشد كه البته اين شيوه تبليغ پيامبر اكرم (ص) بود.
پورعلي افزود: از ديگر ويژگي‌هاي اخلاقي ايشان مي‌توان به ياس زدايي، نكته سنجي و ريزبيني و توجه به اصول اخلاقي اشاره كرد.
وي با اشاره به آفت دامن‌گير عرفان‌هاي كاذب در حوزه اخلاقي و عرفاني ، گفت: اين آفتي است كه فرد را از جامعه جدا مي‌كند و او را وارد عوالمي مي‌كند كه يكي از مشخصه‌هاي آن قطع رابطه با محيط اطراف است ولي امام (ره) انسان و اخلاق را در متن جامعه مي‌خواست.
وي با اشاره به ديدگاه امام (ره) در رابطه با محوريت اخلاق در جامعه دانشگاهي، گفت: امام (ره) در برابر آنها كه مي‌گفتند بين علم و ايمان يا علم و اخلاق تناسبي ندارد ايستادگي مي‌كردند و همواره ضمن تاكيد بر تحصيل علم، موضوع تهذيب اخلاق را نيز مطرح مي‌كردند.
پورعلي با اشاره به اينكه علم دايره توانايي‌هاي ما را افزايش مي‌دهد، گفت: امام خميني (ره) به همين علت تزكيه انسان را به موازات تعليم مورد توجه قرار مي‌دهد، به عبارتي تعليم، انسان را توانمند مي‌نمايد و تزكيه تعيين مي‌كند كه كجا وارد شويم و كجا وارد نشويم.
معاون فرهنگي جهاددانشگاهي مباني فكري حضرت امام (ره) در حيطه اخلاق را برپايه دو اصل اخلاص و قيام براي خدا ذكر كرد و افزود: مبارزه با خودخواهي و قيام براي مبارزه با نفس از مباني اخلاقي امام خميني (ره) است.
وي همچنين توصيه‌هاي اخلاقي امام (ره) به دانشجويان را داشتن هدف درتعليم و تربيت، كوشش در راه تحصيل علم و كاربرد علم در حيات انسان‌ها در جهت بالا بردن كيفيت زندگي مردم عنوان كرد.
پورعلي در خاتمه درخصوص مسووليت‌هاي اخلاقي دانشجويان از ديدگاه امام (ره) نيز به مواردي همچون دور كردن نااميدي و حفظ نشاط علمي، مسووليت دانشجويان نسبت به جامعه، بيدارسازي و آگاه سازي، دفاع از اسلام و عدالت، مقابله با انحراف و منحرفين و التزام به احكام اسلام اشاره كرد.
لازم به ذكر است اين اردوي سراسري پنج روزه با برگزاري كارگاه‌ها و سخنراني‌هاي مختلفي با موضوعات اخلاق دانشجويان از منظر امام ، اخلاق و دانشگاه از نظر امام ، عرفان و اخلاق از ديدگاه امام ، اخلاق و تعليم و تربيت از ديدگاه امام ، اخلاق و سياست در ديدگاه امام و ادبيات شعري بعد از انقلاب با نگاه به اشعار عرفاني امام (ره) به كار خود پايان داد.
گفتني است برگزاري مراسم شب شعر و تقدير از گروه‌هاي دانشجويي برگزيده و اجراي برنامه‌هاي جنبي فرهنگي از ديگر ويژگي‌هاي اين اردو بود.
خاطرنشان مي‌كند، اين اردو هر ساله از سوي مركز فرهنگي دانشجويي امام و انقلاب اسلامي وابسته به جهاددانشگاهي و با حضور جمع كثيري از دانشجويان برگزار مي‌شود.ح/الف