متأسفانه در كشور ما سن ابتلا به بيماريهاي قلبي - عروقي و مرگ و مير ناشي از آن پايين‌تر از كشورهاي توسعه يافته است.
دكتر مجتبي سالاري‌فر، متخصص قلب و عروق و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت‌وگو با ايسنا واحد علوم پزشكي تهران گفت: در كشور ما بيماريهاي قلبي - عروقي در شرايط فعلي شايعترين علت مرگ و مير هستند در يك دوره گذار هستيم. دوره گذار به اين صورت است كه بيشتر مرگ و مير در كشورهاي فقير ناشي از بيماريهاي عفوني و بيماريهاي مادر و نوزاد است كه اين نيز به دليل فقر اقتصادي، نبود بهداشت، تغذيه نادرست، توسعه نيافتگي و عدم پوشش واكسيناسيون است. با توسعه اقتصادي اجتماعي جامعه از شدت اين گروه از بيماريها كاسته شده و به بيماريهاي غيرواگير افزوده مي‌شود. اين بيماريها در درجه اول شامل: بيماريهاي قلبي - عروقي، فشارخون، ديابت و انواع سرطانها مي‌شود.
وي افزود: كشورهاي پيشرفته، بيماريهاي قلبي - عروقي همچنان علت شايع مرگ و مير هستند اما با اين تفاوت كه به دليل پيشگيري اوليه و ثانويه، سن ابتلا به آن بالاست. كشور ما يك حالت بينابيني داشته و بيماريهاي قلبي عروقي شايعترين علت مرگ و مير هستند اما متأسفانه حدود سني مبتلايان نسبت به كشورهاي توسعه يافته پايين‌تر است. در بررسي انجام شده در مركز قلب تهران ميانگين سن بيماران كه تحت عمل قلب باز يا بالن آنژيوگرافي قرار گرفته‌اند حدود 58 سال است در حالي كه اين سن در كشورهاي ديگر 10 سال بالاترست.
اين متخصص قلب و عروق افزود: كنترل و پيشگيري بيماريهاي قلبي - عروقي شامل چند مرحله است. مرحله اول كنترل عوامل خطر يا ريسك فاكتورهاي قلبي است كه اين عوامل خطر شامل 2 دسته‌اند كه دسته اول عوامل قابل كنترل هستند مانند چاقي، سيگار، مصرف غذاهاي با چربي اشباع شده بالا و موارد ديگر كه از طريق آموزش به خصوص در زمينه قطع سيگار، افزايش فعاليت عمومي، تبليغ و تشويق ورزش همگاني و آموزش و نظارت بر مصرف غذاي جامعه كه در يك طرح ملي بايد مطرح شود، كنترل اين عوامل امكانپذير مي‌شود.
دسته دوم عواملي هستند كه در درازمدت بيماريهاي عروق كرونري را سبب مي‌شوند مانند فشارخون، ديابت، افزايش چربي بد(LDL) كه كنترل اين ريسك ها و درمان آنها به خصوص در سنين جواني و يا كساني كه چند تا از اين عوامل را با هم دارند مهم است.
وي اظهار كرد: مرحله دوم كنترل را پيشگيري ثانويه تشكيل مي‌دهد و معمولاً در گروهي اعمال مي‌شود كه به نحوي يك بار دچار بيماري قلبي شده‌اند و تشخيص بيماري قلبي برايشان محرز شده است و هم اكنون مي خواهيم از انفاركتوس مجدد و يا عوارض بيماري جلوگيري كنيم كه اقدامات در اين مورد بيشتر شامل اقدامات درماني، دارويي، جراحي، آنژيوپلاستي عروق كرونر (گذاشتن بالن و يا استنت) مي شود. در اين گروه نيز كنترل عوامل خطر مثل فشارخون، چربي خون بالا و ديابت اهميت دارد.
دكتر سالاري فر تصريح كرد: يكي از مسائل مهم در بيماريهاي قلبي عروقي، تشخيص زودرس بيماري است.
وي گفت: درصد بالايي از افراد (25 تا 30 درصد) ممكن است علائم بيماري قلبي عروقي و يا حتي انفاركتوس ميوكارد را به صورت خاموش داشته باشند. اكثر افرادي كه به علت بيماري قلبي عروقي مثلاً سكته به پزشك مراجعه مي كنند هيچ گونه علامت قبلي از اين بيماري نداشته اند و هم اكنون دچار سكته و يا مرگ ناشي از اين بيماري شده اند در حالي كه اغلب اين افراد از حدود يك ماه قبل از اينكه دچار عارضه شوند از علائمي چون درد قفسه سينه در پشت جناغ، تنگي نفس در فعاليت رنج مي برند كه اين افراد به خصوص در سنين ميان سالي و يا اگر داراي ريسك فاكتورهاي ديگر چون فشارخون، ديابت، چربي، كشيدن سيگار يا سابقه خانوادگي مثبت بيماري هستند بايد به پزشك مراجعه كنند كه اين مسئله بايد در قالب طرحي ملي و با آموزش مناسب همراه باشد. در صورتي كه بيماران دچار انفاركتوس قلبي شوند بخشي از عضله قلب از بين رفته و تقريباً غيرقابل برگشت است.
وي در ادامه گفت: مورد مهم ديگر، مسئله انكار نكردن بيمار و جدي گرفتن علائم بيماري است.
دكتر سالاري فر افزود: گاهي بيمار دچار سكته مي شود يا بعد از شروع علائم وقت زيادي را تلف مي كنند كه اين اتلاف وقت با وقوع انفاركتوس مي تواند بيمار را در معرض از دست دادن بخش وسيعي از عضله قلب قرار دهد يا مثلاً درد در ناحيه قفسه سينه، زير قفسه (اپي گاستر) را به معده نسبت داده و با اتلاف وقت باعث مي شوند سكته اتفاق افتاده و يا بخش وسيعي از عضله قلب از بين برود كه با مراجعه به موقع مي توانند اولاً از درمان دارويي برخوردار شوند و از وسعت انفاركتوس جلوگيري كنند، ثانياً داروهايي هستند كه به حل شدن لخته كمك مي كنند و در مراكز درماني مجهز امكان آنژيوپلاستي با بالن در انفاركتوس حاد وجود دارد كه اگر اين در ساعتهاي اوليه وقوع باشد از ميزان صدمه مي كاهد.
وي در پايان گفت: مسئله مهم، آموزش است. همچنين بهبود شرايط اورژانس، بهبود خدمات پيش بيمارستاني و بهبود خدمات اورژانس بيمارستان است تا بتوانيم در اسرع وقت اقدامات مناسب و لازم را در مورد بيماران قلبي انجام دهيم.