محققان گروه پژوهشي مواد پيشرفته جهاد دانشگاهي مشهد آلياژ حافظه‌دار نايتينول (NITI) توليد كردند.

مهندس عليرضا صادقي، همكار اصلي اين طرح، درباره توليد اين آلياژ حافظه‌دار به خبرنگار فناوري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، گفت: آلياژ نايتينول به روش متالورژي پودري توليد شده كه با عنوان «ساخت ايمپلنت‌ حافظه‌دار نايتينول به روش متالورژي پودري» نيز ثبت اختراع شده است.

به گفته صادقي در فرايند توليد اين آلياژ از پودرهاي حاصل از روش آسياكاري استفاده شد و نمونه‌هاي آن تحت پيرسازي در دماي C500 قرار گرفت كه نمونه حاصل از آن داراي نايتينول به عنوان فاز عمده بود. اما به دليل پايين بودن دماي استحاله‌ مارتنزيتي، Ni4Ti3، امكان استفاده از رفتار حافظه‌داري ماده وجود نداشت.

به اين محقق،وي و همكارانش از مس به عنوان عنصر سوم براي افزايش دماي استحاله‌ مارتنزيتي و افزايش سرعت نفوذ در تف جوشي استفاده كردند.

صادقي همچنين در اين باره توضيح داد: چون در روش توليد متالورژي پودري، متغيرهاي توليد زياد شدند، از روش طراحي آزمايش تاگوچي استفاده كرديم. در اين روش، اثر متغيرهاي زمان آسياكاري، زمان تف جوشي، فشار پرس و درصد مس بر خواص دمايي و مكانيكي كه توسط آزمون‌هاي DSC و فشارش اندازه‌گيري شده بودند، بررسي شد.

وي ادامه داد: براي بررسي فازهاي نمونه از آزمون XRD استفاده و شرايط بهينه براي رسيدن به حداكثر كرنش قابل بازيابي و بالاترين Mf به صورت همزمان محاسبه شد. نتيجه آزمايش آزمون تاگوچي با مقدار محاسبه شده همخواني داشت.

خاصيت حافظه‌داري اين آلياژ – قابليت بازگشت به شكل از پيش تعيين شده در اثر اعمال حرارت – آن را در صنايع مختلف پزشكي، صنايع هوافضا، صنايع نظامي، صنايع خودرو و صنايع برق والكترونيك پركاربرد كرده است.

از اين آلياژ مي‌توان به عنوان بيوماده‌اي موثر در ساخت ابزارهاي بيوپسي، سوزن‌ها، رهايش دارو، راهنماي فيبر نوي يا ليزر و ايمپلنت‌هاي ارتوپدي و دنداني استفاده كرد.

همچنين آلياژ حافظه‌دار NiTi مي‌تواند براي آب‌بندي محفظه پرفشار انژكتورهاي سوخت موتورهاي احتراقي ديزلي، استفاده شود و در اتصال كابل‌هاي الكتريكي با قطر كوچك و كابل‌هاي فيبرنوري كاربرد دارد.

به گفته مهندس صادقي از اين طرح پژوهشي،مقاله‌اي به نشريه علمي The journal of materials and performance abbreviation فرستاده شده كه در حال بررسي است.

همچنين طرح‌هاي تكميلي اين طرح براي رسيدن به توليد نيمه صنعتي در دست تهيه است.