به همت معاونت فرهنگي جهاددانشگاهي واحد استان خوزستان،‌همايش ‌آسيب‌شناسي موسيقي روز یکشنبه 30 مهر 91 در محل موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهي خوزستان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومي جهاددانشگاهي خوزستان به نقل از ايسناي خوزستان علي‌اكبر رائفي‌پور، پژوهشگر مسایل فرهنگي اجتماعي، در این همایش اظهار كرد: صحبت كردن از موسيقي در خوزستان كاري بس دشوار است زيرا استاني است كه اقوام مختلفي همچون لر، عرب، فارس و... را در خود جاي داده است.
وي افزود: يكي از زيبايي‌هاي ايران اين است كه همه اقوام در آن زندگي مي‌كنند از کشور چين آدم به اين منطقه آمده و از عربستان نيز. به همين صورت همه اين اقوام با هم يك فرهنگ واحد را ايجاد كرده‌اند.
رائفي‌پور ادامه داد: استان‌هايي كه به همین شکل اقوام مختلفي در آن وجود دارد جزو نمونه مناطقي هستند كه مي‌توانند فرهنگ هم‌زيستي مسالمت‌آميز را به مردم دنيا نشان دهند. البته در استان خوزستان عمدتا افراد داراي يك دين و مذهب واحد مي‌باشند. هر چند كه بعضي اقليت‌ها نيز هستند اما عامل اين يك رنگي و يك شكلي محبتي است كه ما را به هم نزديك كرده و آن محبت اهل بيت (ع) است.
او درباره موسيقي بيان كرد: متاسفانه عرصه موسيقي يكي از مهجورترين عرصه‌هايي است كه شناختي از آن وجود ندارد و خيلي‌ها مبتلای به آن هستند. ما با موسيقي به دنيا مي‌آیيم، با موسيقي زندگي مي‌كنيم و با موسيقي نيز از دنيا مي‌رويم. آيا مي‌شود موسيقي را از زندگي حذف كرد؟ مطمئنا اين كار بسيار سخت است.
این استاد دانشگاه اظهار كرذ: موسيقي فقط آوا نيست. حتي ريتم راه رفتن ما نيز نوعي موسيقي است. موسيقي در بسياري از جاهاي ديگر نيز ديده مي‌شود. مثلا استادان دانشگاه ما با موسيقي مطلب مي‌نويسند يا در كلام بعضي افراد موسيقي وجود دارد.
وي بيان كرد: نوعي موسيقي وجود دارد كه موسيقي هيجان‌انگيز است. مثلا موسيقي كلام در بعضي از افراد زماني كه صحبت مي‌كنند ديگران را تهيیج مي‌كند همچون خطابه‌هايي كه خوانده مي‌شود. در جنگ وقتي اباعبدالله (ع) عزم رفتن به ميدان را داشت رجز خواند و رجزش را بر وزني از شعر و ادب عرب انتخاب كرد كه تهيیج كننده بود. اين گونه موسيقي‌ها قطعا تاثيرگذارند.
او گفت: حتي قرآن به صورت مسجع نازل شده است. وقتي كه قرآن خوانده مي‌شود شما آهنگين بودن و مسجع بودن آن را احساس مي‌كنيد. يكي از معجزات قرآن و ويژگي‌هاي زبان عربي همين آهنگين بودن آن است تا جايي كه بعضي از آيات قرآن ريتم به خودشان مي‌گيرند.
وي افزود: اگر كسي علم آواشناسي داشته باشد و قرآن را بخواند قطعا پي به سحر‌آميز بودن اين كلام خواهد برد. عرب‌هاي جاهليت وقتی قرآن نازل شد مات مانده بودند كه اين چیست؟ قرآن آنها را تكان داد و در همان زماني كه فن خطابه در حجاز بيداد مي‌كرد قرآن اثرگذاري داشت.
رائفي‌پور يادآور شد: موسيقي از زندگي جداشدني نيست زيرا ما با موسيقي از خواب بيدار مي‌شويم. با آن مي‌نويسم، با آن غذا مي‌خوريم با‌ آن راه مي‌رويم و می‌توان گفت نديدن موسیقی در حقيقت بي‌انصافي و بي‌خردي است.
وي بيان كرد: اکنون سوال من این است؛ موسيقي آب است يا دارو؟ به نظر من موسیقی دارو است چون در حال تغيير است اما آب ثابت است. موسيقي در واقع دارويی روحي است. آيا شما هر دارويي را مي‌پذيرد؟ پس چرا هر موسيقي را مورد پذيرش قرار مي‌دهيد؟ آيا واقعا موسيقي را مي‌شناسيد؟
او گفت: اثري كه موسيقيي بر بدن و اعصاب ما مي‌گذارد در حد صدم ثانيه است. گاهي اوقات ما يك موسيقي گوش مي‌دهيم كه آن موسيقي حس نوستالژيك دارد و ما را به زمان گذشت مي‌برد. اين نشان مي‌‌دهد كه موسيقي تاثير‌گذار است.
این پژوهشگر مسایل فرهنگي اجتماعيخاطرنشان كرد: موسيقي در يك آن فرد را شرطي مي‌كند. يعني كافي است كه براي شما در يك حالت خاص چند بار يك موسيقي پخش شود. آن وقت متوجه اين شرطي شدن مي‌شويد. پس اثر موسيقي در شرطي‌سازي افراد بسيار اهميت دارد زيرا مي‌‌تواند به آني فرد را از عقلانيت دور كند.
وي با اشاره به يك سوال اساسي درباره موسيقي تصريح كرد: ما وقتي آهنگي را گوش مي‌دهيم چه چيزي از آن ياد مي‌گيريم؟ مي‌توان گفت كه ما جز شعري كه در آن موسيقي خوانده مي‌شود هيچ چيز ديگري را فرانمي‌گيريم كه البته اين را نيز جالب است بدانيم ما حتي نسبت به آن شعر هم شرطي مي‌شويم. يعني اگر به ما بگويند بدون آهنگ آن شعر را بخوان نمي‌توانيم آن را بخوانيم زير آن را با آهنگ ياد گرفته‌ايم.
رائفي‌پور اضافه كرد: همچنین موسيقي توان اين را دارد كه به سرعت شما را از فضاي عقلانيت خارج كند. يعني چنان با احساسات فرد بازي مي‌كند كه آن شخص از خودبي‌خود مي‌شود و همچنین امکان این امر وجود دارد که احساسات يك فرد را با موسيقي تحريك كرد.
او گفت: البته من هنوز نگفته‌ام كه موسيقي خوب است يا بد. موسيقي هم مي‌تواند خوب باشد و هم مي‌تواند بد باشد. براي مثال اگر به کشور شما حمله شده است و تو قصد داري كه جوانان كشور را براي دفاع از وطن و ناموس تشجیع کنی بايد از موسيقي استفاده كني. پس مي‌توان گفت ويژگي‌هاي ابزار‌آلات موسيقي، نحوه استفاده و اندازه بسامدهاي صوتي و غيره همه روي حساب و كتاب است.
این استاد دانشگاه تصريح كرد: اثرگذاري موسيقي بر روي فيزيولوژي و شيمي بدن بسيار زياد است. كافي است كه شما فقط يك موسيقي ريتميك گوش كنيد. آن وقت فشار خون‌تان بالا مي‌آيد، رگ‌ها تنگ مي‌شود و آدرنالين در خون ترشح مي‌شود. همچنين آهنگ خاص كشيدن گيتار برقي باعث ترشح آدرنالين در خون مي‌شود. در حالي كه آدرنالين در مواقعي در بدن ترشح مي‌شود كه فرد خيلي هيجان‌زده و ترسيده باشد.
رائفي‌پور گفت: در مقابل موسيقي‌هاي ريتميك موسيقي لايت قرار دارد كه اثر عكس دارد و هنگام گوش كردن به اين ‌گونه موسيقي رگ‌ها گشاد مي‌شوند فشار خون پايين مي‌آيد و به فرد حالتی خلسه‌ مانند دست مي‌دهد.
وي خاطرنشان كرد: كساني كه موسيقي غيراصولي گوش مي‌دهند عمرشان خيلي پايين است و به ضعف اعصاب و بيماري‌هاي كبدي دچار می‌شوند. مهمترين عضو بدن بعد از مغز كبد است. وقتي كبد از كار بيفتد تمام هورمون‌ها به هم مي‌ريزد.
او یادآوری كرد: امروزه هر چه بيشتر مي‌گذرد مي‌بينيم كه بيماري‌هاي كبدي نيز بيشتر مي‌شوند زيرا افرادي به موسيقي گوش مي‌دهند كه درك درستي از آن ندارند و بايد بگويم كه ضعف اعصاب اولين هديه كساني است كه موسيقي غيراصولي می‌شنوند. بيماري‌هايي همچون، شيزوفرني، پارانویا، توهم و غيره از جمله امراضي است كه بر اثر شنیدن موسيقي غیراصولی ايجاد شده است.
پژوهشگر مسایل فرهنگي اجتماعيبيان كرد: قلب يك فرد در 24 ساعت حدودا 100 هزار مرتبه مي‌زند و در يك دقيقه 70 تا 75 بار مي‌تپد. ضربان قلب وقتي زياد مي‌شود فشار خون بالا مي‌رود و موسيقي غيراصولي براي كساني كه مبتلا به فشار خون هستند سم محسوب می‌شود.
او اظهار كرد: بتهون، نيچه، شوبرت و شومان هر چهار نفر جزو موسيقي‌دانانی بودند كه جنون و ديوانگي گريبانشان را گرفت و اين نكته بسيار مهمي است. همچنین مندلسون و باخ كساني هستند كه بر اثر اغتشاشات رواني تا سر حد جنون پيش رفتند.
این استاد دانشگاه توضیح داد: لوتر در سخنی گفته است موسيقي در تخريب اعصاب انسان از مواد مخدر هم قوي‌تر است و بعضي از غلط‌اندازان معتقدند موسيقي غذاي روح است ولي هيچ دانايي اين سخن را قبول ندارد بلكه داناي كامل عقيده دارد موسيقي عذاب روح است.
او گفت: پس موسيقي غيراصولي مي‌تواند تاثيرات بسيار بدي را روي فرد بگذارد. يك دكتر به نام اُریزيت سوت مارون گفته است كه هيجان بزرگترين عامل سكته‌هاي قلبي است و اكثر هنرمندان با سكته قلبي درگذشته‌اند و بعد نقش موسيقي را در ايجاد سكته‌هاي قلبي و هيجانات كاذب بيان كرده است.
رائفی‌پور تصريح كرد: ما حتي ديده‌ايم كه در عصر صنعت اروپا براي اين كه از كارگران كار بيشتري كشيده شود براي آنها موسيقي ريتميك پخش مي‌كردند زيرا اين موسيقي باعث مي‌شد كه قند خون بيشتري ترشح كنند و باعث مي‌شد تا كارگري كه روزي هشت ساعت كار مي‌كرد به اندازه 10 ساعت از او كار كشيده ‌شود. در حالي كه اين يك كلاه‌برداري و نوعي برده‌داراي است. هم‌اکنون اين كار را ممنوع كرده‌اند و حتي با پخش شدن موسيقي در محيط كارشان نیز برخوردهاي شديد صورت می‌گیرد.
وي افزود: ما حتي گاهي به موسيقي معتاد مي‌شويم زيرا موسيقي باعث ترشح ايندورفين در بدن مي‌شود كه  خود به نوعي مخدر محسوب مي‌‌شود.
رائفی‌پور در این همایش اضافه كرد: در قديم موسيقي سنتي ايران به صورتي بود كه مدت زماني طول مي‌كشيد تا خواننده شروع به خواندن كند و همین فاصله شنیدن موسیقی تا خوانده شدن شعر به کسانی که موسیقی گوش می‌دادند فرصت مي‌داد تا آرام آرام با موسيقي حركت كند و هورمون‌ها را ترشح كند و همين ‌طور نيز موسيقي را به آرامي به پايان مي‌رساند.
رائفي‌پور گفت: ما حتي موسيقي تصويري را درك نكرده‌ايم و آواها را نيز نشناخته‌ايم. در حال حاضر وقتي آهنگي زده مي‌شود خواننده زودتر از آن شروع به خواندن مي‌كند و بعد نيز به صورت ريتميك شديد می‌شود.
وي تصريح كرد: اگر روي دستگاه‌هاي صوتي عربي كار كنيم و به قرائت قرآن توجه كنيم مي‌بنيم كه در ابتدا حالت قرار است و بعد به صورت بيات شروع مي‌كند و آرام آرام جلو مي‌رود تا به يك نقطه اوجي مي‌رسد كه فرد با آن نقطه اوج لذت مي‌برد. بعد از آن كه به نقطه اوج رسيد در آن جا جولان مي‌دهد و بعد از مدتي آرام آرام مسيري را كه آمده است برمي‌گردد.
او درباه موسيقي اذان بيان كرد: اذان شيعه و سني در دو فراز با هم تفاوت دارند كه دقيقا مي‌توان گفت نقاط اوج اذان در اين دو فراز است. همچنين موسيقي بيات ترك مرحوم موذن‌زاده جزو شاهكارهاي موسيقي است. اين اذان حتي وقتی برای خارجي‌ها هم پخش شد آن‌ها اذعان كردند كه چه موسيقي زيبايي است و هنوز هيچ اذاني به زيبايي اين اذان نرسيده است. موسيقي در حقيقت يك علم است.
رائفي‌پور با اشاره به سخنان چندي از فيلسوفان و موسيقي‌دانان گفت: به عنوان مثال ويكتورهوگو گفته است علت اينكه ما از موسيقي خوشمان مي‌آيد اين است كه ما را به عالم خيال و رويا مي‌برد يا تولستوی مي‌گويد موسيقي مسئول تحريك احساسات و هدف احوال نفساني و عواطف انساني است.
وي اضافه كرد: ويليام جيمز گفته است كه ممكن است خداوند از گناهان موسيقي ما بگذرد ولي ضعف اعصاب دست از سر ما برنمي‌دارد. همچنين فرانكو باتياتو كه يك خواننده مشهور ايتاليايي بود و قبلا در موسیقی راك فعالیت داشته گفته است انسان‌ها كافي است پيام‌هاي برخي گروه‌هاي راك را گوش دهند تا شيطان‌پرست شوند. بسياري از گروه‌هاي راک دچار تشنج رفتاري شده‌اند و پيغام‌هاي شيطاني را در موسيقي خود وارد مي‌كنند كه اين سخن باتياتو اشاره به بحث ريورسينگ موسيقي دارد. در عمل ريورسينگ ابتدا كلمه درست را مي‌خوانند و بعد فرد آن را در موسيقي به صورت برعكس
مي‌شنود. در واقع ذهن فرد قدرت موشكافي آن را دارد.
پژوهشگر مسایل فرهنگي اجتماعيتوضيح داد: ما بحث علمي موسيقي را بيان كرديم. در حالي كه بحث فقهي آن نيز هست. البته بحث علمي و فقهي آن بسيار به هم نزديك است و فتواهای زيادي درباره موسيقي آمده است. مثلا در بعضی فتاوا گفته شده كه موسيقي فردي است. يعني آن آهنگي كه ممكن است براي فردی حرام باشد براي فرد ديگري حرام نيست. به عنوان مثال دارويي ممكن است براي يك شخص مفيد باشد اما همان دارو براي شخص ديگري مضر.
رائفي‌پور در خصوص عوارض گوش دادن به موسيقي غيراصولي گفت: بيماري‌هايي كه در اثر گوش دادن به موسيقي غيراصولي ايجاد مي‌شود شامل اضطراب‌های گوناگون، سستي، بي‌ارادگي، سرگيجه، ماليخوليا، سردرد، عصبانيت، نفخ معده، تپش قلب، انقباضات عروقي، اسپاسم لوله گوارش و... است.
وي بيان كرد: موسيقي را اگر نمي‌شناسيد گوش نكنيد. دکتر الهي قشمه‌اي گفته است من اگر موسيقي‌دان يك موسيقي را نشناسم به هيچ وجه به آن گوش نمي‌دهم.
او اظهار كرد: موسيقي دوست داشتني است و هر كسي دوست دارد كه به آن گوش دهد اما نياز به فرهنگ‌سازي دارد. بايد بگويم كه موسيقي آب و غذا نيست بلكه دارو است. پس بايد درست از آن استفاده شود. اگر دارو بر عكس استفاده شود علاوه بر اين كه اثر مثبت ندارد اثر سوء نيز در بدن فرد به جا می‌گذارد.