بيانيه بيست و ششمين سالگرد تشكيل جهاددانشگاهي
وجود عنوان مقدس "جهاد" در تشكيلاتي كه امروز سالروز شكل گيري آن را گرامي داشته ايم براي ما موجب مباهات و فخر بي پايان معنوي بر مبناي معتقدات ديني است . زيرا آموزه هاي ديني به صراحت "جهاد" را به مثابه مسير سبز تكامل انسان ، عروج و عامل پيوند آدمي با مبداء آفرينش مي داند.
جهاد از اين منظر در دو سطح ؛ دروني و بيروني ، موجد آرامش و نظم باطني و بيروني است و انسان را براي عروج و تكامل مهيا مي سازد. رشد و ثبات جامعه اسلامي نيز دقيقا بر همين مبنا سازمان مي يابد. جهاد با همين نگرش ، هنجارهاي تغييرناپذير و بايد و نبايدهاي دقيقي است كه فرهنگ و تمدن اسلامي را در همه ابعاد شكل داده و امري است كه مسلمانان در تمام عرصه هاي حيات فردي و اجتماعي مطابق معتقدات عميق و اصيل ديني آن را بستر تكامل خود قرار داده اند.
چنين مي انديشيم كه تحقق كمال انسان هم به مثابه فرد و هم به صورت عضوي از جامعه اسلامي در گرو جهاد است و فرهنگ جهاد هنگامي نمود واقعي مي يابد كه به عنوان قانون خدشه ناپذير الهي مبناي كار و زندگي آحاد جامعه اسلامي قرار گيرد .
اگر پذيرفته باشيم كه انسان موجودي داراي ابعاد جسماني و معنوي است و هر بعد تابع قواعد و قوانين مشخص الهي است و نيز اگر پذيرفته باشيم كه گرفتاري ها ، مسائل و بحران هاي انسان و جهان امروز در نتيجه بي توجهي و بي اقبالي به اين قوانين است ، مي توان جهاد را جاده حركت انسان مومن به قوانين الهي در جهت سامان بخشيدن به زندگي فرد و جامعه در جهان تكثرات و تحولات سرسام آور به حساب آورد .
حتي اگر به لحاظ ظاهري ، جهاد به معني دفاع از كيان ملت ها در جهان اسلام در برابر تهاجم بيگانه باشد ، در همان سالگرد تشكيل جهاددانشگاهي فرصتي است تا با تامل بر موقعيت هاي گذشته و شرايط امروز ، راه آينده خود را در سطحي رو به تكامل ، با آگاهي و ايماني ژرفتر برگزيده و تلاش هاي جهادي خود را در ابعادي متنوع و موسع آغاز كنيم. اكنون وظيفه خود مي دانيم كه به ميمنت سالروز تشكيل اين نهاد ديني و انقلابي ، ضمن تاكيد برخاستگاه هاي آرماني و اعتقادي جهاددانشگاهي ، نگرش ها و ملاحظات خود رادر مورد برخي مسائل جامعه اسلامي بيان كنيم :
در عرصه مسائل جهاني و از منظر بينش و نگرش بين المللي ما در دوراني از تاريخ به سر مي بريم كه حتي بسياري از متفكران و انديشمندان غيرديني جهان به ضرورت بازگشت انسان به دروازه هاي دين و معنويت حكم مي دهند . تضعيف كيان اخلاقي در جوامع و رشد ناهنجاري هاي فرهنگي و اخلاقي تا حدي است كه اين دسته از متفكران را نيز نگران ساخته است . همين مساله ايجاب مي كند كه ما به عنوان ملتي با ويژگي هاي اصيل معنوي و اخلاقي علاوه بر آنكه بيشترين اهتمام خود را براي حفظ هويت معنوي و اخلاقي جامعه خود مي كنيم ، بايد بكوشيم كه نسيم معرفت ديني خود را در سطح ديگر ملت ها ، متصاعد سازيم .
در حوزه مسائل سياسي جهان اسلام اين روزها با تهاجم دوباره رژيم اشتغالگر قدس به لبنان روبرو هستيم. بايد دانسته باشيم كه حتي اگر اين اقدام هيچ نتيجه اي را براي دشمنان اسلام دربرنداشته باشد ، مي بايست ضرورت بازشناخت و تقويت اتحاد ديني در ميان مسلمانان را موجب شود . دشمن امروز مي كوشد كه با بكارگيري رسانه هاي بانفوذي كه در اختيار دارد به شكاف ميان مسلمانان دامن بزند و جلوه دادن جريان حزباله لبنان به عنوان يك حركت تندرو شيعي كه سرنوشت آن هيچ ارتباطي به جهان اسلام ندارد ، يكي از اين موارد است . بايد توجه داشت كه حزب الله يك گروه شيعي با هويت عميق اسلامي است . اين جريان چنان مخلصانه در لبنان حركت كرده كه قلب همه ساكنان اين كشور اعم از مسلمانان شيعه ، سني و يا غيرمسلمانان را وام دار خود ساخته است . ما هم در چنين شرايطي به عنوان مسلمان نبايد از اين قضيه غافل باشيم و بايد با آشنايي كامل با ابزار تبليغاتي و جنگ نرم دشمن به مصاف آن برويم .
در حوزه مسائل فكري هنوز موج انديشه هاي بي ريشه با بكارگيري ابزارهاي مختلف در حال نفوذ و رسوخ بوده و اين به منزله مثله كردن انسان و متلاشي كردن دين است . كرامت انسان ، در عشق ورزي به خدا و اطاعت از اوست. رشد حقيقي بدون شناخت خدا و راضي كردن او و حركت به سوي او محال است . همه ارزشهاي ديگر ، ارزشهاي واسطه ، مقيد و مشروط اند . آزادي ، عقلانيت ، دنيا ، آخرت ، حق ، تكليف ، فرد ، جامعه ، جنگ ، صلح ، حكومت ، شكست و پيروزي ، ثروت و فقر ، همه و همه اگر در مسير عدالت و معنويت باشند باارزش است . عدالت و معنويت نيز از آن جهت كه گام هايي در راه خدا ، محبت به خدا و نزديك شدن به اوست ، ارزش دارند ولي ارزش ذاتي و حقيقي ، همان معرفت به خدا و محبت او و اطاعت اوست و مسلمانان به علم ، تكنولوژي ، سياست ،اقتصاد ،حكومت ، جهاد ، صلح ،عقل ابزاري ، توسعه ،آبادي دنيا ، عقل ابزاري و آزادي و حقوق بشر ، اعتقاد دارند اما همه را براي همان هدف نهايي مي خواهند .
نكته مهم ديگر اين است كه بدانيم دوام و استحكام انديشه و بينش ديني و انقلابي در ايران اسلامي به گونه است كه برخي بادهاي سبك و مسموم و يا كج فهمي ها تاثيري در موجوديت آن ندارد و بايد از برخي نگرانيهاي بيهوده كه ممكن است موجب مطرح سازي و بزرگنمايي برخي افراد يا جريان هاي ضعيف و متوسطالقامه در عرصه انديشه و معرفت شود ، پرهيز كرد . بايد اين مساله را در نظر داشته باشيم كه برخي از مباحثي كه از سوي اين گروه يا افراد مطرح مي شود ، صدها سال از عمر و انقضاي آنها گذشته و به خودي خود از رده خارج است . لذا برخورد نسنجيده با اين افراد و جريان هاي معدود كه بعضا نام دگرانديش نيز برخود ميگذارند ، ممكن است موجب بزرگ نمايي آنان شود . البته نمونه هاي اين آسيب چندان فراوان نيست . اما سرو صداهاي هدفداري كه از سوي رسانه هاي بيگانه نيز دامن زده مي شوند بعضا موجب مطرح سازي كاذب آنان مي شود .
تاكيد ما اين است كه امروز براي ايران اسلامي ، هيچ مقوله اي به اهميت ساختن و آباداني كشور در همه ابعاد نيست . لذا نبايد اجازه دهيم كه برخي جريان هاي انحرافي ما را از اين هدف بزرگ بازدارند .
برخي از مهمترين موارد شناخته ما به عنوان جهادگران دانشگاهي از ضرورت هاي جامعه كه حاصل و ثمره حضور اين نهاد در عرصه جامعه و دانشگاه و تجربه ملموس همه اين سالها بوده به شرح و ترتيب زير است :
جهاددانشگاهي ، بخشي از تلاش هاي علمي و پژوهشي خود را با دستگاهها و سازمانهاي رسمي در قالب طرحهاي مشاركتي و مشورتي هماهنگ ساخته است . براين اعتقاديم كه نظام پژوهش در كشور كه آميزه اي از اجزاي رسمي و غيررسمي و مقررات مدون و هنجارهاي غيرمدون است بايد اين قابليت را داشته باشد كه متناسب با نوع جهت گيري هاي دولت از منظر نگرش ها و سليقه هاي اجرايي از خود انعطاف نشان دهد .
نبايد از نظر دور بداريم كه هنوز مهمترين كاستي نظام تحقيقاتي كشور ما به رغم حضور سالهاي طولاني و تعامل با محيط اجرايي و خدماتي كشور اين است كه نيازهاي عيني و ملموس مردم و دستگاه ها را نمي شناسد و يا اگر مي شناسد در تبديل آن به طرح تحقيقاتي و نتيجه علمي ضعف دارد .
نظام تحقيقاتي كشور متاسفانه هراز چندگاهي با اقداماتي نه چندان هوشمندانه و واقع بينانه و همه جانبهنگر و بيشتر كوتاه برد و با عناصري كه برخي از آنها زاييده نياز آن نبوده اند دستخوش كاستيهايي شده است كه پايداري رشد و پيشرفت آن را خدشه دار كرده است . به اين دليل لازم است در ابعاد مختلف اين نظام و مسائل اصلي آن بازنگري اساسي شده و براي بهبود آن مطالعات موثر صورت پذيرد .
فعاليت هاي آموزشي جهاددانشگاهي در سال گذشته و جاري وارد عرصه هاي جدي تر و گسترده تر شده است . افزايش آمار فراگيران ، گسترش دوره ها و رشته هاي آموزشي و آغاز به كار دانشگاه علم و فرهنگ از جمله مواردي است كه در اين ارتباط شايان ذكر است . در همين ارتباط تدوين دوره هاي آموزشي بديع و متناسب با نيازهاي عيني كه در يك سال گذشته ابعاد تازه تري يافته ، ارتقاي وضعيت اعضاي هيئت علمي ، ارائه خدمات تخصصي آموزشي در قالب برگزاري دوره هاي مختلف تخصصي و ميان رشته اي به شيوههاي تك درس ، ترميك ، كارگاه هاي آموزشي ، سمينارها و كنگرههاي آموزشي نيز نبايد فراموش شود .
طي چند ساله اخير ، سياست زدگي برخي فعاليت هاي دانشجويي امكان حضور گسترده دانشجويان را كم كرده است . اعتقاد ما اين است كه نبايد دانشجويان را در چنين شرايطي رها كرد . مقتضاي شأن دانشجويي ، آن است كه ، آنها به امواج سطحي دل نسپرند . نبايد اجازه داد نسل جديد كه در چارچوب جريانهايي كه مدتها است به تاريخ پيوسته اند ، محصور شوند . بايد توجه داشت كه شرايط ما ايجاب مي كند كه به تشكل هاي جديد با محور فعاليت جديد فرهنگي اجتماعي بينديشيم .
مشخصه اساسي در اين حوزه تكيه و توجه به طرحهاي خودجوش دانشجويي بوده و جهاددانشگاهي افتخار طراحي و ابداع دهها برنامه سراسري را از آن خود ساخته است .
تبليغ و ترويج فرهنگ و هنر اسلامي ، برنامه ريزي فرهنگي و تربيتي ، ايجاد آمادگي فكري و افزايش دانش و بينش ديني و سياسي در قشر جوان ،بخصوص دانش آموزان دبيرستاني و دانشجويان به منظور مقابله با غربزدگي و انحرافات فرهنگي در چارچوب سياستهاي فرهنگي كشور ، رويكرد اساسي جهاددانشگاهي در حوزه فرهنگي است .
جهاددانشگاهي در حوزه هاي مختلف وظايف خود با محوريت "مديريت جهادي" كوشيده و خواهد كوشيد جريان فتح عرصه هاي بديع و نوآوري هاي متعدد و متنوع همچنان در اين نهاد باقي و برقرار بماند . جهادگران دانشگاهي ميثاقي را كه با امام و ياران شهيد خود بسته اند در پيچ و تاب هاي مسير سختي كه پيش رو دارند نخواهند گسست و خواهند كوشيد تا بيدار و پايدار عظمت راستين فرهنگ و تمدن اسلامي را به سهم خود آشكار سازند .
جهادگران دانشگاهي اميد آن دارند كه با همت و همراهي دانشجويان برگزيده كه نسل به نسل بعد از انقلاب به جهاددانشگاهي پيوسته اند و با تأسي از رهنمود هاي رهبر معظم انقلاب همواره در سنگرهاي جهاد دروني و بيروني كوشا و ثابت قدم به وظيفه ديني و انقلابي خود عمل نمايند.
جهاددانشگاهي
16 مرداد 1385
١٧:٥٨ ١٥/٠٥/١٣٨٥