همايش گردشگري – فرهنگي «خليج فارس» 10 و 11 ارديبهشت ماه به همت مركز گردشگري علمي فرهنگي دانشجويان جهاددانشگاهي در جزيره قشم برگزار شد.
به گزارش روابط عمومي جهاددانشگاهي،در مراسم افتتاحيه اين همايش كه با حضور سعيد پورعلي معاون فرهنگي جهاددانشگاهي ، مهندس اصغري مديرعامل سازمان منطقه آزاد قشم و جمعي از اساتيد و دانشجويان از سراسر كشور برگزار شد، پيام اسفنديار رحيم مشايي معاون رييس جمهور و رييس سازمان ميراث فرهنگي ، گردشگري و صنايع دستي توسط دريانورد رييس سازمان ميراث فرهنگي استان هرمزگان قرائت شد.
براساس اين گزارش، در پيام رييس سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي آمده است؛
خداوند بزرگ را شاكريم كه دگربار اين فرصت را در اختيار عالمان، انديشمندان و دانش‌پژوهان اين مرز و بوم قرار داد تا در سال اتحاد ملي و انسجام اسلامي و در روز ملي خليج فارس گرد هم آيند و از منظري ديگر به مطالعه‌ي ظرفيت‌هاي موجود فرهنگي و گردشگري اين منطقه پراهميت، كه به عنوان شريان حياتي و هويتي اين سرزمين به شمار مي‌رود، بپردازند.
خليج فارس با ويژگي‌هاي منحصر به فردش نظير كمي عمق، شوري آب، و ارتباط محدودش با درياهاي آزاد، زيست بوم ويژه‌اي در كف، داخل، سطح و سواحل خود پديد آورده است و به عنوان يك منطقه ژئواستراتژيك، ژئواكونوميك و ژئوپلتيك به مثابه قلب انرژي عالم در ادبيات سياسي، اقتصادي و نظامي جهان جايگاه بسيار ويژه‌اي را به خود اختصاص داده است. هم‌چنين اين نقطه به عنوان مركز مبادلات تجاري و بازرگاني ميان اروپا، آفريقا و آسيا به عنوان مهم‌ترين مركز ارتباطي اين سه قاره به شمار مي‌رود. شايان ذكر است كه اهميت ارزش‌هاي برشمرده تنها به روزگار ما برنمي‌گردد و از هزاره‌ها قبل در دفتر تمدن بشري ثبت و ضبط شده است. بدون اغراق مي‌توان گفت كه از گذشته‌هاي دور تا به امروز هماره بخش‌هاي مختلف جهان از مواهب گوناگون خدادادي اين منطقه‌ي ارزشمند برخوردار بوده است. پس دور از انتظار نمي‌نمايد اگر بگوييم كه خليج فارس نقشي بس حياتي و ارزشمند در روند رو به رشد تمدن بشري ايفا نموده است.
در تاريخ سياسي خليج فارس، به‌ويژه از قرون وسطي به اين سو، با توجه به اهميت‌هاي برشمرده شده، اين منطقه صحنه‌ي تركتازي‌هاي استعماري استعمارگران گرديد كه به ظاهر اين رقابت‌ها بر سر منافع اقتصادي بود اما پيامد نهايي آن سلطه سياسي قدرت‌ها در اين منطقه‌ي مهم، استراتژيك بوده است كه متاسفانه تا كنون ادامه دارد. در بيان اهميت اقتصادي و سياسي اين منطقه براي قدرت‌هاي سلطه‌گر همين بس كه كارشناسان غربي اظهار مي‌دارند كه اگر جهان را به دايره‌اي تشبيه كنيم مركز آن خليج فارس مي‌باشد. پس قدرت‌هاي مسلط، براي ثبات و امنيت اقتصادي كشورهاي خود چاره‌اي جز گسترش و تحكيم تسلط خويش در منطقه و مهار سياسي و نظامي كشورهاي اين حوزه ندارند. در اين راستا تلاش براي ايجاد تفرقه و نفاق و دامن زدن به اختلافات سياسي و فرهنگي را سرلوحه‌ي برنامه‌هاي خود قرار داده‌اند.
نكته‌ي مهمي كه لازم مي‌دانم به خواهران و برادران عزيز حاضر در اين همايش يادآور شوم اين است كه عنايت داشته باشيد كه نامگذاري اين روز به نام خليج فارس نه صرفا به دليل ارزش‌هاي بسيار مهم سياسي، نظامي، اقتصادي و تجاري آن و نه به خاطر مقابله با شيطنت‌هاي سياسي قدرت‌هاي سلطه‌گر در تبليغ اسامي مجعول به جاي نام اصيل و تاريخي آن صورت گرفته است. همه‌ي اينها هست ولي آن‌چه كه از همه مهم‌تر و حياتي‌تر است خليج فارس يكي از هزاران ميراث مادي و معنوي ملي و جهاني ماست كه شأن و جايگاه آن مي‌طلبيد تا يك روز از ايام سال را به اين نام مقدس مزين سازيم. بي‌ترديد حافظه‌ي جهاني، وقايع و اتفاقات مهمي را از خليج فارس به ياد دارد كه اين نام هرگز از ياد و خاطره‌ي جهانيان محو نخواهد شد.
بايد اذعان كنيم كه يكي از دلايل هجمه‌هاي مختلف سياسي و فرهنگي دشمنان اين مرز و بوم وجود خلاءهاي مطالعاتي در حوزه‌هاي مختلف است كه يكي از پيامدهاي اين كوتاهي‌ها همين تبليغ اسامي مجعول در مورد نام خليج فارس مي‌باشد. علي‌رغم وجود ظرفيت‌هاي بالاي پژوهشي در منطقه، متاسفانه در دهه‌هاي گذشته به‌ويژه بعد از جنگ تحميلي اهتمام بايسته از سوي مراكز مسوول اجرايي، علمي و دانشگاهي ما در پرداختن به موضوعات مرتبط فرهنگي در اين حوزه نظير مطالعات باستان‌شناسي، مردم‌شناسي، هنرهاي سنتي و صنايع دستي و غيرو به عمل نيامد. علي‌رغم وجود مشتركات قابل توجه ديني و فرهنگي ميان ايران و كشورهاي حوزه‌ي خليج فارس خلاء حضور دانشمندان و پژوهشگران ايراني براي انجام مطالعات مشترك در اين منطقه بسيار مشهود است. با اين وجود افزون بر سواحل شمالي خليج فارس، گستردگي آثار و شواهد باستان‌شناسي در مناطق جنوبي آن نيز به گونه‌اي است كه هيچ محقق منصفي قادر به كتمان حضور فرهنگي و سياسي ايرانيان از هزاره‌هاي قبل تا گذشته‌ي نه چندان دور، در آن نواحي نمي‌باشد.
سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري به عنوان يكي از متوليان امر فرهنگ در كشور بر اساس بررسي‌ها و آسيب‌شناسي‌هايي كه به عمل آورده است مبادرت به ايجاد پايگاه مطالعات خليج فارس در منطقه سيراف نموده تا ضمن پوشش خلاءهاي مطالعاتي موجود در داخل مرزهاي ميهن اسلامي، زمينه‌هاي لازم براي انجام مطالعات مشترك به كشورهاي حاشيه‌ي خليج فارس و درياي عمان و توسعه‌ي همكاري‌هاي اقتصادي و فرهنگي با اين كشورها را فراهم سازد. در همين راستا بر اساس توافقات به عمل آمده به كشور عمان، به زودي پژوهشگاه سازمان متبوع نسبت به اعزام باستان‌شناسان ايراني براي انجام كاوش‌هاي باستان‌شناسي در آن كشور اقدام خواهد نمود. اعتقاد ما بر اين است كه همكاري‌هاي مشترك علمي و فرهنگي و نتايج حاصل از آنها بهترين راه براي كشف حقايق تاريخي و رفع سوء تفاهمات و توسعه‌ي آرامش و امنيت و همكاري در اين منطقه خواهد بود.
از اين رو بر خود لازم مي‌داند از هوشمندي برگزاركنندگان محترم اين همايش كه موضوع فرهنگ و گردشگري را محور اين همايش قرار داده‌اند، تشكر و قدرداني نمايم. يقينا همان‌طور كه اشاره شد، شناخت ظرفيت‌هاي موجود و انجام گفت و گو به زبان علمي و آكادميك بهترين وزش براي ايجاد وفاق و همدلي و توسعه‌ي همه‌جانبه در اين نقطه‌ي مهم از جهان خواهد شد. توفيق همه‌ي عزيزان به‌ويژه عزيزاني كه در برپايي اين همايش علمي تلاش بي‌وقفه داشته‌اند را از درگاه ايزد متعال مسألت دارم.
در ادامه اين مراسم مهندس اصغري مديرعامل سازمان منطقه آزاد قشم طي سخناني جهانگردي را يك فعاليت چند رشته‌اي خواند و اظهار داشت: ويژگيهاي منحصر به فرد كشور ما در حوزه گردشگري نظير وجود بيش از 1400 كيلومتر ساحل در نواحي جنوب كشور مي‌تواند در جهت توسعه صنعت گردشگري و به ويژه گراميداشت نام تاريخي خليج فارس نقش به سزايي ايفا كند.
وي در ادامه افزود : ايران جايگاه ويژه‌اي در حوزه جهانگردي دارد و با استفاده از ظرفيت‌هاي موجود مي‌توانيم سهم قابل توجهي از درآمد ارزي اين بخش را به خود اختصاص دهيم .
مهندس اصغري يادآور شد: آشنايي با فرهنگ‌هاي مختلف، ارتقاء سطح آگاهي‌هاي عمومي، درآمدزايي و ... از جمله دستاوردهاي توسعه گردشگري است و كشور ما نيز در راستاي اهداف دولت و چشم‌انداز بيست ساله نظام بايد به اين امر توجه ويژه‌اي داشته باشد.
وي به ويژگيهاي گردشگري جزيزه قشم اشاره كردو خاطرنشان ساخت: جزيره قشم با داشتن جاذبه‌هايي نظير جنگل ‌هاي دريايي حرا، دره تنديس ستاره‌ها ، كوه گنبدي نمك و نخستين ژئوپارك خاورميانه مي تواند زمينه جذب گردشگران داخلي و خارجي را به شكل مطلوبي فراهم نمايد.
مديرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در پايان اظهار اميدواري كرد با تلاش مسؤولان و اساتيد و دانشجويان و بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي موجود در جهت توسعه صنعت گردشگري و حفظ نام و گراميداشت خليج هميشه فارس حركت كنيم .
اين گزارش مي‌افزايد، در اين مراسم منوچهر جهانيان دبير همايش فرهنگي – گردشگري خليج فارس در سخناني اظهار داشت: آثار باستاني بر جاي مانده از شهرهاي كرانه‌اي خليج فارس بيانگر وجود فرهنگي چند هزار ساله است و براساس يافته‌هاي پژوهشگراني كه درخصوص نام اين خليج تحقيق و تتبع نموده‌اند، نام خليج فارس در تمامي هزاره‌ها نامي يگانه و مورد اتفاق نويسندگان و تاريخ نگاران بوده است .
وي ادامه داد: منطقه خاورميانه و خليج فارس در طول تاريخ همواره مورد توجه قدرت‌هاي بزرگ بوده و موقعيت ويژه آن سبب شده است قدرت هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي براي حضور و تسلط براين نقطه از كره خاكي رقابت و منازعه داشته باشند و اين امر هوشياري و درايت كشورهاي منطقه را مي‌طلبد كه گرفتار نقشه‌هاي تفرقه‌افكنانه استعمارگران نشوند.
جهانيان در ادامه گفت: در سالي كه از سوي مقام معطم رهبري سال اتحاد ملي و انسجام اسلامي ناميده شده است كشورهاي مسلمان منطقه مي‌توانند با الهام از اين پيام انديشمندانه و خردورزانه و با وحدت و انسجام اسلامي ، بدون توجه به نقشه‌هاي شوم دشمنان در جهت برقراري صلح و امنيت پايدار تلاش كنند.
دبير اجرايي اين همايش تصريح كرد: يكي از اهداف همايش خليج فارس ارائه پژوهش هاي علمي ، مستندات پايدار و بررسي‌هاي تاريخي و كهن اين منطقه توسط دانشجويان ، دانش‌پژوهان و صاحبان انديشه است كه با ارايه نتايج پژوهش‌هاي خود مي‌توانند گامي ارزشمند و ماندگار در راستاي انسجام پايدار ميان كشورهاي منطقه و معرفي هويت تاريخي ، فرهنگي و اسلامي بردارند.
وي توسعه گردشگري را يكي از راهكارهاي تحقق دوستي و صميميت ميان كشورهاي منطقه دانست و افزود: سومين همايش خليج فارس در محورهاي تاريخي، سياسي ، اقتصادي و گردشگري اعلام فراخوان كرد كه به رغم فرصت اندك و محدود با استقبال خوبي از سوي دانشجويان و اساتيد مواجه شد.
وي گفت : نزديك به 90 مقاله علمي پژوهشي به دبيرخانه همايش ارسال شد كه در پايان پس از سه مرحله داوري هيات داوران 9 مقاله را به عنوان آثار برگزيده معرفي كرد كه اين مقالات در قالب كتابچه‌اي منتشر و در اختيار علاقه ‌مندان قرار گرفت .
اين گزارش حاكي است، در اين همايش مقالات برگزيده با عناوين خليج فارس و جنوب شرق ايران در هزاره سوم قبل از ميلاد، با بايسته‌ها و تنگناهاي توسعه منطقه آزاد قشم، آينده تحولات منطقه خليج فارس، استراتژي امنيتي آمريكا در خليج فارس پس از 11 سپتامبر ، خليج فارس در عهد باستان، پژوهشي در نام خليج فارس، جاذبه‌هاي گردشگري و ژئوتوريسم گنبدها و غارهاي نمكي واقع در سواحل و جزاير ايراني خليج فارس ، جاذبه‌هاي گردشگري در توسعه ورزش مناطق ساحلي با تاكيد بر منطقه خليج فارس و توسعه گردشگري كرانه‌هاي خليج فارس ارايه شد.
لازم به ذكر است، در پايان اين همايش دكتر مرتضوي،دكتر محمد رضا دربيگي،زهريه غفوريان،دكتر محمد علي امامي،مهدي عطايي،دكتر محمود جعفري دهقي،دكتر افشار سيستاني،ناصر اسدي وFilipi ،افشار هنرور و زهرا بزرگ زاده به عنوان نفرات برگزيده مورد تقدير قرار گرفتند و هيات داوران نيز با صدور بيانه‌اي از صاحبان آثار برتر قدرداني كرد كه متن كامل بيانيه هيات داوران به شرح زير است:

خليج فارس از دوران باستان تا امروز ، همواره يكي از مهم ترين راه‌هاي دريايي جهان، چه به لحاظ اقتصادي و چه از نظر انتقال فرهنگ‌هاي سرزمين‌هاي گوناگون، بوده است . هم چنين به خاطر قرار گرفتن بر سر راه‌هاي بزرگ بازرگاني ميان باختر و خاور، برخورداري از جايگاه استراتژيك و نيز به عنوان يكي از نقاط برخورد فرهنگ‌هاي بزرگ جهان ، هميشه براي كشورهاي بزرگ و استعمارگر، از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده است.
امروز نيز ، اين منطقه ، به دليل ارزش ويژه‌اي كه از لحاظ اندوخته‌هاي نفتي بسيار، و مركزيت ايدئولوژي اسلامي و اقتصادي دارد، مورد توجه كشورهاي توسعه طلب و پهنه‌ي هم چشمي آن هاست .
سومين همايش خليج فارس نيز، چون همايش‌هاي پيشين، با ديدگاه علمي- فرهنگي، در كمال سادگي و نظم برگزار شد، و تاثير بسياري در روحيه‌ي مردم منطقه خليج فارس، مسافران و گردشگران برجاي نهاد.
در اين گردهمايي ، كه با ارائه‌ي جستارهاي علمي دانشجويان عزيز و آينده سازان كشور، اعضاي محترم هيات علمي دانشگاه‌ها و رهنمودهاي مسؤولان جهاددانشگاهي و مركز گردشگري آن و بازديد شركت كنندگان از جاذبه‌هاي جزيره‌ي قشم، شكل گرفت، راهكارهاي ارزشمندي به منظور پاسداري از مناطق سياسي ، نام‌هاي جغرافيايي، تاريخي و هويت ملي، باگسترش صنعت گردشگري كشور پيشنهاد شد، كه بي‌گمان مورد بررسي كارشناسانه قرار گرفته و به اجرا درخواهد آمد.
بنابراين بايسته است، از نهادها، مسؤولان و دست اندركاران گرانقدر اين همايش كه گامي ارزشمند در احيا و اعتلاي فرهنگ مناطق، و پيوند آن‌ها با يكديگر و هم چنين انگيزه‌ي پيوند با فرهنگ مردمان ديگر و صلح و دوستي ميان كشورها خواهد شد، تشكر و سپاسگذاري شود.
هيات داوران سومين همايش «خليج فارس» ضمن ارج نهادن حركت ارزشمند ، مركز گردشگري علمي – فرهنگي دانشجويان ايران وجهاددانشگاهي ، و تقدير از شركت كنندگان به خاطر احساس مسؤوليت در برابر هويت ملي و تاريخي خود، و همراهي و همدلي با آنان، براي هرچه پر بارتر شدن كوشش‌هاي مركز، بر موردهاي زير، تاكيد مي‌نمايد:
- توجه به بازدارنده‌ها و تنگناهاي گردشگري كرانه‌هاي خليج فارس، به گونه‌ بررسي‌هاي موردي ژرف و كاربردي درسطح ملي و بين‌المللي.
- پرهيز از شعارزدگي و كناره پردازي غير ريشه‌اي، در ارايه‌ي راهكارهاي علمي براي پيشرفت گردشگري كرانه‌ها و جزيزه‌هاي خليج فارس.
- نهادينه شدن دبيرخانه‌ي دايمي خليج فارس، در راستاي جذب انديشه‌هاي دانشجويي ، در محورهاي گوناگون.
- بايستگي بين المللي شدن دبيرخانه و همايش خليج هميشه فارس.
- تاسيس پژوهشكده و مركز مطالعات گردشگري دانشجويان، با زيرمجموعه‌هاي تخصصي و گروه‌هاي مطالعاتي ، در زمينه‌ي كويرها، كرانه‌ها ، ميراث فرهنگي ، هنرهاي سنتي ، صنايع دستي ، مردم شناسي ، ايل ها و چادرنشينان و ...
- انتشار نشريه تخصصي همايش خليج هميشه فارس ، با مجموعه جستارهاي پذيرفته شده در ارزيابي.
- خودداري از ارائه بحث هاي نظري و توصيفي صرف و توجه به بررسي‌هاي موردي بين المللي، براي پژوهش ها و فراهم آوردن جستارها.
خاطر نشان مي كند،در روز دوم همايش نيز شركت كنندگان از جاذبه هاي گردشگري منطقه آزاد قشم بازديد كردند.ح/الف