قسمت دوم و پاياني

اشاره:
از سال 59 تا به امروز جهاد دانشگاهى روزگارى سراسر تلاش و جهاد و تحقيق و پژوهش و تحقق آرمان و پى‌جويى اهداف و ارزش‌هاى ايمانى و مکتبى مردم و نظام، اسلام و امام (ره) را پشت سر گذاشته است. جهاد دانشگاهى شکل گرفته تا تکيه‌‌گاهى باشد براى برداشت قدم‌هاى بلند به سوى آينده‌اى روشن.در قسمت دوم گفتگو با دکتر حميدرضا طيبى به طرح‌ها و برنامه‌ها و دستاوردهاى جهاد دانشگاهى پرداخته‌ايم.

تحليل و ارزيابى شما از نامگذارى امسال تحت عنوان سال نوآورى و شکوفايى از سوى رهبر معظم انقلاب چيست؟
بعد از تهيه سند چشم‌انداز، ادبيات رهبر معظم انقلاب ادبيات بسيار خاصى شده است. همه بحث‌ اين است که ما بايد صاحب علم و فناورى شويم. دستيابى به علم و فناورى بومى لازمه رسيدن به رشد و توسعه همه جانبه است. ما براى رسيدن به صف کشورهاى پيشرفته نيازمند انتخاب راه‌هاى ميان‌بر هستيم. برداشت شخصى بنده از فرمايشات رهبر معظم انقلاب در ابتداى سال اين است که بالاخره کارهايى که دولت‌هاى گذشته انجام داده‌اند بايد شکوفا بشود و مردم طعم آنها را بچشند. اگر اين اتفاقات رخ ندهد ما بايد در روش‌هايمان تجديد نظر کنيم. بحث نوآورى اشاره به تجديدنظر در روش‌ها دارد. همه ما مى‌دانيم خيلى از مشکلاتى که اکنون با آن درگير هستيم مشکل حال ما نيست بلکه مشکلات گذشته ما است و ريشه در يک صد سال گذشته دارد. ما توقع نداشتيم که در دولت‌هاى پس از انقلاب بخصوص دولت‌هاى بعد از جنگ‌ همان روش‌ها ادامه پيدا کند. ما نبايد اين تصور را ادامه دهيم که چون پول نفت داريم بايد براى حل مشکلات به سراغ کشورهاى صاحب فناورى برويم. اگر کشورى نتواند مشکلات و نيازهاى خود را در درون حل کند هرگز به پيشرفت و توسعه دست پيدا نخواهد کرد. فلسفه تشکيل جهاد دانشگاهى هم همين بوده است. خوشبختانه طى سال‌هاى گذشته خدمات ارزنده‌اى در جهاد صورت گرفته است. زمانى که بنده مسئوليت جهاد دانشگاهى را پذيرفتم معتقد بودم که جهاد از لحاظ فيزيکى رشد کافى داشته و حالا بايد به رشد و توسعه کيفى خود بپردازد. ما در تمام استان‌ها به جز 2 استان داراى واحدهاى جهاد دانشگاهى هستيم.
ما بايد به گونه‌اى برنامه‌ريزى کنيم که فعاليت‌هاى ما منحصر به چند واحد و چند کار اساسى نشود. ما بايد در ايران ده‌ها موسسه مثل رويان داشته باشيم.

در حال حاضر شما در جهاد دانشگاهى چه برنامه‌هاى کلانى را تبيين و در حال دنبال کردن آن هستيد؟ جهاد امسال در بحث شکوفايى و نوآورى چه دستاوردى خواهد داشت؟
شروع مسئوليت من همراه بود با تهيه برنامه چهارم توسعه جهاد دانشگاهي. تصميم گرفتم اين برنامه را متوقف کنيم و ابتدا يک سند چشم‌انداز 20 ساله براى جهاد تهيه کنيم اهداف ما در اين سند اين بود که جهاد دانشگاهى در افق 1404 چه ويژگى‌ داشته باشد تا بيشترين سهم را در توسعه و پيشرفت کشور و تحقق اهداف سند چشم‌انداز ايفا کند. اين سند به تصويب هيئت‌امناى جهاد دانشگاهى رسيد رهبر معظم انقلا‌ب در ديدارى که داشتند فرمودند: من علاقه‌مند هستم برنامه‌هاى اجرايى شما را براى رسيدن به اين اهداف ببينم.
ما هداف کمى 20 ساله را تهيه کرديم. و الان برنامه چهارم جهاد را بر اساس اهداف کمى 3 ساله به صورت کاملا اجرايى تهيه مى‌کنيم. از نکات شاخص در اين سند، فرضا در حوزه پژوهش، اين است که همه جهادهاى سرتاسر کشور موظف‌اند حداقل يک يا دو کار شاخص علمى و پژوهشى ارائه دهند و قطعا هم اين طرح‌ها کاربردى باشند. اين موضع به واحدها ابلاغ شده و تاکيد کرده‌ايم که موضوع تحقيقات متناسب با مزيت‌هاى بومى همان استان باشد.
ما اميدواريم شاهد توسعه و تحول در حوزه پژوهش با شيم. همين برنامه را در زمينه آموزش هم انجام داده‌ايم. ما بايد به سمت آموزش‌هاى کاملا تخصصى حرکت کنيم که مقوله اشتغال آفرينى را هم در خود جاى دهد. به عنوان نمونه ما در استان آذربايجان غربى پژوهشگاه ارتقا، ژنتيکي- توليد سيب و انگور داريم که کار بسيار ارزنده‌اى است. کار ديگرى که در جهاد دانشگاهى شروع کرده‌ايم اين است که ما داراى توانمندى‌هاى خوبى هستيم که اگر بتوانيم اين توانمندى‌ها را تجميع کنيم مى‌توانيم ورود به عرصه‌هاى بزرگ را تجربه کنيم. مثلا ما احساس کرديم که چند زمينه در کشور وجود دارد که بايد توجه ويژه‌اى به آنها کرد. يکى صنعت نفت است. در صنعت نفت هم در حوزه بالادستي، ميان دستى و پايين دستى متاسفانه در برخى موارد وابسته هستيم. در حوزه بالادستى تصميم گرفتيم تمام توانمندى‌هايى را که در زمينه ژئوفيزيک، زمين‌شناسى و لرزه شناسى داريم تجميع کنيم و به بحث اکتشاف وارد کنيم.
در حوزه ميان دستى و صنايع ميانى تصميم گرفتيم روى تدوين دانش فنى و توليد ليسانس محصولات مختلف کار کنييم و در حوزه پايين دستى روى ساخت تجهيزاتى مثل دکل‌هاى حفارى کار کنيم. زمينه ديگر بحث حمل و نقل ريلى است. ما در آينده تعداد زيادى لوکوموتيو نياز خواهيم داشت. الان بحث طراحى و ساخت لوکوموتيو و واگن‌هاى ملى را در دستور کار داريم.

در ا ين زمينه‌ها چه ارتباطى با دولت داريد. آيا دولت از فعاليت‌هاى پژوهشى جهاد دانشگاهى حمايت مى‌کند؟
در اين زمينه‌ها ما ارتباطات بسيار خوبى با دولت داريم. جناب آقاى رئيس جمهور دستورات ويژه‌اى را روى اين قضيه دادند که اميدواريم خيلى زود به نتيجه برسد. رياست محترم جمهور در بازديدى که از جهاد داشتند گفتند که شما تمام نيازهايتان را سريعا براى دولت تعريف کنيد و منتظر نمانيد که بودجه‌ توسط سازمان برنامه تامين شود. اين کار انجام شد و ما نزديک 560 طرح را در 480 ميليارد تومان در 4 سطح مختلف تعريف کرديم که در معاونت علم و فناورى رياست جمهورى در دست بررسى است.
اميدواريم با تامين بودجه اين طرح‌ها در رياست جمهورى ما بتوانيم طرح‌ها را شروع کنيم. به هر حال برنامه‌ريزى بسيار خوبى شده و در هر 4 سطح توسعه کمى و کيفى خوبى داشته باشيم. اميدواريم که بتوانيم راه را براى يک تحول بزرگ علمى و فناورى بگشاييم.

به نظر مى‌رسد که تمام فعاليت‌هاى جهاد دانشگاهى منحصر به فعاليت‌هاى فنى مهندسى نيست و در حوزه علوم انسانى هم فعاليت‌هايى دارد. در اين زمينه جهاد چه برنامه خاصى دارد و چه اهدافى تخصصى را دنبال مى‌‌کند؟
ما پژوهشگاه علوم انسانى را تاسيس کرديم و تصميم گرفتيم روى چند موضوع مشخص و تخصصى مورد نياز کار کنيم. ما در چند زمينه حرف جدى براى گفتن داريم. يکى بحث توسعه است که گروه خاصى روى آن کار مى‌کند. موضوع ديگر بحث اقتصاد است. انقطاع نسل‌ها مسئله‌اى است که امروز ما با آن درگير هستيم و بايد در اين زمينه مطالعات عميقى انجام دهيم. يکى از موضوعات مهمى که ما روى آن کار مى‌کنيم تاثير عوامل اجتماعي- فرهنگى روى اجراى پروژه‌هاى بزرگ صنعتى است که مقام معظم رهبرى از آن تحت عنوان پيوست فرهنگى طرح‌ها ياد کردند. در خيلى از پروژه‌ها به هنگام اجرا مقوله اجتماعى و فرهنگى مرتبط با پروژه‌ها مورد غفلت واقع شد و ما بعدها دچار مشکلات و آفت‌ها شديم.
اين موضوع به طور جدى در پژوهشگاه علوم انسانى در حال مطالعه است. ضمن اينکه با شرکت بزرگ همکارى‌هاى گسترده‌اى براى انجام همين مطالعات داريم. موضوع قوميت‌ها و امنيت مرزى از ديگر موضوعاتى است که در حال مطالعه بر روى آنها هستيم. من معتقدم بحث فرهنگ يک بحث زيرساختى است خيلى از مشکلاتى که ما الان در حوزه علم و تکنولوژى داريم ريشه در مشکلات فرهنگى و اجتماعى ما دارد معضلات فرهنگي- اجتماعى ما را همين دوستان در پژوهشگاه علوم انسانى مى‌توانند حل کنند. ما بدون پرداختن به مسائل فرهنگى اجتماعى نمى‌توانيم در عرصه فناورى و تکنولوژى موفق باشيم.
ما نيازمند فرهنگ سازى صحيح براى رشد و توسعه کشور هستيم. بخشى از فرهنگ سازى کار رسانه‌ها است. مراکزى مثل جهاد دانشگاهى اگر به صورت مجزا کار کنند خيلى اثر گذار نخواهد بود . ولى اين رسانه است که مى‌تواند فعاليت‌هاى مراکزى مثل جهاد را منعکس کند شما بايد به جوان اين مملکت القا کنيد که مى‌تواند کارهاى بزرگ انجام دهد.
شما بايد به مديران اين کشور القا کنيد و بقبولانيد که اگر مى‌خواهند کشور پيشرفت کند بايد تحول‌گرا و اهل جسارت باشند. پرداختن رسانه‌ها به موضوعات پيش‌پا افتاده که هيچ سود و فايده‌اى براى کشور و مردم ندارد وظيفه رسانه نيست بلکه مامويت رسانه فراتر و با اهميت‌تر از مسائل ابتدايى است. کشور ما نياز به اتحاد ملى دارد و بايد افراد مختلف با سلايق مختلف حول محور ولايت گرد هم جمع شوند و براى توسعه و پيشرف کشور تلاش کنند.

منبع:روزنامه رسالت
9 ارديبهشت 87