پژوهشگران پژوهشكده رويان جهاددانشگاهي براي نخستين بار در سطح خاورميانه و به عنوان پنجمين كشور جهان توانستند به فناوري توليد سلول‌هاي بنيادي پرتوان القايي (IPS) از سلول ‌هاي پوست دست يابند.
به گزارش روابط عمومي جهاددانشگاهي، با تلاش محققان جهاددانشگاهي تنها در مدت نه ماه پس از ارايه مقالات توليد سلول‌هاي پرتوان القايي (IPS) در مجلات معتبر دنيا، جمهوري اسلامي ايران بعد از كشورهاي آمريكا، ژاپن ، آلمان و چين به اين فناوري نوين دست يافت.
براساس اين گزارش، در اين فرآيند سلول‌هاي پوست موش و انسان با كمك انتقال ژن‌هاي موردنظر باز برنامه‌ريزي شده به سلول‌هاي بنيادي پرتوان القايي كه شبيه سلول‌هاي بنيادي جنيني هستند، تبديل شدند كه با توجه به تجربه پژوهشكده رويان در اين زمينه اين موضوع سبب توان مضاعف محققان در توليد سريعتر اين سلول‌ها شده است .
اين گزارش حاكي است، توليد سلول‌هاي پرتوان القايي، علاوه بر اينكه بسياري از مشكلات مربوط به كاربردي كردن سلول‌هاي بنيادي جنيني را مرتفع مي‌سازد، مي‌تواند در بحث ژن درماني ، توسعه داروسازي، ناهنجاري شناسي جنين‌ها و مطالعه عملكرد ژن‌ها نيز موثر باشد. ضمن اينكه دانشمندان در حال بررسي امكان توليد سلول‌هاي پرتوان القايي از بيماران صعب العلاج و دچار نقص ژنتيكي هستند تا با تمايز اين سلول‌ها به سلول‌هاي موردنياز بيماران، براي درمان آنها اقدام كنند.
اين گزارش مي‌افزايد، فرآيند توليد سلول ‌هاي بنيادي پرتوان القايي نوعي بازبرنامه‌ريزي سلول است كه بدون تخريب جنيني كه خود موضوعي بحث برانگيز در توليد سلول‌هاي بنيادي جنيني است، صورت مي‌گيرد و اين كشف علمي دانشمندان را به روياي ترميم اندام قطع شده و معيوب بدون تخريب جنيني نزديك مي‌كند.
خاطرنشان مي‌كند، محققان پژوهشكده رويان جهاددانشگاهي با توجه به اهميت بيماري‌هاي عصبي، خوني، ديابتي و كبد و همچنين توان توليد اين سلول‌ها از سلول‌هاي بنيادي جنيني ، در حال اجراي طرح‌هايي هستند كه در آنها بتوانند براي گروهي از بيماران مزبور سلول‌هاي بنيادي پرتوان القايي ايجاد كنند تا در آينده با كاربردي شدن اين سلول‌ها ، براي درمان اين بيماران اقدام كنند.
يادآور مي‌شود، توانمندي‌هاي پژوهشكده رويان در دست يابي به فناوري‌هاي جديد سلول‌هاي بنيادي در كنار موفقيت‌هاي حاصل از استفاده باليني سلول‌هاي بنيادي بزرگسالان در بيماران مبتلا به سكته قلبي ، زخم مزمن اندام تحتاني، بيماري نقص سلول‌ بنيادي ليمبال ، سيروز كبدي و ويتليگو موجبات راه اندازي نخستين "مركز سلول درماني" كشور در پژوهشكده را فراهم آورده است.

به همت پژوهشگران جهاددانشگاهي و براي اولين بار در كشور صورت پذيرفت؛
توليد و انتقال جنين‌هاي حاوي ژن توليد داروي درمان سكته قلبي (tPA)

به همت محققان پژوهشكده رويان جهاددانشگاهي، جمهوري اسلامي ايران به زمره معدود كشورهاي صاحب فناوري توليد جنين‌هاي تراريخته (ترانس ژنتيك) با هدف توليد داروهاي نوتركيب پيوست.
به گزارش روابط عمومي جهاددانشگاهي، داروي tPA در حال حاضر بهترين داروي درمان و نيز پيشگيري سكته قلبي محسوب مي‌شود كه به علت قيمت فوق العاده بالا ، استفاده عمومي آن امكان‌پذير نيست و تحقق اين فناوري، كشور را يك گام ديگر به هدف نهايي توليد فراوان و ارزان قيمت داروهاي پروتئيني خاص از طريق فرآورده شير دام‌هاي تراريخت نزديك مي‌كند.
به گفته پژوهشگران جهاددانشگاهي در صورت وقوع سكته قلبي و تزريق سريع اين دارو، اميد به بهبودي بيمار به ميزان قابل توجهي افزايش مي‌يابد و علاوه بر بهبودي سريع بيماري، عوارض جانبي سكته مانند ناكارآمدي قلب كه از علل اصلي مرگ و مير به دنبال سكته است، برطرف مي‌گردد.
براساس اين گزارش، اين پروژه بزرگ ملي ، با تكيه بر توانمندي داخلي و در6 مرحله شامل شناسايي، استخراج و توليد انبوه ژن مولد داروي tPA از سلول‌هاي انسان، ساخت واريانت اين دارو از طريق فرايندهاي پيچيده مهندسي ژنتيك ، طراحي و انتقال ژن tPA به درون حامل مناسب جهت توليد رده سلول‌هاي تراريخت حيواني، خالص‌سازي چندين رده از سلول‌هاي حاوي ژن tPA در گاو، تحقق روش نوين شبيه‌سازي جهت توليد بهينه جنين‌هاي تراريخته و انتقال موفقيت آميز اولين رده جنين‌هاي تراريخته حاوي ژن tPA به دام‌هاي گيرنده در پژوهشكده رويان جهاددانشگاهي اجرا شد.
اين گزارش حاكي است، محققان پژوهشكده رويان جهاددانشگاهي كه پيش از اين موفق به شبيه‌سازي نخستين گوسفند شبيه سازي شده خاورميانه و ايران "رويانا" شده بودند، با توجه به اينكه بهترين رهيافت توليد داروي نوتركيب tPA، توليد آن از طريق فرآورده شير دام‌هايي نظير گاو يا بز به شمار مي‌آيد با همكاري مجتمع دامپروري فوكا (وابسته به سازمان تامين اجتماعي) پروژه ديگري را نيز به صورت عملياتي تحت عنوان «ارتقاء پتانسيل شيرواري صنعت دامپروري كشور» اجرا كردند كه منجر به توليد نخستين گوساله‌هاي حاصل از لقاح آزمايشگاهي و نيز ايجاد چندين مورد آبستني موفق حاصل از شبيه‌سازي گاوهاي نژاد برتر كشور شده است .

گفتني است ، در حال حاضر محققان پژوهشكده رويان جهاددانشگاهي توانسته‌اند با تلفيق فناوري‌هاي ياد شده، مراحل توليد و انتقال اولين جنين‌هاي تراريخته حاوي ژن توليد داروي tPA را با موفقيت پشت سر بگذارند كه اميد است با اجراي اين پروژه در ابعاد وسيع به زودي شاهد تولد نخستين گاو تراريخته با توان توليد داروي tPA در شير اين گاو باشيم .
لازم به ذكر است، صفت تراريخته براي موجودات زنده‌اي به كار مي‌رود كه با دستكاري‌هاي ژنتيكي به وجود مي‌آيند.ح/الف