اشاره:

پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي ايران يكي از مراكز تحقيقاتي وابسته به جهاددانشگاهي است كه طي چندين سال فعاليت خود توانسته طرح ها و پروژه هاي متعددي را اجرا نموده و گامي در جهت توسعه علمي-فناوري كشور بردارد.به منظور آشنايي هرچه بيشتر با فعاليت ها و برنامه هاي اين پژوهشكده گفتگويي را با مهندس شكراله زاده رييس اين پژوهشكده انجام داديم كه در ادامه تقديم مي شود....

 لطفاً در ابتدا در خصوص تاريخچه و روند تشكيل اين پژوهشكده توضيح دهيد.

با توجه به احساس نياز به قطع وابستگي كشور در زمينه تكنولوژي توليد مواد شيميايي در دهه 60 و مقارن با سالهاي دفاع مقدس ايده تشكيل مركزي براي ايجاد دانش فني صنايع شيميايي در جهاددانشگاهي شكل گرفت. گروهي از متخصصان ضمن بازديد از مراكز پژوهشي داخل و خارج از كشور طرح اوليه مركز تحقيقات و توسعه صنايع شيميايي ايران را تهيه نمودند. با تأييد طرح در سازمان برنامه و بودجه وقت و ايجاد رديف بودجه موضوع وارد فاز جدي تري شد. با انتخاب مهندسين مشاور و تعيين محل استقرار فضاهاي مورد نياز طراحي شد. در دهه 70 ساخت فضاهاي تحقيقاتي شامل دفاتر تحقيقاتي، آزمايشگاهها و سالنهاي پايلوت شدت گرفت. پس از اخذ مجوزهاي لازم از وزارت علوم، تحقيقات و فن آوري در نيمه دوم دهه 70 پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي ايران رسميت پيدا كرد.

مهمترين سرفصلهاي فعاليتي اين پژوهشكده را بيان كنيد.

پژوهش و دستيابي به دانش فني در زمينه هاي تخصصي صنايع شيميايي، نفت و گاز وپتروشيمي، صنايع غذايي، پليمر، بيوتكنولوژي، نانوتكنولوژي، بهينه سازي مصرف انرژي، كاهش اتلاف انرژي و مواد در صنايع و حذف آلاينده¬هاي محيط زيست از اهداف اصلي پژوهشكده مي¬باشد.

مهمترين سرفصل هاي فعاليت پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي ايران را مي توان موارد ذيل بر شمرد.

-    پژوهشهاي توسعه اي در زمينه اصلاح و بهينه سازي فرآيندهاي شيميايي

-    طراحي واحدهاي فرآيندي

-    تحقيقات آزمايشگاهي و نيمه صنعتي براي بومي¬سازي تكنولوژي توليد مواد شيميايي

-    دستيابي و عرضه دانش فني توليد مواد شيميايي

-    انجام خدمات فني و تخصصي

-    برگزاري دوره هاي آموزشي تخصصي كاربردي

-    انتشار يافته هاي پژوهشي از طريق چاپ كتب و نشريات علمي

پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي در عرصه علمي و تحقيقاتي چه اهدافي را دنبال

ميكند؟

الف) اهداف كوتاه مدت

-    ارتقاي توان اجرايي سازماني پژوهشكده براي اجراي رضايت¬بخش پروژه¬هاي پژوهشي- كاربردي  

-    اشتهار پژوهشكده در ميان صنايع شيميايي و صنايع وابسته

-    تبادل اطلاعات و هماهنگي با پژوهكشده ها و دانشكده هاي شيمي و مهندسي شيمي

-    آماده سازي و بهينه سازي امكانات آزمايشگاهي و سالن¬هاي پايلوت

-    فراهم نمودن تسهيلات لازم براي حضور بيشتر نيروي انساني در فضاهاي تحقيقاتي پژوهشكده

-    تكميل امكانات نرم افزاري پژوهشكده شامل  اينترنت، كتابخانه و ...

-    تدوين استراتژي پژوهشكده در افق 1404

-    حاكميت فرهنگ خلاق و پويا در تك تك پرسنل پژوهشكده

-    حاكميت اخلاق انساني در روابط اعضاء خانواده پژوهشكده و ارتقاي برآيند انرژي جمعي پژوهشكده

-    بررسي نقاط قوت و ضعف داخلي پژوهشكده

-    بهره گيري و برنامه ريزي مناسب براي تهديدها و فرصت هاي فراروي پژوهشكده

ايجاد هسته هاي اجرايي نيمه مستقل براي پويايي پژوهشكده در ارائه خدمات مهندسي به جامعه از طريق

راه¬اندازي مراكز خدمات تخصصي شامل:

-    مركز خدمات تخصصي آناليز شيميايي

-    مركز تحقيق و توليد فرآورده هاي شيميايي

-    مركز خدمات تخصصي مميزي و مديريت انرژي

-    مركز خدمات تخصصي بازرسي و نمونه برداري

-    مركز آموزشهاي تخصصي (پذيرش دانشجو آموزشي- پژوهشي و پژوهش در مقاطع تحصيلات تكميلي)

ب) اهداف بلند مدت:

دستيابي به شعار آرماني:

پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي ايران در افق 1404 ، سازماني علمي و پژوهشي است متعالي، پايدار و چابك، دانش بنيان، خلاق و كارآمد، پيشرو و تأثيرگذار در توسعه علم و فناوري و تجاري سازي يافته هاي پژوهشي در حوزه صنايع شيميايي در كشور.

-    دستيابي به قرار گرفتن در پنج پژوهشكده برتر كشور در زمينه فني و مهندسي

-    دستيابي به قرار گرفتن در ده پژوهشكده برتر منطقه در زمينه فني و مهندسي

مهمترين دستاوردها و طرحهاي تحقيقاتي كه  تاكنون در اين پژوهشكده حاصل شده، چيست؟

مهمترين دستاوردها و طرح¬هاي تحقيقاتي پژوهشكده را مي¬توان در چند گروه دسته¬بندي كرد:

الف: دستيابي به دانش فني توليدمواد شامل:

-    پايه كاتاليست كروي گاما آلومينا

-    سيمان، ملات و بتن گوگردي

-    سيمان هاي نسوز پيشرفته با دماي كاري بالاي 1700 درجه سانتي گراد

-    فرآوري و پرعيارسازي كانه هاي فلورين

-    تهيه گريدهاي جديد فنوليك رزين با جايگزيني تركيبات ارزان قيمت به جاي فنل

-    ساخت آزمايشگاهي نانوكامپوزيت هاي آلي – معدني بر پايه پلي اكريلات (پوسته) به روش امولسيون

-    توليد نيمه صنعتي يك عامل ژل كننده مورد مصرف  در صنايع شيميايي، دارويي و غذايي

-    توليد آنتي اكسيدان ضدسرطاني از برگ سبز چاي ايراني

ب: دستيابي به دانش فني طراحي و ساخت تجهيزات شامل:

-    طراحي، ساخت و راه¬اندازي آب شيرين¬كن بهينه خورشيدي به روش HD

ج: ابداع و بهينه سازي فرآيند و انرژي شامل:

-    بهينه سازي فرآيند فرآوري چاي سياه ايراني

-    بهينه سازي مصرف انرژي در صنعت قند با استفاده از تكنولوژي پينچ

د: ساير موارد شامل:

-    دستيابي به دانش فني فرمولاسيون و توليد بيسكويت غني شده از املاح روي، آهن و پروتئين گياهي

-    ثبت بيش از 25 اختراع از دستاوردهاي پژوهشي در كشور

-    ارائه بيش از 50 مقاله از يافته هاي پژوهشي در نشريات نمايه شده توسط ISI، علمي و پژوهشي و مجامع و كنفرانسهاي علمي داخلي و خارجي در 5 سال اخير.

در عرصه فناوريهاي نوين مانند بيوتكنولوژي و نانوتكنولوژي چه اقداماتي را تاكنون انجام داده ايد و براي آينده چه برنامه اي داريد؟

در زمينه بيوتكنولوژي طرح¬هاي پژوهشي "بهبود آنزيمي مرحله تخمير و اكسيداسيون توليد چاي"  و "نيازسنجي و تدوين دوره¬هاي آموزشي تخصصي زيست فناوري مورد نياز در صنعت و معدن" انجام شده است. همچنين پژوهشكده در سال 1386 اولين همايش ملي كاربردهاي زيست فناوري در صنعت و معدن را با همكاري وزارت صنايع و معادن و دانشگاه صنعتي شريف با موفقيت برگزار نمود. در اين زمينه پژوهشكده تجهيز آزمايشگاه بيوتكنولوژي و ايجاد گروه پژوهشي بيوتكنولوژي صنعتي را در دست مطالعه و اقدام دارد. هدف گيري پژوهشكده در زمينه نانوتكنولوژي با انجام طرحهاي پژوهشي نانوكامپوزيتهاي پليمري و ايجاد گروه پژوهشي در اين زمينه مي باشد.

كداميك از محصولات اين پژوهشكده در حال حاضر در دسترس عموم مردم قرار دارد و مورد بهره برداري قرار مي گيرد؟

اگر چه پژوهشكده در زمينه توليد مواد مصرفي در ساخت دندان مصنوعي، گوگرد رسوبي، گوگرد محلول در آب، نمك دوبار غني شده با آهن ديد حركتهايي را جهت ارزيابي بازار انجام داده است اما هنوز در ارائه محصول در حجم انبوه به عموم مردم توفيقي به دست نياورده است.

لطفاً در خصوص فعاليت¬هاي انتشاراتي پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي ايران توضيح دهيد؟

پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي ايران ناشر نشريات علمي- پژوهشي ذيل مي باشد:

-    نشريه شيمي و مهندسي شيمي ايران با قدمت انتشار از سال 1360 و به عنوان مهمترين نشريه تخصصي به زبان فارسي در اين زمينه تخصصي

-    نشريه Iranian Journal of Chemistry and Chemical Eng. به عنوان اولين نشريه ايراني راه يافته به نظام ارزيابي موسسه ISI.

همچنين پژوهشكده در نظر دارد از دستاوردهاي طرحهاي پژوهشي كتابهايي را در زمينه هاي گوگرد، چاي،آب شيرين كن، نانوكامپوزيت هاي پليمري و ... در آينده¬اي نزديك منتشر نمايد.

به نظر شما براي استمرار حركت روبه رشد علمي كشور بايد چه اقداماتي انجام داد؟

استمرار حركت رو به رشد علمي كشور الزامات متعددي را مي طلبد از آن جمله تصويب و ابلاغ هر چه سريعتر نقشه هاي علمي كشور، تمركز سياست گذاريهاي پژوهشي و تعيين اولويتهاي كلان تحقيقاتي در غالب طرحهاي ملي، تخصيص واقعي كامل بودجه از محلهاي مصوب در قانون برنامه توسعه و قوانين بودجه ساليانه كشور نظير ماده 45 قانون برنامه، 1% بودجه عملياتي شركتهاي دولتي و ...

جهاددانشگاهي در پيشرفت علمي كشور چه تأثيري مي تواند داشته باشد.

با توجه به سند چشم انداز جهاددانشگاهي در سال 1404 اين نهاد انقلاب اسلامي بايستي در زمينه هاي آموزشي، پژوهشي و علمي جايگاه ويژه اي را كسب نمايد. لازمه اينكار دخالت تأثير گذار جهاددانشگاهي در سياست گذاريها، تعريف و انجام طرحهاي پژوهشي ملي، تدوين و اجراي دوره هاي آموزشي تخصصي و تحصيلات تكميلي پژوهش محور مورد نياز كشور مي باشد كه نشان دهنده نقش ويژه جهاددانشگاهي در پيشرفت علمي كشور مي باشد.ح/الف