پنل علمي – دانشجويي «بررسي عوامل زمينه‌ساز بيماري‌هاي قلبي_ عروقي» در جهاد دانشگاهي علوم پزشكي شهيد بهشتي برگزار شد به همت معاونت فرهنگي جهاد دانشگاهي علوم پزشكي شهيد بهشتي، با سخنراني پروفسور فريدون عزيزي (رئيس پژوهشگاه غدد درون‌ريز و متابوليسم دانشگاه) نشست علمي «عوامل زمينه‌ساز بيماري‌هاي قلبي_عروقي» با حضور جمعي از اساتيد، اعضاي هيات علمي و دانشجويان در سالن آمفي‌تئاتر دانشگاه علوم‌پزشكي شهيد بهشتي برگزار گرديد.

 به گزارش روابط عمومي جهاد دانشگاهي علوم پزشكي شهيد بهشتي، پروفسور فريدون عزيزي رئيس پژوهشگاه غدد درون‌ريز و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي اظهار داشت: از سه دهه پيش به تدريج توانستيم بيماري‌هاي عفوني و واگيردار را تقريباً كنترل كنيم و علت آن واكسيناسيون منظم و 100 درصد، ايجاد شبكه بهداشتي درماني در روستاها، حضور بهورزها در مراكز بهداشتي و درماني و در دسترس بودن داروهاي آنتي‌بيوتيك‌ بوده است. عضو هيأت امناي دانشگاه آزاد اسلامي در ادامه افزود: بعد از جنگ جهاني دوم مسئله افزايش شيوع بيماري‌هاي غيرواگير حادث شده كه نقش توسعه صنعتي در آن كاملاً نمايان است مانند: عدم ورزش و تحرك كافي، كارهاي پشت ميزي و در دسترس بودن انواع مواد غذايي در طول سال از مهمترين دلايل آن است و هر چه وضعيت اجتماعي جامعه بهتر و درآمدهاي مردم بيشتر شود، كم‌تحركي و دريافت انرژي بيشتر شده كه باعث چاقي و ديابت گرديده و به عنوان 2 بيماري قرن معرفي شده‌اند. عضو هيات امناء دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تصريح كرد: بر اساس مطالعه مركز قند و ليپيد تهران كه از 13 سال پيش شروع شده و تا 2 سال ديگر ادامه دارد نشان مي‌دهد كه سالي يك درصد به افراد ديابتي جامعه افزوده شده و اين روند بسيار خطرناك است؛ بنابراين اصلاح شيوه زندگي، و فرهنگ‌سازي مطلوب كاهش مصرف غذاهاي حجيم، پركالري و چرب از مسائل مهمي است كه بايد به آن توجه شود. لازم به ذكر است در پنل دانشجويي اين نشست علمي، صديقه نيازي دانشجوي كارشناسي ارشد آموزش بهداشت گفت: بيماري‌هاي غيرواگيردار هم‌اكنون در سراسر جهان 43% بار بيماري‌ها را تشكيل مي‌دهند و انتظار مي‌رود تا سال 2020 مسوول 60% كل بار بيماري‌ها و 73% تمامي موارد مرگ باشند، و به همين خاطر بيماري‌هاي قلب و عروق، سرطان‌ها، بيماري‌هاي مزمن تنفسي و ديابت مهمترين تهديد‌كننده‌هاي حيات انسان در عصر حاضر محسوب شده و عوارض و ناتواني ناشي از آنها، بار سنگيني به خانواده‌ها، جوامع و دولت‌ها تحميل مي‌كند. وي تصريح كرد: سازمان بهداشت جهاني راه‌حل كنترل اپيدمي جهاني بيماري‌هاي غيرواگير را پيشگيري اوليه مبتني بر برنامه‌هاي جامع و فراگير جمعيتي عنوان مي‌كند كه اساس آن شناسايي، پيشگيري و كنترل مهمترين و شايع‌ترين عوامل خطر (مصرف دخانيات و الكل، الگوي غذايي نامناسب، فشار خون بالا، كلسترول خون بالا و كم‌تحركي) است و رويكرد گام به گام به مراقبت عوامل خطر بيماري‌هاي مزمن غيرواگير براي ياري كشورها در جهت دستيابي به نمايي از اين عوامل خطر ايجاد شده است. اين ابتكار بر گردآوري مستمر مقادير اندك از اطلاعات داراي كيفيت تمركز دارد كه سه گام آن دربرگيرنده پرسشگري با پرسشنامه (گام اول) و تكميل اطلاعات با سنجش‌هاي جسمي (گام دوم) و نهايت آزمايشگاهي (گام سوم) مي‌باشد. نيازي در پايان افزود: برنامه مراقبت عوامل خطر بيماري‌هاي غيرواگير جمهوري اسلامي ايران پس از قريب به دو سال مطالعه و آزمون، ظرفيت‌سازي و جلب حمايت همه‌جانبه در سال 1383 و با همت دانشگاه‌های علوم پزشكي كشور شكل اجرايي به خود گرفت. اين برنامه به منظور ترسيم نقشه اپيدمي عوامل خطر بيمار‌هاي غيرواگير از جمله عوامل تعيين‌كننده اقتصادي، رفتاري و جمعيتي آنها، هدايت اقدامات سياسي در جهت توسعه محيط حمايتي براي پيشگيري و كنترل بيماري‌هاي غيرواگير، ارزشيابي اثرات برنامه‌هاي پيشگيري و كنترل بيماري‌هاي غيرواگير، استقرار يك پايگاه ملي اطلاعات عوامل خطر بيماري‌هاي غيرواگير مبتني بر شبكه و با گستره اطلاعات استاني و كشوري و ارتباط با پايگاه اطلاعات جهاني سازمان جهاني بهداشت در خصوص عوامل خطر بيماري‌هاي غيرواگير به اجرا در مي‌آيد. در ادامه پنل دانشجويي، مهران بابانژاد دانشجوي بهداشت عمومي گفت: مرکز تحقيقات قلب و عروق اصفهان، يکي از مراکز همکار سازمان بهداشتي جهاني براي پژوهش و آموزش در زمينه پيشگيري، کنترل و بازتواني بيماريهاي قلبي و عروقي در منطقه مديترانه شرقي است. هدف اين مرکز، کمک به مراکز دانشگاهي و پژوهشي، و ساير عرضه‌کنندگان خدمات سلامت در اجراي برنامه‌هايي جهت پيشگيري، کنترل و درمان بيماريهاي قلبي- عروقي و عوامل خطرساز مرتبط با آنهاست كه برنامه قلب سالم اصفهان (Isfahan Healthy Heart Program) یک برنامه مداخله ای جامعه نگر به منظور پیشگیری و کنترل بيماریهای غیرواگیر (NCDs) می باشد. گفتني است این برنامه از سال 1378 آغاز شد و تا سال 1385 ادامه داشت. جامعه مورد مداخله شامل مناطق شهری و روستایی شهرستانهای اصفهان و نجف آباد بوده است. شهرستان اراک نيز بعنوان جامعه شاهد مورد بررسی قرار گرفته است. ديابت چربي سرم، سيگار و فشارخون بالا از مهمترين ريسك فاكتورهايي بودند كه در اين برنامه بررسي شدند و در اين بين، فشار خون بيشترين خطر نسبي را در بين اين ريسك فاكتورها دارا بود. بابانژاد در ادامه افزود: براي كاهش شدت مسئله، اين مركز يكسري مداخلات را هم بكار گرفت كه شامل مداخلاتي بوده كه مي توانسته بيشترين تاثير را داشته باشد. اين مداخلات عبارتند از: پروژه غذاي سالم براي جامعه سالم، پروژه ورزش اصفهان، پروژه قلب سالم جوانان، پروژه سلامت قلب زنان، پروژه آموزش پرسنل بهداشتي، پروژه مداخله در محيط كار، پروژه زندگي سالم براي بيماران قلبي عروقي، پروژه ارتقا سلامت قلب از دوران كودكي، پروژه رابطين و سازمان‌هاي غيردولتي، پروژه زندگي سالم براي افراد در معرض خطر. وي در پايان تصريح كرد: اميد است كه انجام اين مداخله و مداخلات در حال اجرا، منجر به افزايش آگاهي مردم و كاهش شيوع بيماري هاي قلبي_عروقي شود كه در اين بين نقش فعاليت هاي بهداشت عمومي و پيشگيري، بيش از پيش به چشم مي‌خورد. در ادامه نشست عبدالحليم رجبي دانشجوي ديگر اين پنل در بررسی عوامل خطر بیماری هاي غیر واگیر بر اساس مطالعه قند ولیپید تهران در سال 90-89 اظهار داشت: میزان شیوع استعمال دخانیات در هردو جنس با افزایش سن زیاد می شود. تا جایی که درگروه سنی 45-35 سال به حداکثر می رسد و سپس سیر نزولی پیدا می کند در این گروه سنی 38.1%مردان و 4.3% زنان سیگاری فعال هستند و نتایج مرحله اول پروژه قند ولیپید تهران حاکی از آن است که فزونی فشار خون در جمعیت شهری منطقه 13 تهران از یک شیوع کلی 22.9% برخوردار است. جز در گروهای سنی 29-20 سال و 39-30 سال که شیوع پر فشاری خون در مردان بیش از زنان است، در سایر گروهها، پر فشاری خون با اختلاف معنی داری در زنان شایعتر از مردان می باشد همچنين میزان شیوع پر فشاری خون در گروه های سنی 19-3 ساله تهران در مرحله اول قند و لیپید تهران 11.7% بوده که 12.7 % بین مردان و 10.9 % در بین دختران می باشد. وي در خصوص مقایسه دریافت غذایی، شاخص های تن سنجی و فرا سنج های لیپیدی زنان مبتلا به پر فشاری خون با افراد طبیعی گفت: میزان انرژی، پروتئین، کربوهیدراتها و چربی دریافتی زنان مبتلا به پر فشاری خون و همچنین درصد انرژی حاصل از چربی در آنها بالاتر ار زنان با فشار خون طبیعی بوده است ( (p<0.05)برای همه‌ی موارد)، نمایه‌ی توده‌ی بدنی نیز ارتباط معنی داری با فشار خون داشت (p<0.01)،(OR=1.62) زنان دارای پر فشاری خون در مقایسه با زنان دارای فشار خون طبیعی دارای فراسنج‌های لیپید(به استثنای (HDL-Cبالاتر بودند سطح HDL افراد پرفشارخون به طوری معنی‌دار کمتر از افراد با فشارخون طبيعي بود. از بين فراسنجهاي ليپيدي فقط HDL-Cسرم ارتباط مثبتي با فشار خون نشان داد. (p<0.05) و نيز شیوع کم وزنی، وزن طبیعی، اضافه وزن و چاقی در افراد بالای20 سال تنها حدود 29.1% زنان و 40.3% مردان دارای وزن طبیعی هستند. مردان بیشتر از زنان دچار اضافه وزن می باشند، در حالی که در صد زنان چاق بیش از 2 برابر مردان چاق است .

بیشترین شیوع چاقی در هردو جنس در محدوده سنی 59-50 سالگی است. ضمناً ارتباط چاقی با سایر عوامل خطر ساز بیماریهای قلبی عروقی شانس ابتلای مردان چاق به پر فشاری خون بیشتر از سایر عوامل خطر ساز بوده است. زنان چاق در مقایسه با زنان طبیعی از شانس ابتلای بالاتری جهت ابتلا به تمام عوامل خطر ساز بیماری های قلبی عروقی بر خوردار بودند. رجبي در پايان اضافه كرد: میزان شیوع اختلالات قند بر اساس معیار سازمان بهداشت جهانی در افراد بالای20 سال شیوع IGT در مردان و زنان به ترتیب 11.3% و 13.2% (در کل 12.4%) و شیوع دیابت در مردان و زنان به ترتیب 9.8% و 11.1% (در کل 10.6%) و نيز شیوع اختلالات لیپید در بررسی افراد بالای 20 سال مشخص شد که 23.6% افراد مقادیر کلسترومی بالا21.1% بالغین مقادیرHDLکلسترل پائین، 2.8 % از بالغین مقادیرLDL کلسترول بالا داشتند. گفتني است اين نشست با تقدير و تشكر از پروفسور عزيزي و ساير شركت‌كنندگان در اين برنامه به پايان رسيد.الف/ر