کارگاه تخصصی آشنایی با مکتب ادبی رئالیسم برگزار شد
سومین جلسه هفتگی سلسله کارگاههای تخصصی آشنایی با مکاتب ادبی و شناخت عناصر داستانی با نقد و بررسی مکتب ادبی رئالیسم و شناخت عنصر داستانی شخصیت و شخصیت پردازی در داستان کوتاه و ویژگی های آن از سوی اداره فعالیت های ادبی و هنری معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم با استقبال چشمگیر و گسترده دانشجویان به خصوص رشته ادبیات داستانی و ادبیات فارسی روز گذشته در سالن شماره 4 دانشگاه تربیت معلم برگزار شد .
به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم ، امیر سعادت روشن ، مسئوول کانون داستان نویسی و نقد داستان معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم در این کارگاه به بررسی مکتب ادبی رئالیسم پرداخته و گفت : « واقع گرایی یا رئالیسم ، مکتبی است در ادبیات که در اواسط قرن نوزدهم و حدود سالهای 1830 ، نخست در فرانسه به وجود آمد و از آن جا به ادبیات کشورهای دیگر راه یافت و در حقیقت اولین آثار با ارزش مکتب واقع گرایی را انوره دوبالزاک ، نویسنده معروف فرانسوی به وجود آورد . »
کارشناس زبان و ادبیات فارسی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم در ادامه گفت : « پیروان این مکتب به تصویر کردن صادقانه زندگی ، به خصوص زندگی مردم طبقه متوسط و پایین اجتماع اعتقاد داشتند و مقدمات ظهور این مکتب با افول مکتب رمانتیسم و به وجود آمدن نوعی رمانتیسم اجتماعی در فرانسه فراهم آمد . »
وی در ادامه به بیان زمینه های شکل گیری این مکتب پرداخته و گفت : « به تدریج بر اثر غلبه تفکر علمی به محیط فرهنگی قرن نوزدهم و آگاهی علمی و فنی که در آن دوره به وجود آمد ؛ دریچه های تازه ای به واقعیت وجود انسان باز شد و نویسندگان شناخت دقیق ترو علمی تری نسبت به انسان و محیط او پیدا کردند و نتیجه این شناخت و آگاهی ، به وجود آمدن مکتب واقع گرایی در ادبیات شد و توجه نویسندگان به قهرمانان واقعی در محیط اجتماعی جلب شده و دیدگاههای آنان نسبت به آنچه نشان می دادند ، بیشتر جنبه انتقادی داشت.»
مسئول کانون داستان نویسی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم در ادامه به بیان اصول و قواعد مکتب رئالیسم پرداخت و گفت : « تحلیل اجتماعی ، مطالعه و تجسم زندگی انسان در جامعه ، مطالعه و تجسم روابط اجتماعی ، روابط میان فرد و جامعه و نیز ساختمان خود جامعه از عمده ترین اصول این مکتب ادبی است. »
سعادت روشن سپس به بیان ویژگیهای نویسندگان این مکتب ادبی پرداخت وافزود : « نویسنده واقعگرا باید در مورد جامعه و سرشت حوادث و رویدادهای آن و آنچه می خواهد توصیف کند ، مطالعه و شناخت کافی داشته باشد تا بتواند به تحلیل اجتماعی محیطی که شخصیت های خود را در آن عرصه می کند بپردازد و از طرف دیگر بتواند دنیای درونی قهرمان های داستان ها و مجموعه ویژگی های فردی آن ها را که محصول اوضاع و احوال محیط و جامعه هستند ، باز سازی کند .»
وی خاطر نشان کرد : « نویسنده واقع گرا بیهوده و بی هدف به توصیف اجتماعی و طبیعی داستان خود نمی پردازد ، آنچه نویسنده واقع گرا برای شرح و توصیف انتخاب می کند ، مسائل مورد ابتلای جامعه و رنج ها و شادی های اکثریت مردم است و تجربیات شخصی او نیز وقتی در اثر او ظاهر می شوند که بی ارتباط با حوادث و مسائل عمومی جامعه نیست.»
کارشناس زبان و ادبیات فارسی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم در ادامه به بیان تفاوت این مکتب با مکتب ادبی کلاسیسیسم پرداخته و گفت : « نویسنده واقع گرا ، آنچنان که در مکتب کلاسیسیسم معمول است ، انسان را بدون تاثیر پذیری از محیط و به طور طبیعی ، دارای فضیلت ها یا معایبی از قبیل صداقت و شجاعت یا خست و ترس نمی داند و کارش تنها نسخه برداری صرف از طبیعت و واقعیت نیست .»
مسئول کانون داستان نویسی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم در ادامه با اشاره به تحولات علمی ، سیاسی و اجتماعی این دوره و تاثیر آن در به وجود آمدن شاخه های گوناگون در این مکتب ،گفت : « واقع گرایی روانشناسانه ، واقع گرایی اجتماعی و واقع گرایی جادویی از شاخه های اصلی مکتب ادبی رئالیسم هستند . »
سعادت روشن با بیان اینکه پیشرفت روانشناسی تاثیر خاصی بر روی این مکتب داشت گفت : « پیشرفت علم روانشناسی و ظهور نظریه های جدید در این علم ، نویسندگان وقع گرا را بیش از توجه به جزئیات و عوامل بیرونی محیط قهرمان ، متوجه اعمال پیچیده ذهن بشر کرد و تشریح روانشناسانه شخصیت های داستان روشی شد که رمان روانشناختی با روانشناسانه را به وجود آورد و تکنبک جریان سیال ذهن ، یکی از شیوه های توصیف شخصیت های رمان ها شد ، در حقیقت واقع گرایی روانشناختی ، شرح دنیای درونی شخصیت ها و تجزیه و تحلیل تفکر و احساس و ادراک آن ها نسبت به دنیای واقعیت است و ویلیام فاکنر ، نویسنده آمریکایی ، ویرجینیا وولف ، دوروتی ، نویسندگان انگلیسی و جیمز جویس ، نویسنده ایرلندی از شاخص ترین نویسندگان واقع گرایی روانشناسانه هستند .»
کارشناس زبان و ادبیات فارسی جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم در ادامه به بیان ویژگی های واقع گرایی اجتماعی پرداخت و گفت : « واقع گرایی اجتماعی ، شاخه ای از واقع گرایی است که بعد از پیروزی انقلاب اکتبر (1917م) و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی به وجود آمد و مضمون ادبیات آن انتقادی است و در واقع کار آن ، تجسم اختلاف میان خواستها و آرزوهای فرد و تضادهای اجتماعی و جدالی است که فرد بر اثر اوضاع و احوال اجتماعی با جامعه دارد . »
سعادت روش در پایان به تشریح واقعگرایی جادویی پرداخت و گفت : « واقع گرایی جادویی ، اصطلاحی است که به آثار نویسندگان آمریکای لاتین که نوعی تازه از واقع گرایی را وارد عرصه داستان کردند ، اطلاق می شود و در آن واقعیت و تخیل مبالغه آمیز با هم در می آمیزند و به خصوص در آثار گابریل گارسیا مارکز ، نویسنده معروف کلمبیایی نشان داده شده است . »
سعادت روشن خاطر نشان کرد : « در ادبیات داستانی ایران ، جلال آل احمد ، صادق هدایت ، بزرگ علوی و احمد محمود را می توان نویسندگان واقع گرا به شمار آورد . »
٠٨:١٥ ٢٠/٠٨/١٣٨٤