محمدرضا درويشي در مراسم بزرگداشت پرويز مشكاتيان با تاكيد بر اينكه مشكاتيان به علت سبك شخصي و درك عميق سنت تكرار شدني نيست، از مسوولان خواست به فرهنگ، موسيقي و اهالي آن توجه بيشتري داشته باشند.

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحد مشهد، مراسم يادمان مرحوم پرويز مشکاتيان جمعه شب 15 آبان‌ماه به همت فرهنگسراي جهاددانشگاهي مشهد با عنوان " يادمان خنياگر آزاده ايران، پرويز مشکاتيان" با استقبال کم‌نظیر قریب به 600 نفر از اهالی هنر در محل تالار فردوسي مجتمع دکتر علي شريعتي جهاددانشگاهي مشهد برگزار شد.

در این مراسم، محمدرضا درويشي با اشاره به سخن مرحوم مشكاتيان در مراسم تجليلش در سال 85 اظهار داشت: پرويز مشكاتيان در آن مراسم گفت: «قدر هنرمند را تا زنده است بدانيد»؛ اگر تجليلي كه در اين 40 روز از او انجام شد در زمان حياتش صورت مي‌گرفت شايد به اين زودي از ميان ما نمي‌رفت.

وي با بيان اينكه پرويز مشكاتيان حدود 15 سال خانه نشين بود، تصريح كرد: در اين مدت كمتر كسي انديشيد كه او پهلوان موسيقي ايران است. او پهلوان و اسطوره موسيقي بود اما اين موضوع پس از مرگش مشخص شد و بسياري از بي‌مهري‌ها و كم‌توجهي‌ها با درگذشت او جبران گشت.

درويشي ابراز داشت: ما پهلوان‌هاي موسيقي ديگري هم در ايران از جمله در خراسان داشته و داريم و بسياري در شرايطي كه جامعه دچار بي‌هويتي فرهنگي شد، در غربت فوت كردند و كسي متوجه نشد چون اساسا کسي متوجه حضورشان نبود.

دوست و همكار پرويز مشكاتيان در ادامه با بيان اينکه چنين افرادي، حلقه‌هاي آخر يك زنجير هستند، افزود: آيا كسي متوجه است كه با رفتن افرادي چون نورمحمد درپور يا عثمان محمدپرست، آخرين زنجيره يك تاريخ فرهنگي تباه مي‌شود؟ اين تنها يک ضايعه نيست، چون قابل جبران نيست. در چند سال اخير خراسان هر ماه يك گوهر از دست داده است و ما در غفلت، مشغول روزمرگي خودمان هستيم و دچار يك بي‌هويتي ناب فرهنگي شده‌ايم كه نه محصول امروز، بلکه محصول نسل‌هاي قبل از ما حداقل از ابتداي قرن بيستم است كه امروز نمودش را نشان مي‌دهد.

مولف دايره‌المعارف سازهاي ايران گفت: اين اساتيد دين خود را به فرهنگ ملتشان ادا كرده‌اند، دوستدارانشان نيز دين خود را تا حدود زيادي به ايشان ادا كرده‌اند، اما اين بين يك ضلع خالي وجود دارد كه دِين خود را به فرهنگ، هنر،‌ موسيقي و استادان موسيقي ادا نكرده‌اند و آن مسوولاني هستند كه بر صندلي‌ها تكيه‌ زده‌اند.

درويشي، مرحوم مشكاتيان را چهره‌اي خاص عنوان كرد و بيان داشت: اين افراد تكرار ناشدني اند، چون هم با حفظ ميراث و سنت زندگي كرده‌اند و هم آن را دچار ظرفيت و حركت تازه كرده اند. سنت مجموعه آداب و رسوم، باورها و اعتقادات ما در همه حوزه‌ها اعم از ملي و مذهبي و ... است و اين ميراث گذشتگان داراي اعتبار و هويت است. من و پرويز چهار سال هم كلاس و هم خانه بوديم و او در سال‌هاي جواني حداقل روزي 10 تا 12 ساعت مشق سنت مي‌كرد.

اين پژوهشگر موسيقي نواحي ايران اظهار داشت: از حدود سال‌هاي 56 و 57 كه ما هنوز دانشجو بوديم، به تدريج جرقه‌هايي به اعتبار درك سنت در ذهن پرويز زده مي‌شد. وي فرد بسيار باهوشي بود و سنتي را كه يك نوازنده ممكن است طي 12 سال بياموزد، در دو سال ياد گرفت و هم زمان نزد چند نفر از جمله دكتر داريوش صفوت، نورعلي برومند و عبدالله دوامي مشق مي‌كرد و از معدود افرادي بود كه از سال اول دانشگاه در سال 57 به مركز حفظ و اشاعه موسيقي ايران دعوت شد.

وي با اشاره به اينكه پرويز مشكاتيان مشق سنت را از اين دوران آغاز كرد، خاطر نشان كرد: با عميق‌تر شدن ديد او نسبت به سنت، رعايت نعل به نعل آن، اهميتش را براي پرويز كم مي‌كرد، چنانكه در همه هنرها اين گونه است اما ايجاد حركت جديد در سنت و تحول در فرهنگ جامعه بدون شناخت عميق از سنت و پيشينه امكان‌پذير نيست.

همكار پرويز مشكاتيان در آلبوم "جان عشاق" در ادامه تاكيد کرد: كساني در فرهنگ و موسيقي ما ماندگارند كه اين دو ويژگي را داشته باشند. داراي درك عميقي از گذشته خود باشند و با اين درک و ذوق سرشار، جرأت ايجاد حركات نو را داشته باشند. پرويز مشكاتيان اين دو ويژگي را داشت و سبب شد آثارش شبيه كار گذشتگان نباشد و حتي آثارش با آثار عارف و شيدا و امير جاهد نيز تفاوت دارد؛ او در نوازندگي نيز چنين بود.

وي در ادامه افزود: پس از او نيز كسي نمي‌تواند تكرار وي باشد و هر فرد بايد خود نخستينش باشد. پرويز مشكاتيان با توجه به "سبك شخصي" و "نگاه عميق به سنت" توانست خيلي ضربتي و سريع، سنت را بشناسد و ظرف دو سال پرونده ماجراي درك رديف را ببندد.

اين محقق موسيقي نواحي ايران با بيان اينكه آثار اصلي پرويز مشكاتيان تا سن 40 سالگي او نواخته شده است، ابراز داشت: او در سال هاي اخير خانه‌نشين و غمگين بود. هر چند كنسرت‌هايي برگزار كرد و كارهايي نيز منتشر ساخت اما كارهاي اصلي او تا 40 سالگي‌اش بود. تا 18 سالگي که در نيشابور بود و دو سال هم به تهران آمد، بنابراين كل آثارش متعلق به سن 20 تا 40 سالگي اوست، آثاري كه مي‌تواند محصول 50 سال زندگي يك فرد باشد.

وي با بيان اينکه كارهاي مشكاتيان في‌البداهه بود و از وجودش تراوش مي‌كرد، اظهار داشت: حمايت از موسيقي وظيفه نهادهاي دولتي است، اگر موسيقي و ادبيات را از كشوري بگيرند هويت آن ملت زير سوال خواهد رفت و اين ملت ديگر قدرت تفكر نخواهد داشت . وظيفه همه نهادهاي دولتي اين است كه بفهمند با چه موضوع مهمي طرف هستند زيرا در غير اين صورت در، بر همان پاشنه سابق خواهد چرخيد.

در ادامه نورمحمد دُرپور، از نوازندگان تربت جامي به ديدارش با پرويز مشكاتيان اشاره کرد و مرحوم مشکاتيان را فردي با شريعت، طريقت، عارف و فردي به حقيقت معرفتي و وطن‌دوست دانست.

وي در ادامه به اجراي قطعاتي از موسيقي خراساني پرداخت.

همچنين در اين مراسم عليرضا جواهري، نوازنده سنتور و از شاگردان زنده ياد پرويز مشكاتيان و آرش حيدريان نوازنده تنبك به دونوازي سنتور و تنبك و اجراي قطعات پيش درآمد همايون، چهار مضراب بيات راجع، چهار مضراب همايون و قطعه "کاروانيان" در راست پنجگاه و چند مضراب پنجگاه پرداختند. كيوان ساكت نيز در انتهاي مراسم برنامه‌اي را به ياد پرويز مشكاتيان اجرا كرد.ح/الف