سلسله نشست های جريان شناسی شعر معاصر ايران به همت اداره فعاليت های دينی و ادبی و هنری معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد تربيت معلم در دانشگاه تربيت معلم با برگزاري 5 نشست خاتمه يافت.

به گزارش روابط عمومي جهاد دانشگاهي واحد تربيت معلم، در این نشستها که با هدایت و راهبری دکتر بهادر باقری، عضو هیأت علمی گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم و مولف چندین اثر در حوزه ادبیات و زبان فارسی برگزار شد، ابتدا درباره انقلاب مشروطه ، علل و عوامل پیدایش و گسترش آن و نقش و تعامل دوسویه شعر و انقلاب مشروطه نسبت به یکدیگر و مروری بر ویژگی‌های شعر این دوره و شاعران مطرح و نامدار آن ارائه شد و سپس نمونه‌هایی از شعر آنان قرائت و تحلیل گردید.

دکتر باقری به معرفی و تشریح اوضاع شعری ایران از کودتای 1332 تا پیروزی انقلاب 1357 پرداخت و شش جریان اصلی موجود در شعر این دوره، شامل : «جریان شعر رمانتیک عاشقانه و فردگرا» ، «جریان شعر رمانتیک جامعه گرا و انقلابی» ، «جریان شعر سمبولیسم اجتماعی» ، «جریان شعر موج نو و شعر حجم گرا» و «جریان شعر مقاومت» را تشریح نمود. دکتر باقری در نخستین جلسه این نشست ضمن بازگشت به تاریخچه شعر مشروطه اظهار داشت: هم شعر به مشروطه کمک کرده است و هم مشروطه به شعر و این رابطه کاملاً دو سویه بوده است. وی افزود: شاعران مشروطه پی برده بودند که دیگر نمی توانند با زبان قدیمی و کهنه مسائل رور خود را بیان کنند. ادبیات قدیم تخیل گرا است در حالی که شعر باید سخن گوی آلام مردم و جامعه باشد. این عده بر فایده هنر تاکید داشتند و معتقد بودند که ادبیات باید در خدمت آرمان های جامعه باشد. هم چنین این عده بر این اعتقاد بودند که عشق به معشوق و خط و خال دیگر کافی است و عشق واقعی در وطن جای دارد .

باقری یادآور شد: ادبیات این دوره به درون مردم نفوذ کرد و از پیچیده گویی و سخت نویسی به ساده گویی و ساده نویسی روی آورد. ملک اشعرای بهار، فرخی یزدی، عارف قزوینی، ابوالقاسم لاهوتی و ادیب الممالک فراهانی شاعرانی بودند که می خواستند از دل سنت به نقد سنت بپردازند و سنت شکنی کنند. دهخدا نیز ار جمله شاعران نامدار عصر مشروطه است. این محقق و پژوهشگر حوزه ادبیات تصریح نمود: شعر این حوزه چنان با انقلاب مشروطه آمیخته بود که چیزی جز انقلاب مشروطه نبود. شعر این دوره شعری انقلابی و سیاسی بود و فضای جدیدی را می طلبید. وی در خصوص قالب های شعری این دوره گفت: علاوه بر قالب های سنتی غزل، قصیده، قطعه، دوبیتی و رباعی قالب هایی چون مستزاد، مسمط، ترجیع بند، ترکیب بند، ترانه و تصنیف نیز در این دوره دوباره تجدید حیات یافت.

باقری در پایان ابراز داشت: انقلاب مشروطه این فضا را ایجاد کرده بود که به جد به ادبیات قدیم نگاه شود و این ادبیات مورد آسیب شناسی قرار گیرد. دکتر باقری در ادامه این نشست به خواندن اشعار مشهور عصر مشروطه مانند شعر معروف "یاد آر ز شمع مرده یاد آر "، "آکبلایی" ، "مرغ سحر " و ... پرداخت. دکتر بهادر باقری در دومین نشست "جریان شناسی شعر معاصر ایران" به بررسی جریان شعر سنت‌گرای معاصر پرداخت و گفت: درسال 1294 هجری شمسی، بهار با گروهی از فضلا و ادبا مثل عباس اقبال آشتیانی، رشید یاسمی، سعید نفیسی و یحیی ریحان، انجمن ادبی دانشکده را تشکیل دادند. ملک الشعرای بهار در شماره اول مجله دانشکده اسلوب گروه خود را تجدید نظر در طراز و رویه ادبیات ایران، احترام گذاشتن به اسلوب نحوی اساتید متقدم با مراعات سبک جدید و احتیاجات عمومی حال حاضراعلام کرد. آن ها با سستی و عوام زدگی شعر دوران مشروطه مخالف بودند و خواستند بلاغت و فصاحت قدیم را احیاء کنند.

وی افزود: از سوی دیگر شاعران نوگرایی مثل تقی رفعت، جعفر خامنه ای، ابوالقاسم لاهوتی و شمس کسمایی خواهان تغییر و تحول اساسی در همه شئون شعر سنتی بودند. حضور نیما و شاگردانش این شکاف را عمیق تر کرد وباعث شد که شکاف عمیقی بین شاعران نوگرا و سنتی ایجاد شود و شاعران عملآ به سه دسته نیمایی‌ها، کلاسیک‌های جدید و شاعران سنت گرای معاصر تقسیم شدند. باقری در ادامه گفت: توجه به قالب غزل و تا حدودی مثنوی و مهجور ماندن سایر قالب ها، ساده و صمیمی شدن زبان شعر و نزدیکی آن به زبان محاوره، و تنوع نسبی در نحوه به کارگیری اوزان شعری از ویژگی های زبانی و ادبی شاعران سنت گرای معاصر است. در ادامه دکتر باقری به خواندن اشعاری از رهی معیری، هوشنگ ابتهاج، فروغ فرخزاذ و حسین منزوی پرداخت.ح/الف