سمينار شهر سبز و محيط زيست شهري برگزار شد
سمينار شهر سبز و محيط زيست شهري برگزار شد.
به گزارش روابط عمومي جهاددانشگاهي واحد مشهد، مهندس سيد محمد پژمان شهردار مشهد روز پنج‌شنبه 18آذرماه در سمينار شهر سبز و محيط زيست شهري كه به همت جهاددانشگاهي مشهد برگزار شد، گفت: توسعه در راستاي حفاظت محيط زيست از نظر اقتصادي نيز به نفع شهرهاست.
وي افزود: صرف 450 ميليون تومان براي اصلاح هندسي و حذف بار ترافيکي در ميدان آزادي مشهد منجر به اين شد که هر سال 2 ميليارد و 800 ميليون تومان در وقت و ميزان مصرف سوخت صرفه‌جويي نماييم كه در اين خصوص، جداي از آثار رواني مثبت، مي‌توان ادعاکرد اقدامات زيست محيطي در شهر، سود اقتصادي به دنبال دارد که قابل مقايسه با هزينه‌هاي اوليه نيست.
وي با بيان اينکه در ايران در زمينه قوانين حفاظت از محيط زيست کمبودي نداريم، افزود: عزم و اراده ملي و تامين منابع مالي دو نياز اساسي براي بهبود وضعيت محيط زيست کشور است.
شهردار مشهد خاطرنشان کرد: حفظ محيط زيست در وهله اول نياز به کار عميق فرهنگي براي انتقال دغدغه‌هاي زيست محيطي به مردم دارد.
وي تاکيد کرد: بايد مردم را نسبت به مسائل محيط زيست حساس کنيم تا اولا اقدامات خودشان در راستاي حفظ محيط زيست باشد و ثانيا به مخاطرات زيست محيطي که گريبانگير آن‌هاست، توجه کنند و حفاظت محيط زيست در برنامه‌هاي توسعه را از مسوولان خود مطالبه كنند.
وي با بيان اينکه بسياري از بيماري‌هاي جسمي و روحي موجود در جامعه ناشي از مداخلات ما در طبيعت است، افزود: بايد مردم را نسبت به حقوق خود آگاه کنيم تا به سادگي از کنار تخريب‌هاي محيط زيست نگذرند و هر کسي به درجه‌اي از آگاهي برسد که بتواند نقش خود را در جهت حفاظت محيط زيست ايفا کند.
پژمان با تاکيد بر لزوم بهره‌برداري از محيط زيست بر اساس ظرفيت‌هاي هر منطقه گفت: اگر برنامه‌ريزي درست، اراده جدي و منابع در اختيار باشد، به سرعت مي‌توانيم بحران زيست محيطي را که ايجاد کرده‌ايم، جبران نماييم.
شهردار مشهد خاطرنشان کرد: در زمينه حل مسائل و مشکلات محيط زيست شهري بايد از دستاوردهاي ساير کشورها بهره ببريم.
وي افزود: بسياري از تخريب‌هاي رخ داده در طبيعت قابل بازگشت نيست در حالي که فرصت‌هاي آينده بر مبناي همين منابع شکل مي‌گيرند و با نابودي آن‌ها، آينده را از دست خواهيم داد.
پژمان از اقدامات شهرداري مشهد در راستاي بهبود محيط زيست شهري مشهد ياد کرد و با اشاره به فضاي سبز به عنوان يکي از مهمترين مولفه‌هاي موثر در کاهش آلايندگي هوا گفت: ما ضرورت توسعه فضاهاي سبز شهري را احساس کرده‌ايم و 4 بوستان بزرگتر از بزرگترين بوستان فعلي شهر مشهد يعني پارک ملت را در دست احداث داريم.
رئيس جهاددانشگاهي واحد مشهد: بايد آگاهي و حساسيت مردم و مسئولان را نسبت به حفظ محيط‌زيست بالا ببريم
در ادامه مراسم، دكتر سيد علي‌اكبر شمسيان، گفت: جهاددانشگاهي مشهد از 17 سال پيش با چاپ كتاب مباني محيط زيست، قدم در راهي گذاشت كه هر چه پيشتر مي‌رويم با گستردهتر شدن ابعاد تخريب محيط و عميق‌ترشدن بحران زيست محيطي، بر استواري گامهايمان افزوده مي‌شود و بر ادامه راه در مسيري كه آغاز كرده‌ايم مصممتر ميشويم.
وي گفت: ما از نياكانمان آسماني پاك، رودهاي جاري و آب‌هاي زلال، جنگل‌هاي انبوه و سرسبز به ارث برده‌ايم و در برابر آن، حسرت ديدن آسمان آبي و رودهاي جاري و آب‌هاي زلال و جنگل‌هاي انبوه را بر دل آيندگان ميگذاريم.
ما نسلي شرمنده‌ايم كه آرزوي شنيدن صداي پرندگان آزاد را به طي كردن صدها و هزاران فرسنگ از سكونتگاه آدميزاد منوط كرده‌ايم. ما نسلي شرمنده‌ايم كه تنها علائم حياتي ما، آسماني پر دود، خيابان‌ها، كوچه‌ها و پس‌كوچه‌هاي پر ماشين و سطل‌هاي عظيم‌الجثه زباله است. آيا شهرهايمان با سرعتي تصاعدي در دره‌اي آغشته به انواع آلودگي‌ها سقوط نمي‌كنند!
دكتر شمسيان تاكيد كرد: هم‌انديشي امروز ما در حالي اتفاق ميافتد كه از هر گوشه علائم هشدار به گوش ميرسد؛ وضعيت بحراني آلودگي هوا در كلانشهرها و متعاقب آن تعطيلي تهران و اصفهان در هفتههاي گذشته، آتشسوزي جنگل گلستان و بحران خشكسالي در سراسر كشور از جمله تلنگرهايي است كه بر وجدان ما فرود ميآيد.
مسبب اين فجايع خود ما هستيم و تنها اميد نيز خودمان هستيم. بايد همت كنيم و آگاهي و حساسيت مردم و مسئولان را بالا ببريم و مقدمات همدلي همگان را براي نيل به شهري پاك فراهم كنيم.
رييس شوراي اسلامي شهر مشهد: هر چه شهر مشکلات زيست محيطي بيشتري داشته باشد، مردم برخورد بيشتري با هم دارند و سهم آنان از آرامش و شادي کمتر خواهد بود.
در ادامه، مهندس عباس شيرمحمدي با اشاره به اينکه آلودگي هوا يکي از مهمترين چالش‌هاي کلانشهري مثل مشهد است، گفت: آلودگي صوتي و به دنبال آن افزايش پرخاشگري و ناآرامي مردم و همچنين آلودگي نوري و بصري از ديگر معضلات زيست محيطي مراکز بزرگ شهري است.
وي خاطرنشان کرد: در همين چند روز اخير مرگ و مير مردم مشهد بر اثر بيماري‌هاي تنفسي 20 درصد افزايش داشته است.
رييس شوراي شهر مشهد با اشاره به باغات آستان قدس به عنوان تنفس‌گاه‌هاي مهم شهر مشهد ادامه داد: بايد اين باغات را به هر قيمتي شده براي شهر مشهد حفظ کنيم و نگذاريم اين نقاط قوت براي رسيدن به سود اقتصادي به تدريج به مجتمع‌هاي تجاري و .. تبديل شود.
وي ادامه داد: وقتي مشهد را به عنوان قطعه‌اي از بهشت و پايتخت معنوي ايران به مردم معرفي مي‌کنيم انتظار اين است که ويژگي‌هاي اين شهر نيز تداعي‌گر اين عناوين باشد نه اينکه شهري داشته باشيم آکنده ازدود و غبار و کنده‌کاري و آلودگي‌هاي مختلف.
وي با اشاره به جمعيت 2.5 ميليون نفري شهر مشهد گفت: اين رقم تا سال 90 به 3 ميليون نفر خواهد رسيد كه اين ميزان افزايش جمعيت، افزايش تمام مشکلات اجتماعات شهري را نيز به دنبال خواهد داشت.
شيرمحمدي تاکيد کرد: نگاه زيست محيطي در ارائه طرح‌هاي تفضيلي و جامع مي‌تواند به بهبود مسائل محيط زيست شهري کمک بسيار زيادي بکند.
وي با بيان اينکه بهترين راه برخورد با آلايندگان محيط زيست، گرفتن عوارض است، خاطرنشان کرد: هر کس عوارض بيشتري از خود بر جا بگذارد، بايد هزينه آن را بپردازد.
دبير انجمن زيست محيطي طراوت بهار: يکي از مهمترين مسائل محيط زيست شهري در ايران، زشتي و بي‌هويتي شهرهاست.
در اين مراسم همچنين، دکتر حميد طراوتي دبير انجمن زيست محيطي طراوت بهار گفت: شهرهاي ما هيچ نظم و هويتي ندارد و هر کس مي‌تواند هر گونه که بخواهد ساخت و ساز کند.
وي با بيان اينکه شهردارها نقش مهمي در اداره و مديريت مسائل شهر دارند، افزود: شهر بايد براي مردم طراحي شود نه اتومبيل‌ها اما در اکثر شهرهاي ما، طرح‌هاي توسعه‌اي براي تردد بهتر و راحت‌تر اتومبيل‌ها اجرا مي‌شوند.
وي خاطرنشان کرد: خيابان‌ها نبايد فقط مختص اتومبيل‌ها باشد، دوچرخه‌سوارها، افراد پياده و معلولان داراي ويلچر نيز از اين فضاهاي عمومي سهم دارند.
دکتر طراوتي بابيان اينکه در سال 1998 حدود 40 هزار دوچرخه برقي در جهان توليد شد، ادامه داد: اين رقم با رشد بسيار سريعي در سال 2008 به 21 ميليون در تمام جهان رسيد و اين در حالي است که امروز شمار دوچرخه‌هاي برقي در ايران به تعداد انگشتان دست نيز نمي‌رسد.
وي ادامه داد: دوچرخه در ايران به شدت مورد بي‌مهري قرار گرفته است.
وي با اشاره به لزوم راه‌اندازي BRT در شهرهاي بزرگ گفت: بهترين شيوه حمل و نقل ترکيبي از راه‌آهن، اتوبوس، دوچرخه و پياده‌رو است نه صرفا اتومبيل.
دبير انجمن زيست محيطي طراوت بهار ادامه داد: برقراري سيستم‌هايي مثل گرفتن عوارض از اتومبيل‌ها براي ورود به شهر باعث مي‌شود مردم بيشتر از اتوبوس و حمل و نقل عمومي استفاده کنند.
وي با بيان اينکه بر اساس اصول مديرت شهري هيچ پروژه‌اي نبايد بدون ارزيابي زيست محيطي اجرا شود، افزود: در کشور ما يکي از چيزهايي که اصلا ارزيابي نشده توليد بي‌ضابطه اتومبيل‌هاست. توليد يک ميليون و 500 اتومبيل در سال در کشوري که با مشکل سوخت، آلودگي هوا و ناامني جاده‌ها روبه‌روست، چه معنايي دارد؟
وي با اشاره به پارک‌ها به عنوان مهمترين بخش فضاي عمومي در شهر ادامه داد: در مديرت شهري بايد تلاش کنيم که بخش بيشتر بودجه شهر صرف فضاي عمومي در دسترس همه مردم شود نه صرف تردد و رفاه اتومبيل‌ها.
اين فعال محيط زيست با تاکيد بر اينکه عوارض بهداشتي، روحي رواني و زيست محيطي ناشي از اجراي پروژه‌هاي شهري بايد ارزيابي شود، افزود: اجراي پروژه‌ها بدون در نظر گرفتن اين اصل فجايع جبران ناپذيري را به دنبال خواهد داشت.
وي افزود: عسلويه شهري است که بدون هيچ گونه ارزيابي زيست محيطي و به سرعت ساخته شد و امروز هيچ گونه امکانات تفريحي در اين شهر وجود ندارد و زندگي با خانواده در اين منطقه غيرممکن است، اعتياد نرخي بالاي 75 درصد دارد و اين ادعاي ساکنان خود اين منطقه است که اينجا قعر دنياست.
وي با بيان اينکه جمعيت ايران در ابتداي قرن بيستم کمتر از 10 ميليون نفر بوده و تنها 15 درصد اين جمعيت شهرنشين بوده‌اند، افزود: اين جمعيت در پايان قرن به 69 ميليون نفر رسيد كه بيش از 66 درصد آن را شهرنشينان تشکيل مي‌دادند.
دکتر طراوتي خاطرنشان کرد: بعد از افزايش جمعيت، شهرنشيني دومين روند غالب جمعيت شناسي عصر ماست.
وي با اشاره به وجود 431 شهر با جمعيت حداقل يک ميليون نفر در جهان گفت: آلودگي هوا، ترافيک، سر و صدا، حاشيه‌نشيني، کمبود آب و فضاي سبز از مشکلات عمده محيط‌هاي شهري است.
دبير انجمن زيست محيطي طراوت بهار ادامه داد: شهرها آب، مواد غذايي، انرژي و مواد خام را از نقاط دور دست وارد مي‌کنند و صادراتشان شامل زباله، فاضلاب و آلاينده‌هاي آب و هواست و مديريت اين واردات و صادرات نيز کار بسيار مشکلي است.
عضو هيات علمي دانشکده کشاورزي اصفهان: در ايران تشکيلات دولتي معمولا مردم را محرم نمي‌دانند.
دکتر مهدي بصيري با بيان اينکه يکي از شاخص‌هاي توسعه تعداد تشکل‌هاي غيردولتي فعال در هر کشوري است، افزود: فعاليت اين تشکل‌ها از يک سو از حرکت اجتماعي مردم و احساس مسووليت آن‌ها سرچشمه گرفته و از سوي ديگر نشان دهنده بستر همکاري دولت‌ها و کارگزاران حکومتي است.
وي با اشاره به اينکه قوانين خوبي در زمينه همکاري NGOها با دولت وجود دارد، اظهار داشت: بر اساس ماده 12 آيين‌نامه مربوط به فعاليت سمن‌ها، اين تشکل‌ها از حق دسترسي به اطلاعات موجود در موسسات عمومي برخوردارند.
وي ادامه داد: بر اساس ماده 14 همين آيين‌نامه دولت موظف است وظايف و امور قابل واگذاري به سمن‌ها را شناسايي و به آن‌ها واگذار نمايد؛ همچنين ماده 16 همين آيين‌نامه مي‌گويد سمن‌ها حق دارند در حوزه فعاليت‌هاي خود و براي حمايت از منافع عمومي در مراجع قضايي اقامه دعوي نمايند.
موسس جمعيت پيام سبز گفت: قوانين در اين زمينه بسيار خوب است ولي اجرا نمي‌شود زيرا تقريبا تمام دستگاه‌هاي دولتي مشارکت مردم را در تصميم‌گيري‌هاي بزرگ قبول نداشته و عقيده دارند تصميم‌گيري ربطي به مردم ندارد.
وي با بيان اينکه در برخي از کشورها عبور جاده، احداث فرودگاه و توسعه شهري بايد با نظر جوامع محلي صورت بگيرد، عنوان كرد: در ايران مشارکت‌ها محدود به حضور نمايندگان مردم در شوراي شهر است و اعضا شوراي شهر نيز خود را از مشورت با مردم بي‌نياز مي‌دانند.
دکتر بصيري برخورداري از انگيزه‌هاي والا، اعضا صديق، شناخت صحيح مسائل، توان تخصصي ارائه راهکار و پويايي را از خصوصيات تشکل‌هاي خوب برشمرد و گفت: سمن‌ها بايد براي انجام وظايف خود مقاومت و پيگيري داشته باشند چرا که مطمئنا خيلي فوري به نتايج مدنظر خود نمي‌رسند.
وي ادامه داد: انتقاد پذيري، احساس نياز به مشورت و اعتقاد به مشارکت مردمي از خصوصياتي است که دولت‌ها بايد داشته باشند تا بتوانند تعامل خوبي با سازمان‌هاي مردم نهاد داشته باشند.
وي با اشاره به اينکه در ايران تعداد NGOهايي که با شهرداري همکاري مي‌کنند، بسيار کم است، افزود: تفکر و ساختار دولت محوري و تمرکزگرايي و عدم توجه مردم به مسائل توسعه و کيفيت زندگي در شهر از جمله دلايل کاهش فعالي سمن‌هاست.
عضو هيات علمي دانشکده کشاورزي اصفهان با اشاره به پيچيدگي مديريت شهري گفت: برخي محققان کانون اصلي مشکلات توسعه نيافتگي کشورهاي در حال توسعه را شهرها و خصوصا کلانشهرها مي‌دانند زيرا افزايش جميعت شهر مهاجرپذيري و فشار زياد به زيربناهاي شهري مثل آب، انرژي و فضاي سبز را به دنبال دارد که اين عوامل در کنار کمبود منابع مالي، اداره شهر را بسيار مشکل مي‌کند.
وي با بيان اينکه در توسعه شهرهايمان به پايداري و آينده‌نگري توجهي نداريم، افزود: همچنين شهرهاي ما هيچ حدي ندارند و مي‌توانند دائما بزرگ و بزرگتر شوند. شهرداري‌ها هم علاقه‌مندند که شهرها رشد کنند بدون اينکه به شيوه درست اين شهرها توجه داشته باشند.
بصيري خاطرنشان كرد: در ايران تا زماني که بحران ايجاد شود، پيش مي‌رويم و بعد براي حل آن با چندين برابر هزينه اقدام مي‌نماييم در حالي که بسياري از مسيرهاي اشتباهي را که امروز مي‌رويم، سابقا کشورهاي ديگر رفته‌اند و لزومي ندارد همان راه‌ها را دوباره طي کنيم.
بوم شناس و دانش آموخته دانشگاه آيواي آمريكا و ابردين اسكاتلند: مهمترين مشکل ما در زمينه مسائل محيط زيست مشکل ديدگاهي است.
در ادامه مراسم، دكتر عبدالحسين وهاب‌زاده با بيان اينکه مشکلات شهري شامل طيف گسترده‌اي از جرم و جنايات زيست محيطي، اضافات و انواع آلودگي‌ها هستند، افزود: همه مسوولان شهري به شکلي حداقل مدعي اين هستند که براي مسائل زيست محيطي به دنبال راه‌حل و برنامه‌ريزي هستند اما مشکلات ما در حال افزايش است و اين نشان مي‌دهد راه‌حل‌هاي در پيش گرفته شده راه به جايي نمي‌برد.
وي اظهار داشت: با در پيش گرفتن راه‌حل‌هاي فيزيکي مثل احداث جاده و راه و انتقال آب بيشتر، مشکل ما حل نمي‌شود بلكه مشکل ما در زمينه مسائل محيط زيست، ديدگاهي است که تا به اصلاح آن نپردازيم مشکلات همچنان ما را در بر خواهد گرفت.
وي افزود: علاوه بر اين ما دچار سوء مديريت، بخشي‌نگري در مسائل شهري و نبود يک حکومت يکپارچه و کارآمد شهري هستيم.
وهاب‌زاده با بيان اينکه در ديدگاه سنتي اداره شهر، هيچ طرح و نقشه از پيش آماده‌اي براي توسعه شهر وجود ندارد، گفت: اين شيوه مديريت در زمينه حل مسائل فقط به رفع عارضه مي‌پردازد، بدون اينکه علت آن را مدنظر قرار دهد؛ هيچ رابطه اي بين عناصر انساني و موجودات زنده شهر وجود ندارد؛ اقتصاد مطرح است ولي در اين نوع اقتصاد به تامين منابع براي نسل‌هاي آينده و پيامدهايي که اجراي پروژه‌ها براي ساير مناطق دارند، توجهي نمي‌شود.
وي ادامه داد: مديريت سنتي دائما در فکر افزايش است بدون توجه به کيفيت؛ همچنين به نيازهاي ذاتي انسان از جمله نياز به زيبايي، تعامل خلاق با محيط‌هاي طبيعي، امنيت و ايمني نيز بي‌توجه است و به انسان تنها از بعد سياسي، فرهنگي و اجتماعي نگاه مي‌کند.
وي خاطرنشان كرد: ما مي‌توانيم فاضلاب را به عنوان يک آب غني شده از مواد غذايي تيمار کنيم و به شيوه مناسبي مجددا به کار بگيريم يا اينکه آن را به شيوه نامناسبي از شهر به بيرون بفرستيم تا با آن سبزي بکارند و بيماري‌هاي ما را تشديد کنند.
اين فعال محيط زيست ادامه داد: مي‌توانيم گياهان شهر را بر اساس امکانات و محدوديت‌هاي موجود از بين گونه‌هاي سازگار و پايدار انتخاب کنيم يا اينکه بوالهوسانه هر روز يک نوع گل و چمن وارداتي را در سطح شهر بکاريم و به آن‌ها کود و سم بدهيم تا رشد کنند بدون اينکه به عواقب اينگونه سم پاشي براي مردم توجهي داشته باشيم.
وي افزود: همچنين مي‌توانيم امور شهرها را به مردم واگذار کنيم که آن‌ها بر اساس تجربيات شخصي و دلسوزي شهر را ساماندهي کنند يا اينکه آن‌ها را کنار بگذاريم و شهرها را توسط مسوولان و کارشناساني اداره کنيم که به اندازه کافي انگيزه و تجربه از مشکلات هر محله ندارند و کارشان را با صرف هزينه‌هاي سنگيني به انجام مي‌رسانند.
وهاب‌زاده با تاکيد بر اينکه شهر يک اکوسيستم زنده است و بايد بر اساس موازين بوم شناختي اداره شود نه بر اساس برداشت‌هاي شخصي، گفت: شهرهاي ما سير قهقهرايي دارند و اينگونه مديريت‌هاي سنتي سبب مي‌شود چيزي را که در زمينه محيط زيست به دست آورده بوديم، از دست بدهيم.
٠٨:١٠ ٣٠/٠٩/١٣٨٩