ايسناي خوزستان ميزگرد "بررسي چالش‌ها و مشكلات آموزش پزشكي در استان خوزستان" را با حضور تني چند از مسئولان، اعضاي هيئت علمي و دانشجويان رشته پزشكي دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز برگزار كرد.

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی خوزستان، در اين ميزگرد دكتر سيدمحمد علوي معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز، اظهارداشت: بر اساس نقشه علمي ترسيم شده كشور در حوزه سلامت و با بهره‌گيري از اسناد بالادستي، بايد تا سال 1404 مقام نخست را در تمام زمينه‌ها بين 25 كشور منطقه به‌دست آوريم و در حوزه سلامت به جايگاهي برسيم كه مردم از بالاترين امكانات بهداشتي برخوردار و به آن‌ دسترسي داشته باشند و به‌گونه‌اي خدمات سلامت ارائه شود كه عدالت رعايت شده و همه به يك نحو و اندازه به آن دسترسي داشته باشند.

وي با بيان اينكه دانشگاه نقش عمده‌اي در رسيدن به اين هدف دارد، ادامه‌داد: حوزه سلامت متكي به دانشگاه‌هاي علوم پزشكي است؛ اين دانشگاه‌ها توليدكننده علوم سلامت هستند و پرورش‌ متخصصان و كارشناسان اين حوزه را به عهده دارند. علوي بيان كرد: دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور يكي از دانشگاه‌هاي تيپ يك كشور و قديمي‌ترين دانشگاه علوم پزشكي ايران و شايد جهان است. در حال حاضر اين دانشگاه داراي هفت دانشكده مستقر در اهواز، سه دانشكده مستقر در شهرستان و در مجموع با واحد بين‌المللي آبادان، داراي 11 دانشكده است و هم‌اكنون حدود 66 گروه آموزشي، 79 رشته، 146 كد رشته و 9 مقطع تحصيلي و بيش از 5 هزار و 600 دانشجو دارد.

وي با بيان اينكه ظرفيت پذيرش اين دانشگاه هزار و 350 دانشجو است، افزود: با توجه به اينكه هدف دانشگاه، افزايش تربيت دانشجو در دوره تحصيلات تكميلي است، سالانه از تعداد دانشجويان در دوره كارداني كم شده و در سال 89 به صفر رسيده است. اين دانشگاه در سال‌هاي اخير بيشتر متمايل به پرورش و تربيت دانشجو در دوره‌هاي دكتراي حرفه‌اي، كارشناسي ارشد، دوره PhD و فوق تخصص شده‌است. معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز گفت: ميزان رشد اين دانشگاه از نظر عضو هيات‌علمي 20 درصد بوده كه البته با در نظر گرفتن ميزان خروجي‌ها، بازنشستگان و انتقالي‌ها، در حال حاضر با كمبود شديد عضو هيات علمي مواجه هستيم.

علوي ادامه‌داد: در سال 89 ميزان رشد دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور در جذب دانشجويان تحصيلات تكميلي 300 درصد بوده است؛ همچنين 122 دانشجوي دوره PhD در سال گذشته جذب شده، در حالي كه ظرفيت سالانه پذيرش دانشگاه در اين دوره 18 نفر است. وي بيان كرد: اين دانشگاه ظرفيت جذب 115 دانشجو را در دوره تخصصي پزشكي دارد اما در سال گذشته 30 در صد افزایش پذيرش داشته ایم؛ در دوره فوق تخصص هم با ظرفيت پذيرش 6 نفر، 20 دانشجو جذب شده‌اند. معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز در ادامه اين ميزگرد برخي از چالش‌هاي عمده اين دانشگاه در زمينه جذب عضو هيئت علمي را برشمرد و اظهارداشت: شرايط بد اقليمي استان يكي از اين چالش‌هاست؛ به‌طوري كه 9 ماه از سال در خوزستان تابستان است؛ در سال‌هاي اخير بروز پديده گرد و خاك هم به آن اضافه شده است. اگر سایر مسائل استان را هم در نظر بگيريم، خوزستان جاذبه كمي براي جذب عضو هيات علمي دارد؛ حتي اعضاي هيات علمي بومي استان تمايل به مهاجرت از استان را دارند.

علوي ادامه‌داد: دانشجوياني هم كه در اين دانشگاه پذيرش مي‌شوند، با وجود توانايي‌هاي دانشگاه، با رتبه کمتری قبول مي‌شوند و قدرت رقابت با دانشجويان دانشگاه‌هاي تهران را ندارند. دستياران و افرادي كه متعهد خدمت به اين دانشگاه هستند هم هنوز خدمت خود را آغاز نكرده، تقاضاي انتقال مي‌كنند و متاسفانه در اكثر مواقع افراد ذي‌‌نفوذ استان پشت اين افراد هستند. اين افراد متعهد خدمت و بورسيه دانشگاه بوده و براي آن‌ها هزينه شده، اما زمان ارايه خدمت به بهانه آب و هواي بد يا بيماري تقاضاي انتقال مي‌دهند. همه اين موارد بر كيفيت ارائه آموزش و جذب اعضاي هيات‌علمي در دانشگاه اثرگذار است.

وي فرسودگي ساختمان‌ها و تجهيزات و عدم تناسب فضاي آموزشي با رشد کمی و كيفي دانشگاه را از ديگر چالش‌هاي پيش‌روي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور دانست و تاكيد كرد: براي تربيت دانشجويان دوره PhD بايد ابتدا بستر و فضاي آن از جمله نياز به آزمايشگاه و تجهيزات فراهم شود. بر خلاف آموزش‌هايي كه دانشجويان در برخي دانشگاه‌هاي علوم پايه مي‌بينند، دانشجويان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي از علوم روز دنيا استفاده مي‌كنند و پا به پاي علوم پزشكي روز دنيا جلو مي‌روند، در صورتي كه در برخی دانشگاه‌ها جزوات 20 سال پيش تدريس مي‌شود. علوي در ادامه اين ميزگرد به منابع تامين مالي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز اشاره كرد و گفت: بخشي از منابع از وزارتخانه، مقداري از استان و بخشي ديگر از درآمدهاي بيمارستان تامين مي‌شود، اما وقتي نگاهي به توزيع اعتبارات بيندازيم مي‌بينيم كه عدالت در آن رعايت نمي‌شود. به‌عنوان نمونه اعتبارات اختصاص يافته استانداري براي فعاليت‌هاي اموزشی وپژوهشی و فرهنگي دانشگاه علوم پزشكي درمقایسه با دانشگاه همسایه بسیار نا چیز است.

معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز تصريح كرد: متاسفانه در استان نگاه‌ها يكسان نيست؛ مسئولان استاني به اين دانشگاه فشار مي‌آورند كه خدمات پزشكي رايگان ارايه دهد، درصورتي كه از معضلات اين دانشگاه اين است كه درآمدهايش قابل وصول نيست. هنوز بدهي 2 سال پيش تامين اجتماعي به دانشگاه پرداخت نشده است. همچنين از طرفي به دانشگاه فشار مي‌آورند كه بيماران سرطاني رايگان درمان شوند اما اگر قبوض آب و برق پرداخت نشود، آب و برق دانشگاه را قطع مي‌كنند. علوي به كمبود فضاي فيزيكي دانشگاه هم اشاره‌اي كرد و گفت: سال گذشته ظرفيت پذيرش دانشجوي پزشكي دانشگاه 5/1 برابر شده است؛ اين در حالي است كه فضاي آموزشي هيچ افزايشي نداشته است. از سوي ديگر تعداد عضو هيات‌علمي دانشگاه 506 نفر است اما نياز دانشگاه به عضو هيات علمي 716 نفر است. وي عنوان كرد: در حال حاضر برخی از بخش های بیمارستانی تعداد اتندینگ ودستیار متناسب با حجم کار درمانی نیست، اين افراد بيش از اندازه تلاش مي‌كنند اما باز هم مردم از خروجي ناراضي هستند. در حال حاضر در وزارت بهداشت شرايط به‌گونه‌اي است كه تمام پزشكان همه تلاش خود را براي بيمار مي‌كنند اما در نهايت بيمار ناراضي است؛ پزشك هم از شرايط ناراضي است؛ همه اين موارد به دليل كمبودها به‌ويژه در بخش اعتبارات است.

علوي تاكيد كرد: دانشگاه‌هاي علوم پزشكي هم ارائه‌دهنده آموزش و هم درمان هستند و هم بايد فعاليت‌هاي پژوهشي انجام دهند؛ در حالي كه جامعه فقط انتظار درمان دارد. وظيفه اصلي يك بيمارستان آموزشي، ارائه آموزش است و در كنار آن هم از درمان به‌عنوان وسيله‌اي براي آموزش استفاده مي‌كند؛ البته بايد فضاي فيزيكي آن 25 درصد بيشتر و آزمايشگاه‌هاي اين بيمارستان آموزشي باشد. هم‌اكنون همه توان پزشكان صرف درمان مي‌شود و درمان تبديل به يك اصل شده و آموزش به حاشيه رفته است. معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز اظهارداشت: با همه اين شرايط دانشگاه جندي‌شاپور از معدود دانشگاه‌هاي داراي برنامه 20 ساله و نقشه علمي آن تدوين شده است؛ براي همه‌چيز برنامه‌ريزي داريم اما براي تحقق آن نيازمند بستر هستيم. در حال حاضر در دوره‌اي بحراني قرار داريم كه تعداد انترن‌ها كم است، اين هم به دليل مصوبه مجلس در سال 83 بود كه ظرفيت پذيرش را كاهش دادند؛ اين در حالي است كه با اين وضعيت پذيرش، در سال‌هاي آينده با تعداد زيادي انترن روبه‌رو خواهيم بود وانشاء الله مشکل فعلی حل می شود. علوي بيان كرد: همه مسائل و مشكلات موجود مربوطه، به قانون خودگرداني بيمارستان‌ها كه مصوبه مجلس است برمي‌گردد و به كاهش تصدي‌گري دولت مربوط مي‌شود. بحث بر سر اين است كه به‌جاي داشتن تعداد زیاد بیمارستان اموزشی تعداد کمتر ما كامل و مختص آموزش داشته باشيم. برنامه اين بود كه فقط 2تعداد محدود بيمارستان آموزشي داشته باشيم و فضاهاي فيزيكي آموزشي بر اساس آن تقسيم شود.

وي تاكيد كرد: متاسفانه در حال حاضر فضاهاي آموزشي ناعادلانه توزيع شده‌اند؛ چون بيمارستان‌ها به دنبال درآمدزايي خود هستند. بر اساس قوانين خودگرداني، بيمارستان‌ها حق استخدام نيروي جديد را ندارند و براي استخدام نياز به مجوز دارند. حتي رييس بيمارستان هم نمي‌تواند اقدام به جذب نيرو كند و جذب نيرو را نيز فقط از طريق پيمانكاري مي‌تواند انجام دهند كه اين مسئله خود آفت آموزش است؛ چون پيمانكار به دنبال حداقل هزينه و در مقابل حداكثر سود است. واگذاري به بخش خصوصي به‌گونه‌اي است كه در نهايت آفتي براي آموزش است. راه‌كار آن هم تغيير نگرش دولت و مجلس و جدا شدن آموزش از درمان است.

علوي گفت: كسي نمي‌تواند آنچه مجلس تصويب كرده اجرا نكند. امروز كدام بيمارستان است كه مي‌تواند فقط 10 بيمار را پذيرش كند تا بتواند به انترن و رزيدنت خود به خوبي آموزش دهد. در اين صورت آيا 200 بيمار ديگر از بيمارستان شكايت نخواهند كرد و همه نمي‌گويند كه چرا فلان بيمارستان نوبت 6 ماهه به يك بيمار اورژانسي داده است؟؛ در حالي كه نبايد اين موارد احساسي را وارد موضوع اصلي كرد. در گذشته به بيمارها براي اينكه بتوان به دانشجويان پزشكي آموزشي داد، وجهي نيز داده مي‌شد اما در حال حاضر افراد مستحق رايگان درمان نمي‌شوند و افرادي كه بضاعت دارند از درمان رايگان بهره‌مند مي‌شوند.

معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز ادامه‌داد: جمعيت كشور حدود 75 ميليون نفر و جمعيت خوزستان حدود چهار ميليون و 500 هزار نفر است؛ يعني 6 درصد جمعيت كشور را در استان داريم و بايد بودجه دانشگاه‌ها هم 6 درصد بودجه آموزشي علوم پزشكي باشد، در حالي كه اين بودجه الان 4/3 درصد است و متناسب با شرايط استان نيست؛ همچنين دانشگاه‌هاي خوزستان نبايد با دانشگاه‌هاي استان‌هاي ديگر مقايسه شود چون آن‌ها جنگي را پشت سر نگذاشته و صدمه‌اي نديده‌اند در حالي كه بسياري از تاسيسات ما صدمه‌هايي ديده‌اند كه جبران نشده است. وي افزود: 98 درصد از درآمدهاي كشور دربخش صنعت ونفت از خوزستان است اما در مقابل سهم ما از اعتبارات فرهنگي، آموزشي و درمان بسيار ناچيز است. در زمينه اين مشكلات جلسات بسياري با معاون برنامه‌ريزي استانداري و نمايندگان مجلس برگزار و مطرح شد كه همه بار درمان، بهداشت، آموزش و پژوهش بر دوش دانشگاه علوم پزشكي انداخته شده است. الان همه بيمارستانهاي ما مقروض هستند و تامين اجتماعي به دليل قدرتي كه دارد، بدهي‌هاي 2 سال خود را به بيمارستان‌ها پرداخت نكرده است. علوي بيان كرد: بيمارستان‌هاي ما هم توان رقابت با بيمارستان‌هاي خصوصي را ندارند. فارغ‌التحصيلان هم براي كسب درآمد بيشتر جذب بيمارستان‌هاي خصوصي مي‌شوند و انگيزه‌اي براي عضو هيات‌علمي شدن ندارند.

وي گفت: امروز براي توانمندسازي دانشگاه‌ها و اينكه آن‌ها بتوانند مشكلات خود را حل كنند بايد به روساي دانشگاه‌ها اختيار تام داد. زماني روساي دانشگاه‌ها بسيار قدرتمند بودند و اختيار انجام هر كاري را داشتند حتي مي‌توانستند ميزان حقوق اعضاي هيات علمي دانشگاه را تعيين كنند اما در حال حاضر روسای دانشگاه ها از چنان اختياري که راسا مسائل را حل کنند بر خوردار نیستند. علوي با اشاره به خواسته‌هاي رزيدنت‌ها، عنوان كرد: رزيدنت‌ها خواسته‌هاي بسياري دارند كه ما مي‌توانيم براساس برنامه درسي و کوریکولوم خود خواسته‌هاي آموزشي آن‌ها را برآورده كنيم؛ اين بستر در دانشگاه وجود دارد و بخشي از آن هم كه در دانشگاه‌ وجود ندارد با فرستادن دانشجو به ساير دانشگاه‌ها قابل حل است.

معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز معتقد است: در اتخاب مديرگروه به روش فعلی مشکلاتی هست که در جهت اصلاح ان اقداماتی در حال اجرا است؛ مديرگروه بايد داراي يك سري ويژگي‌ها باشد؛ چرا انترن بايد فقط در محدوده شرح وظايف عمل کند،تکلیف بیمار برای دریافت خدمات جدا از این شرح وظایف چیست؟ معتقدم انترن هرچه استاد بگويد و هر وظيفه‌اي به او محول كرد، درجهت مصالح بیمار واموزش بايد به آن عمل كند. علوي با اشاره به اينكه هم‌اكنون EDC در دانشگاه راه‌اندازي شده كه دانشجويان مي‌توانند با مراجعه به آن نظرات خود را درباره روش‌ها و برنامه‌هاي آموزشي ارايه دهند، گفت: اينكه آموزش به حاشيه رفته و درمان جايگزين آن شده و دغدغه همه مديران بيمارستان‌ها درآمدزايي است، مشكل اجرايي كل كشور است و براي حل آن بايد لايحه‌اي از سوي دولت به مجلس داده شود و بعد در مجلس تصويب شود تا قابليت اجرايي بيابد. وي خطاب به دانشجويان ادامه‌داد: معتقدم تا زماني كه خود فرد نخواهد، چيزي ياد نمي‌گيرد و همچنين فرد چيزي را ياد مي‌گيرد كه استاد در آن سخت‌گيري داشته باشد. به همين علت بسياري از دانشجوياني كه از دانشگاه جندي‌شاپور فارغ‌التحصيل مي‌شوند از نظر عملي متخصصان زبده‌اي هستند؛البته نبايد فراموش كرد كه برخي رشته‌ها داراي استرس هستند.

معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز گفت: پنج درصد از درآمد بيمارستان‌ها بايد صرف ارتقاء آموزش شود. قانون استخدام پذيرش كننده در فضاييي آموزشي كه رزيدنت دارد، را ممنوع كرده است. علوي عنوان كرد: سه نوع بيمارستان آموزشي وجود دارد؛ بيمارستان آموزشي سطح يك، بيمارستان آموزشي تحصيلات تكميلي، كه تخصصي و فوق‌تخصصي دارد و بايد كاملا آموزشي باشد و سوم هم بيمارستاني كه ممكن است بخشي از آن آموزشي باشد؛ مثل در بيمارستان رازي اهواز بخش عفوني آن آموزشي باشد و بخش داخلي آن آموزشي نباشد. البته بيمارستان‌هاي سطح سه بعضي از آموزش را ارايه مي‌دهند؛ مثلا ممكن است فقط براي پرستاران آموزشي باشد. وي ادامه داد: در بيمارستان‌هاي كاملا آموزشي بايد به تعداد انترن، بيمار پذيرش شود. در حالي كه زير فشار درمان، كيفيت آموزش پايين مي‌آيد. معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز گفت: بر اساس قانون از اين پس دانشگاه‌هاي علوم پزشكي مي‌توانند دانشجويان را بدون كنكور و با دريافت هزينه شهريه پذيرش كنند. همچنين در يك بيمارستان آموزشي بايد اتاق رييس بخش، انترن، رزيدنت و استاد جدا باشد.

در اين ميزگرد دكتر زهرابيگم موسوي عضو هيات‌علمي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز، سخنان خود را اين‌گونه آغاز كرد: آموزش پزشكي براي چه؟ اين سوالي بود كه در يك نشست‌ پزشكي جهاني مهم در 30 سال پيش مطرح شد و اينكه چرا مي‌خواهيم آموزش پزشكي بدهيم و مي‌خواهيم محصول ما چه باشد و مي‌گويند كه شكل جوامع نيازها و خصوصيات آن با 300 سال پيش فرق كرده است؛ الان با مسئله تكنولوِژي رو به رو هستيم. وي افزود: پس از آن به اين نتيجه رسيدند كه بايد سلامت محور بود و فردي كه از دانشگاه علوم پزشكي خارج مي‌شود نبايد فقط بيمار را در نظر بگيرد، بلكه بايد سلامت نگر باشد؛ يعني به نيازهاي فرد از بدو تولد تا پايان عمر براي زندگي سالم از جمله پيشگيري و حفظ و ارتقاء سلامت توجه شود. بعد به لزوم تحول در آموزش پزشكي رسيدند. موسوي سير تحول آموزش پزشكي را تشريح كرد و گفت: در ابتدا طبابت استاد – شاگردی بود و معمولا از بیماران پولی دریافت نمی شد. اما با گذشت زمان متوجه شدند كه اين روش ناهمگون نياز جامعه رشد یافته را برطرف نمي‌كند؛ در نتيجه اقدام به ايجاد مدارس پزشكي كردند كه دوره آن سه تا 6 ماه بود. تا اينكه شخصي بنام فيليكس‌نر نخستين انقلاب را در آموزش پزشكي ايجاد كرد و آموزش پزشكي را براي استانداردسازي به 2 فاز پايه و باليني تقسيم كرد.

وي ادامه‌داد: اين روند ادامه يافت تا زماني كه باز بشر به كمبودهاي اين آموزش‌ها پي برد و به اين نتيجه رسيد كه پزشكي كه از اين دوره‌ها فارغ‌التحصيل مي‌شود اشكالاتي دارد؛ از جمله اينكه در يك محيط آكادميك آموزش مي‌بينند و بعد از اينكه از آن خارج مي‌شود، توانايي انطباق با جامعه بيرون را ندارد. همچنين به اين نكته توجه شد كه نگرش بيماري‌نگري اشكالاتي دارد و بايد ساير جوانب را از جمله مسائل اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي و روحي و رواني بيمار را هم مورد توجه قرار داد و در نهايت به تغيير برنامه درسي رسيدند. عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز عنوان كرد: در اين روش ابتدا نيازها مشخص مي‌شد، بعد بر اساس آن برنامه‌ريزي آْموزشي صورت مي‌گرفت و در مرحله سوم اين مسئله مطرح شد كه چه كنيم كه يادگيري عميق شود. بر اساس تئوري‌هاي يادگيري در بهترين شرايط شنيداري، يادگيري به روش سخنرانی و استاد محوری بعد از 6 ماه ماندگار است؛ به همين منظور به تغيير استراتژي آموزشي و محتواي مطالب رسيدند. وي بيان كرد: يكي از مهمترين چالش‌هاي آموزش پزشكي مديريت به معني سيستماتيك است. تفاوتي كه ما با مجامع غربي داريم در اين است كه در غرب ايده وارد مي‌شود اما با تغيير مديريت تغيير نمي‌كند؛ بلكه آن ایده اولیه ،مثلا ادغام، اصلاح و كامل مي‌شود. ما الان حتي از برخي از كشورهاي منطقه عقب هستيم و اگر بخواهيم محتوا و استراتژي خود را تغيير دهيم با چالش هایی رو به رو مي‌شويم. موسوي ادامه‌داد: چالش‌ها به سه بخش تقسيم مي‌شود، يكي آن است كه در مديريت كلان كشور، يعني وزارت‌خانه، وجود دارد. دوم در دانشگاه‌ها و سوم در جامعه است؛ يعني دانشجو وقتي وارد جامعه مي‌شود نبايد رها شود بلكه نياز به آموزش دارد؛ به مردم هم بايد آموزش داد. در سطح مديريت و وزارت‌خانه بايد حمايت‌ها وجود داشته باشد. البته بايد ايده پذيرفته و بعد به همه دانشگاه‌ها اشاعه داده‌شود؛ براي اين كار برگزاري چند جلسه در سال كافي نيست و نيازمند اطلاع‌رساني و ارائه آموزش‌هاي لازم هستيم.

وي تاكيد كرد: ما بايد سيستم مديريتي داشته باشيم؛ يعني در صورت تغيير افراد حداقل‌ها و اهدافي باقي بماند؛ اين سيستم بايد استراتژي را در خود حفظ كند. در سطح دوم نيز آموزش دانشجو بايد به صورت عميق، هدف‌دار و همه‌جانبه باشد. در سطح جامعه هم همين‌گونه است. مهمترين چيز در پزشكي اخلاق است؛ يعني يك پزشك بزرگ اگر نتواند ارتباط درستي با مخاطب خود برقرار كند كه فايده‌اي ندارد. اين كمبودها بسياري از موضوعات را زير سوال مي‌برد. عضو هيات‌علمي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز گفت: موضوع ديگر عدم هماهنگي بين بخش‌هاي مختلف است. به عنوان مثال، هدف، رضايتمندي مردم مطرح مي‌شود در حالي كه تعريفي صحيحي از آن هم ارايه نمي‌شود؛ فقط مي‌خواهد شكوه مردم را كم كنند؛ پس مي‌گويند تعداد پذيرش بيمار را افزايش دهيد. موسوي بيان كرد: بايد ديد در وضعيت موجود چه مي‌توان كرد كه خوشبختانه در سال‌هاي اخير افرادي زحمات بسيار كشيده‌اند. همچنين براي حل مشكلات، دانشجويان بايد در كنار اساتيد باشند و در برنامه‌ريزي‌ها مشاركت كنند. وي در ادامه اين ميزگرد اظهارداشت: حسن طرح مشكلات زماني است كه توقعات به صورت منطقي بيان شود. اما از سويي ديگر نبايد فراموش كرد كه براي پيشرفت هم بايد به خود و هم به ديگران توجه كنيم. به نظر من اساتيدي كه تلاش مضاعف مي‌كنند بسيار زياد هستند اما در يك سطح نيستند؛ دانشجويان هم همين‌طورند.

عضو هيات‌علمي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز افزود: معتقدم آموزش نه تنها نبايد منبع درآمد باشد، بلكه بايد براي آن هزينه كرد. اگر اين ديدگاه حاكم نشود همه مباحث به شعار تبديل مي‌شود؛ اما درباره اينكه آيا در وضعيت موجود مي‌توان كاري كرد بايد گفت يك دانشجوي انترن يا رزيدنت اگر بداند كاري كه او انجام مي‌دهد داراي اهداف آموزشي است آن را مي‌پذيرد؛ معتقدم برنامه‌آموزشي بايد در اختيار دانشجويان قرار گيرد اما اين اتفاق هنوز رخ نداده است. موسوي نظارت و پيگيري مصوبات آموزشي را در اين زمينه ضروري دانست و با بيان اينكه بر برخي مصوبات نظارت نمي‌شود، اظهارداشت: زماني شرح وظايفي براي معاونان آموزشي تصويب شد كه تا كنون اجرا نشده است؛ بر اساس آن دانشجو در كنار اساتيد قرار مي‌گيرد و اين مسئله بسياري از مشكلات را حل مي‌كند. اما در مقابل انترن هم بايد مسئوليت‌پذير باشد. وي گفت: آنچه در دانشجويان ايجاد انگيزه مي‌كند، يادگيري عميق و مسئوليت‌دادن در يادگيري است. متاسفانه در حال حاضر به انترن نگاه آموزشي نمي‌شود.

عضو هيات‌علمي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز با بيان اينكه اشكالي در يكسان شدن مراكز آموزشي و بهداشتي وجود ندارد، گفت: سيستم دانشگاهي كه مسئول درمان، بهداشت و آموزش است بايد امكانات آن را هم داشته باشد. فارغ‌التحصيل هم بايد با جامعه درگير باشد تا بتواند مشكلات جامعه را حل كند. در اين ميزگرد دكتر احمد قرباني معاون آموزشی دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز با تاكيد بر اتفاق نظر تمامی گروه‌های آموزشی، بر وجود مشكلات کارورزان(انترن‌ها) و دستیاران (رزيدنت‌ها)، اظهارداشت: این مشکلات دارای علل مختلفی هستند، که در دانشگاه جندی شاپور در راس علل می‌توان به شرایط سخت محیطی و زندگی در اهواز اشاره كرد که باعث شده جاذبه تحصیل در این دانشگاه قدیمی، علی رغم قدمت و سطح بالای دانشگاه و وجود اساتید صاحب نام کم شود و عموما فراگیران پس از مدت کوتاهی به دنبال میهمانی و انتقالی در دانشگاه‌های دیگر باشند. از طرف دیگر جذب کم دانشجو در سنوات قبلی - با علل و توجیهات وقت خود - پیامدهایی به‌دنبال داشته که الان ما با آن مواجه شدیم. عمده اعتراض و نارضایتی فراگیران در بحث میهمانی و جابجایی به دانشگاه‌های دیگر نیز به همین موضوع برمی‌گردد.

وي افزود: در مورد سختی و زیادی وظایف کاروز و دستیار هم می‌توان دلایلی را مطرح کرد؛ به‌عنوان مثال: ماهیت رشته پزشکی و شرح وظایف مشخص و ابلاغ شده از سوی وزارت بهداشت و درمان، تعداد زیاد و نامتناسب بیمارستان‌های آموزشی نسبت به تعداد کارورزان و دستیاران در شهر اهواز، وجود بخش‌های فوق تخصصی در بیمارستان‌های آموزشی، به‌طوری که کاروز و دستیار مجبور به پوشش این بخش‌ها هستند در حالی‌که اصل بر آموزش در سرویس و بخش‌های ژنرال(عمومی) است، به‌خصوص در مبحث کارورزی؛ پراکندگی بخش‌ها در بیمارستان‌های مختلف، که باعث شده دانشکده در توزیع دستیاران و کاروزان برای پوشش این بخش‌ها دچار مشکل شود، تعداد کم پرسنل درمانی که باعث فشار مضاعف کاری بر دستیاران و کارورزها شده است و... .

معاون آموزشی دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز معتقد است: یکی از بهترین و عملییاتی‌ترین راه حل در این خصوص، تفکیک آموزش از درمان و درآمدزایی در بیمارستان‌های دانشگاهی و یا حداقل تخصیص بیمارستان‌های صرفا آموزشی و غیر خود گردان از نظر مالی است. بطوری‌که دانشجو، کارورز، دستیار و عضو هیئت علمی با آرامش و فراغت از دغدغه مالی بیمارستان به آموزش و درمان بپردازند. و همچنین تجمیع بخش‌های یک سرویس در یک بیمارستان خاص میتواند تاحد زیادی مشکل تعداد دستیاران و کارورزان را حل كند. از نظر قرباني راه حل دیگر کم کردن بیمارستان‌های آموزشی در سطح شهر است، حداقل در کوتاه مدت برای رفع مشکلات فعلی. وي گفت: بر اساس آيين‌نامه پزشكي عمومي، اگر پايان‌نامه دانشجويي ثبت نشده باشد اجازه ورود به دوره کاروزی (انترني) را ندارد اما دانشگاه جندي‌شاپور با توجه به مشکلات رودررو و تعداد کم اینترن بيشترين همكاري را در اين‌باره با دانشجويان داشته و گاها مجبور به عدم رعایت اینگونه دستورالعملها شده‌است. معاون آموزشي دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز گفت: در قسمت نقل و انتقال دانشجویان، در آيين‌نامه پزشكي آمده كه انتقال دانشجو به دانشگاه‌هاي تهران ممنوع است و اين بند آن‌ها را تافته‌اي جدا بافته كرده است؛ در حالي كه نفرات برتر نیز در اين دانشگاه‌ها پذيرش شده‌اند و حال كسي حق ورود به حريم آن‌ها را ندارد. در حالي كه حجم عظيمي از دانشجویان بخصوص از دانشگاه‌‌های با سطح علمی پایین به سمت دانشگاه علوم پزشكي جندی شاپور سرازیرند و در این خصوص نیز هیچ مانع قانونی وجود ندارد که این امر نیز باعث افت تدریجی سطح علمی و رتبه دانشگاه نسبت به دانشگاهای هم‌تراز و تهران شده است.

در نهایت قرباني معتقد است: با تمام این مسائل و مشکلات هنوز دانشکده پزشکی دانشگاه جندی شاپور اهواز تربیت کننده پزشکان تراز اول کشور و دنیا است. بعنوان نمونه سال گذشته نفر نخست بورد ارولوژی اروپا از دانشگاه ما بوده است. در اين ميزگرد دكتر ايران رشيدي مدير گروه پاتولوژي دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي اهواز اظهارداشت: مشكل امروز بيمارستان‌ها اول از هر چيز كمبود پرسنل است؛ اگر تعداد منشي و پرستاران به نسبت تعداد تخت‌ها باشد انترن مجبور نمي‌شود كارهايي را انجام دهد كه نيازي به يادگيري آن‌ها ندارد و از سويي اين امر مانع يادگيري آموزش‌هاي لازم مي‌شود. در اين شرايط مدير گروه مي‌تواند مهمترين وظايف انترن را براي او تشريح كند و ساير وظايف را حذف كند.

وي با بيان اينكه برخي از مشكلات انترن‌ها را مي‌توان با آگاهي‌دادن و توجيه توسط مديرگروه‌ها يا اجبار برطرف كرد، گفت: مسئله مهم، جدايي آموزش از درمان است و اينكه بيمارستان‌هاي آموزشي نبايد خودگردان باشند و اين مسئله بايد از سوي مجلس پيگيري شود. همچنين نسبت دانشجوياني كه جذب مي‌شود بايد متناسب با اعضاي هيات‌علمي و تعداد تخت‌هاي بيمارستان باشد؛ يك عضو هيات‌علمي بايد تمام‌وقت باشد و از پزشك درماني تفكيك شود؛ اين مي‌تواند بخشي از مشكلات آموزشي را حل كند. لازمه اين هم تامين نيازهاي رفاهي اعضاي هيات‌علمي در سطح عادي است. در كنار اين موارد بايد نسبت تخت به دانشجو و استاد يك نسبت ثابت باشد.

در اين ميزگرد دكتر ميثم رضايي كارورز پزشكي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز، برخي مشكلات آموزش پزشكي را به اين صورت عنوان كرد: آموزش‌هاي تخصصي كافي به دانشجويان ارائه نمي‌شود؛ همچنين ضريب امنيت پايين و امكانات آموزشي هم ناكافي است. مشكلات صنفي از ديگر مسائلي است كه لازم است به آن رسيدگي شود. همچنين دكتر محمد سيدمحمدي ديگر دانشجوي كارورز پزشكي، به برخي مشكلات بيمارستان‌هاي آموزشي و درماني اشاره و از حذف مباحث آموزشي در اين بيمارستان‌ها ابراز نگراني كرد و گفت: با فشارهايي كه به بيمارستان‌هاي آموزشي براي افزايش تعداد پذيرش بيمار مي‌آورند، آموزش قرباني شده است؛ اينترن به جاي آموزش به دنبال درمان بيمار است و كارهايي را بايد انجام دهد كه ربطي به او ندارد. در واقع مثل يك كارمند از او استفاده مي‌شود و انتظارات از اينترن‌ها و رزيدنت‌ها بيش از چيزي است كه در وظايف آن‌ها تعريف شده است.ح/الف