نشست تخصصی " بررسی موانع و مشکلات کتاب و فرهنگ کتابخوانی در ایران" از سوی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد آذربایجانغربی در ارومیه برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحد آذربایجانغربی، علی فیروز، مدیر کل نهاد کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی در این نشست گفت: کتاب مجموعه ی یافته های بشریست و توسعه ی آن به معنای توسعه ی تمام علوم در جامعه و افزایش سطح آگاهی های مردم است که از بسیاری از مشکلات فرهنگی و اجتماعی جلوگیری و زمینه را برای اجرای سایر برنامه ها فراهم خواهد کرد.
وی با بیان اینکه هر ساله در هفته ی کتاب برنامه های متنوعی در گسترش فرهنگ کتابخوانی صورت می گیرد گفت: متاسفانه این برنامه ها در ترویج کتابخوانی تاثیر چندانی نداشته است.
وی اظهار کرد: تنها دو درصد از مردم کشور به طور مستمر از کتاب استفاده می کنند که شایسته ی فرهنگ ایرانی اسلامی کشور نیست.
مدیر کل نهاد کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی ادامه داد: این آمار نشانگر آن است که حتی اغلب قشر دانشجو و تحصیل کرده ی جامعه نیز به کتابخوانه ها مراجعه نمی کنند.
وی با اشاره به اینکه نهاد کتابخانه ای عمومی متولی ترویج کتابخوانی در جامعه نیست افزود: ابزارهای ما در این راستا کافی نبوده و نهاد کتابخوانه ها ی عمومی مسئول تامین اطلاعات و کتابهای لازم برای افرادی است که خود عادت به کتابخوانی دارند.
وی خاطرنشان کرد: افزایش فضای منابع کتابخانه ها، استفاده ی تخصصی از علم کتابداری، زیبا سازی کتابخوان ها و بکارگیری آخرین فناوریها از جمله اقداماتیست که در چند سال اخیر در سطح کتابخوانه های استان صورت گرفته است.
فیروز ادامه داد: در زمینه ی بکارگیری فناوری اطلاعات، کتابخوانه های استان سر آمد کتابخوانه ای کشور است به طوری که آذربایجان غربی اولین استانی است که فهرست مشترک تمامی منابع کتابخوانه های استان را تهیه کرده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر 900 هزار جلد کتاب در سطح کتابخوانه ای استان وجود دارد گفت: امانت بین کتابخوانه ای در استان راه اندازی شده است که اعضا می توانند در صورت عدم وجد کتاب مورد نظر در کتابخوانه ی عضو، از کتابهای موجود در کتابخوانه های دیگری نیز استفاده کنند.
وی با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر ترویج کتاب در دیدار با ناشران گفت: همه ی سازمان ها و ارگانها از جمله صدا و سیما، دانشگاهها، آموزش و پرورش و اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی در ترویج فرهنگ کتابخوانی مسئول هستند.
این مقام مسئول از تدوین سند نهضت مطالعه توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی خبر داد و اظهار امیدواری کرد با ابلاغ این سند که به ریاست استاندار در استان و فرمانداران در شهرستانها اجرا خواهد شد، اقدامات خوبی در زمینه ی کتاب و کتابخوانی صورت پذیرد.
وی از راه اندازی سیستم بولوتوث در کتابخوانه های عمومی استان در هفته ی کتاب خبر داد و افزود: با راه اندازی این سیستم امکان ارسال منابع دیجیتال به تلفن همراه علاقه مندان فراهم شد.
وی تصریح کرد: تا کنون سه هزار جلد کتاب دیجیتال آماده شده است و جهت ایجاد کتابخانه ی دیجیتال ، نهاد کتابخانه ای عمومی نسخه ی دیجیتال هر کتاب جدید را نیز تولید می کند.
فیروز همچنین افزود: بخش منابع گویای کتابخانه ها نیز جهت استفاده ی افراد کم سواد و نابینا در حال ایجاد است.
وی در ادامه گفت: یکی از موانع کتابخوانی در جامعه، عدم وجود جایگاه مناسب کتاب در خانواده هاست چرا که اگر والدین اهل مطالعه باشند فرزندان نیز به این مهم ترغیب می شوند.
وی حاکم بودن صدا و سیما بر تمام اوقات مردم، تک محوری بودن سیستم آموزشی و عدم ترغیب دانش آموزان و دانشجویان به کتابخوانی، کتابخوان نبودن معلمین و عدم اختصاص ساعات مشخص به مطالعه ی آزاد در مدارس را از دیگر موانع کتابخوانی در جامعه عنوان کرد.
مدیر کل نهاد کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی با تاکید بر اهمیت قصه گویی در ترویج فرهنگ کتابخوانی خاطرنشان کرد: قصه گویی برای کودکان به قصه خوانی و سپس مطالعه ی کتاب تبدیل می شود و می تواند زمینه ی مناسب برای پایداری مطالعه در افراد را به وجود آورد.
وی اظهار کرد: عدم خرید کتاب به عنوان یکی از موانع مطرح در ترویج کتابخوانی است و عدم عادت به کتابخوانی، گرانی کتاب را به بهانه ای برای نخواندن آن تبدیل می کند.
وی با اشاره به حذف میز امانت در سه کتابخانه ی استان گفت: با این کار اعضا بودن واسطه کتاب ها را انتخاب و و از طریق نرم افزار امانت آن را ثبت می کنند.
فیروز یادآور شد: طرح "کتاب من" نیز در آذربایجان غربی به صورت آزمایشی همزمان با 9 استان دیگر اجرا شده که طبق آن اعضای کتابخوانه ها می توانند کتابهای درخواستی خود را که در کتابخانه ها موجود لیست سفارش دهند تا در اسرع وقت خریداری شود.
وی تصریح کرد: از ابتدای اجرای این طرح در استان، بیش از 30 هزار عنوان کتاب به سفارش اعضا خریداری شده است.
وی لازمه ی ترویج کتابخوانی را نیازمند تامین حداقل ها دانست و گفت: در مدارس و سازمانها، یا کتابخوانه ای وجود ندارد و یا از نظر فضا، تعداد عنواین و وضعیت ساماندهی به نحویست که نمی توان آنها را کتابخوانه تلقی کرد.
مدیر کل نهاد کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی اظهار کرد: سهم کتابخانه های عمومی استان از اعتبارات فرهنگی اختصاص یافته در آخرین سفر استانی رییس جمهور، 370 میلیون تومان بود که برای 60 باب کتابخانه ی استان رقم ناچیزی است.
وی افزود: به ازای هر شخص باید 5/1 تا 2 جلد کتاب در کتابخانه ها موجود باشد که این میزان در حال حاضر 30 جلد کتاب برای 100 نفر است که توسعه ی آن نیازمند سرمایه گزاری در منابع و فضا می باشد.
فیروز با بیان اینکه 11 درصد مردم استان عضو کتابخانه ها هستند گفت: کمبود فضای کتابخانه ای و قراعت خانه ای، کمبود نیروی انسانی و نبود کتابفروشی مناسب در استان از مشکلات کتابخوانی است.
امین رستم زاده معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجانغربی نیز در ابتدای این نشست گفت: سرانه مطالعه کتاب در هر جامعه نشانگر شخصیت پژوهشی و علمی افراد آن جامعه است.
مدیر مسوول انتشارات جهاد دانشگاهی آذربایجانغربی گفت:ارتقاء مطالعه کتاب در افراد نیازمند یک فرهنگ سازی کارشناسی شده در جامعه است.
وی گفت: مطالعه و کتابخوانی و کتاب بغیر از مسایل علمی از بعد ارزشی نیز در کشور ما حایز اهمیت است چرا که دین و شریعت و منبع فقهی ما مسلمانان کتابی است که جامعیت و کاملیت آن به شکلی است که فراخور نیازهای مختلف بشری نسخه ای شفابخش برای آن دارد و با درک و تدبر در آیات نورانی این کتاب بزرگ آسمانی قرآن کریم این مهم حاصل خواهد شد .
امین رستم زاده گفت:فرهنگ مطالعه در جامعه تسری پیدانمی کند مگر با یک برنامه ریزی اصولی و اساسی در فضای خانواده بعنوان کانون مهم ترویج این فرهنگ باید مدنظر قرار گیرد.
وی گفت: برخلاف تصور که شاید فضای مدرسه و آموزشی در سطوح مختلف می تواند سرمنشاء ارتقاء این فرهنگ قلمداد شود اما از بعد نهادینه شدن فرهنگ واقعی مطالعه در بین افراد جامعه باید اذعان نمود که چون در مدرسه و دانشگاه دانشجو درگیر مسایل درسی و کتاب های موظفی آموزشی است به نحو شایسته نمی توان تمامی فراگیران را به مطالعه کتب غیردرسی و فوق برنامه از درون به معنی واقعی کلمه سوق داد.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی گفت: باید تفاوت قایل شد بین مطالعه کتب درسی و فوق برنامه و کمک آموزشی و غیردرسی چرا که از لحاظ علمی و روانشناسی و نیز علت گرایش و نهادینه شدن اینچنین اندیشه ای برای تامل و تدبر در قالب مطالعه و کتابخوانی با هم تفاوت های زیادی دارد و در نتیجه با احصا ومعرفت به این بعد از موضوع به نسبت این متغییر استراتژی برنامه ریزی ما نیز برای ارتقا فرهنگ مطالعه تغییر خواهد یافت.
امین رستم زاده ایجاد بستر عقلی و قلبی و انگیزشی را برای افراد جامعه از سنین کودکی برای نهادینه شدن فرهنگ مطالعه را بسیار مهم ارزیابی کرد و افزود: در ادبیات توسعه فرهنگ مطالعه باید فرد به سوی کتاب برود نه اینکه کتاب را به خورد فرد بدهیم.
وی گفت: کتابخوانی خود یک موضوع علمی و تخصصی است که ما به این رفتار نگاهی به عنوان رفتار عادی داریم و باید نوع نگرش تخصصی تر شده و نیز نحوه کتابخوانی و ضرورت و اهمیت آن و انتخاب نوع کتاب و محرک های انگیزشی آن نیز برای پدران و مادران در قالب کارگاههایی حتی تکلیفی و پیش از تولد طراحی تعریف و اجرا وآموزش داده شود.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی ادامه داد: با اینچنین برنامه هایی جامع و کامل و ریز تخصصی شاهد تربیت فرزندان و افراد و نسل جوانی متفکر و پژوهشگر و اندیشمند وخلاق که بزرگترین سرمایه هر کشوری در چشم انداز توسعه قلمداد می شود شاهد خواهیم بود
مدیر مسوول انتشارات جهاد دانشگاهی آذربایجانغربی گفت: جامعه ای که مردم آن از سرانه مطالعه بیشتر برخوردار باشند پردازش فکری جامعه ارتقا یافته و در نتیجه شاهد هوشمندانه ترین رفتارها و اندیشه ها در سطوح مختلف عادی و روزانه و پیشرفته و پیچیده در حوزه های مختلف زندگی مردم در ارتباط با یکدیگر و جامعه و نیز ضریب تولید علم و سرانه پژوهش در ان کشور خواهیم بود.
رستم زاده گفت: توجه به بحث موضوعات تولید کتاب و مشکلات نشر بی تاثیر در مقوله افزایش سرانه مطالعه و کتابخوانی نیست و باید برای تحقق این مهم یک نگاه و برنامه فرابخشی و جامع نسبت به کل مقوله کتاب داشته باشیم و برنامه ریزیهای این حوزه از فرهنگ از یک پیوستگی نظامند برخوردار باشند تا تحقق کامل یکی ازاین حوزه ها بدلیل عقیم بودن دیگری خنثی و بی اثر نشود.ح/الف