اولين جلسه از سلسله نشست‌های ايام فاطميه با عنوان «حضرت زهرا(س)؛ بانوی عصمت، شفاعت و تحديث» ظهر امروز با حضور حجت‌الاسلام علی نصيری در محل سالن همايش‌های ايكنا برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان فعالیت های قرآنی دانشجویان کشور، حجت‌الاسلام والمسلمين علی نصيری، مدير مؤسسه معارف وحی و خرد در نشست «حضرت زهرا(س)؛ بانوی عصمت، شفاعت و تحديث» كه از سلسله نشست‌های ايام فاطميه، امروز دوشنبه، 28 فروردين‌ماه در سالن همايش‌های ايكنا برگزار شد، به تبيين اين سه فضيلت برجسته آن حضرت(س) پرداخت. وی در ابتدای سخنان خود ضمن تسليت شهادت آن حضرت، با اشاره به بخشی از نوشته‌های خود در مقدمه كتاب در دست انتشار «فاطمه(س)؛ بانوی بی‌مثال» اظهار كرد: سخن گفتن درباره برترين و برگزيده‌ترين بانوی اسلام و جهان يعنی حضرت فاطمه صديقه(س) كاری ساده و آسان نيست؛ بانويی كه تجسم زن كامل و تجسد كامل زن است و خود آينه‌ای جاودانه در بازشناخت نگاه اسلام و قرآن به زن است. حجت‌الاسلام نصيری با بيان اين‌كه حضرت زهرا(س) بانويی است كه در عمر بس كوتاه خود، زرين‌ترين برگ‌های افتخار را برای خود به ثبت رساند و نام خود را در تارك تاريخ جاودانه ساخت، اضافه كرد: چه افتخاری از اين بالاتر كه خداوند بارها در قرآن از او ياد كرد. در آيه تطهير او را در شمار معصومان(ع) پيراسته‌دامن برشمرد، از او در ماجرای مباهله با عنوان «نساءنا» تجليل كرد. با ولادت او و با توصيف او به عنوان «كوثر» و خير كثير در مقابل كسانی كه پيامبر(ص) را فاقد نسل می‌انگاشتند، به آن حضرت فزونی نسل را بشارت داد. سوره دهر؛ سوره اهل بيت(ع) عضو هيئت علمی دانشگاه علم و صنعت ايران تصريح كرد: در سوره دهر با زيباترين تعابير از جود و سخاوت او و خانواده‌اش تجليل كرد و به يمن تكريم و يادكرد او در همين سوره، به‌رغم برشمردن انواع نعمت‌های بهشتی، از «حورالعين» يادی نكرد. سيدمحمود آلوسی مفسير متعصب سنی‌مذهب كه در تفسير خود بارها بر شيعه تاخته، بر اين مطلب تصريح كرده است. وی اظهار كرد: آلوسی می‌گويد: عجيب است كه خداوند متعال در اين سوره همه نعمت‌های بهشتی را برمی‌شمارد، ولی «لحرمة البتول و قرة عين الرسول» نامی از حورالعين نبرده است. اين در حالی است كه مرحوم علامه طباطبايی می‌گويد كه خداوند هرجا نعمت‌های مادی بهشت را برمی‌شمارد، معمولاً از حورالعين ياد می‌كند و عدم اشاره به حورالعين در اين سوره از اسرار بوده و از همين رو بايد گفت سوره دهر، واقعاً سوره اهل بيت(ع) است. فاطمه(س) بانويی است كه با عفت، پاكدامنی و حجاب خود درس پاكی به زنان داد و با همه پاك‌منشی و رخ در حجاب داشتن، در هنگامه ضرورت در كنار كعبه غبار تنهايی و بی‌كسی از چهره پيامبر زدود، در ميدان نبرد بر زخم ستاره‌گونه مجاهدان مرهم نهاد ، برای دادخواهی از حق به غارت‌رفته خويش و دفاع از حريم ولايت پای به مسجد نهاد و خطابه آتشين سر داد و با چنين منشی نشان داد كه می‌توان ميان عفت و حجاب و حضور تأثيرگذار در جامعه جمع كرد هم‌سخنی با فرشته وحی مستلزم هم‌سنخی با اوست مدير مؤسسه معارف وحی و خرد خاطرنشان كرد: هنگامی كه خداوند او را در فراق پدر و بی‌مهری‌های امت محزون و متألم يافت، برترين فرشته خود يعنی جبرائيل را برای تسلا و هم‌سخنی نزد او فرستاد و اسرار امت تا روز قيامت را به او بازگو كرد كه بحث مصحف در همين‌جا توليد می‌شود و حضرت امام(ره) می‌فرمود كه من در فضايل حضرت زهرا(س)، فضيلتی بالاتر از اين نيافته‌ام. نويسنده كتاب «قرآن گفتار الهی» افزود: در برخی از روايات كافی شريف، به عنوان معتبرترين منبع حديثی ما آمده است كه فرشته وحی(جبرائيل) مدتی با حضرت هم‌سخنی دارد. هم‌سخنی با فرشته وحی مستلزم هم‌سنخی با اوست كه بر اساس برخی از شواهد، اعظم فرشتگان است. وی گفت: چه مدالی از اين باارزش‌تر كه پيامبراكرم(ص) در ميان همسران و دختران خود، تنها از فاطمه به عظمت و نيكی ياد كرد؟ پيوسته مشتاق ديدار او بود و در برابرش به احترام به تمام قامت از جای برمی‌خاست، او را به شوق بهشت می‌بوسيد و می‌بوييد و در بازگويی اسرار، او را محرم خود می‌دانست؟ در روايات آمده است كه حضرت فرمود: من هرگاه به خانه پيامبر(ص) می‌رفتم، آن حضرت به همسران خود می‌گفت كه از آنجا بروند، اما وقتی وارد خانه من می‌شد، به فرزندانم می‌گفت كه در آنجا حاضر باشند و اين امر نشانگر آن است كه آن حضرت صاحب سرّ بوده است. از آدم تا خاتم جز علی(ع) كسی كفو فاطمه(س) نبود مدير مؤسسه معارف وحی و خرد اضافه كرد: چه فوز و فلاحی از اين گرانبارتر كه فاطمه(س) شايستگی همسری و هم‌كفوی انسان والايی هم‌چون علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) را يافت كه همۀ جهانيان در برابر عظمت انديشه و منش او كرنش كرده‌اند؟ در روايات آمده است كه اگر حضرت امير آفريده نمی‌شد، از آدم تا خاتم كسی كفو فاطمه(س) نبود و اين روايت عجيب نشانگر اين نكته است كه حتی انبياء نيز كفو فاطمه نبوده‌اند. وی افزود: چه پيروزی از اين درخشان‌تر كه فاطمه(س) در دامن خود فرزندان پاك و پيراسته‌دامنی هم‌چون حسنين و زينبين را پروراند و انوار پاك اهل‌بيت و حجت‌های الهی(ع) به یُمن او پا به عرصه خاك گذاشتند و هدايت امتی بزرگ در پهنه گيتی از آغاز دوره امامت تا ظهور قيامت را عهده‌دار شدند و هر يك عالمی را از پرتو حسن خود روشنايی بخشيدند؟ عضو هيئت علمی دانشگاه علم و صنعت بيان كرد: باری، صديقه طاهره(س) بانويی است كه در عرصه عبوديت خداوند، محراب عبادت از سجود دمادم او معطر و تاريكی شب با مناجاتش منور بود و در زمينه اهتمام به امور بندگان خدا، قوت افطار خود را به سائلی ارزانی داشت و يادگار خود را به مستمندی بخشيد. كدبانويی مهربان، مشفق و بی‌منت كه با دست زخم‌آگين خود آسياب دستاس می‌كرد و نان به تنور می‌نهاد و خانه را رفت و روب می‌‌كرد و گهواره طفلان می‌جنباند.

 در وفا و تكريم به شوی خود چنان گوی سبقت ربود كه با رفتنش، تاب و توان از حضرت امير(ع) گرفت و اشك‌های ديده‌اش را بدرقه راهش كرد. وی ادامه داد: او بانويی است كه با عفت، پاكدامنی و حجاب خود درس پاكی به زنان داد و با همه پاك‌منشی و رخ در حجاب داشتن، در هنگامه ضرورت در كنار كعبه غبار تنهايی و بی‌كسی از چهره پيامبر(ص) زدود، در ميدان نبرد بر زخم ستاره‌گونه مجاهدان مرهم نهاد ، برای دادخواهی از حق به غارت‌رفته خويش و دفاع از حريم ولايت پای به مسجد نهاد و خطابه آتشين سر داد و با چنين منشی نشان داد كه می‌توان ميان عفت و حجاب و حضور تأثيرگذار در جامعه جمع كرد. سلوك در در سايه‌سار تربيت پيامبر(ص) حجت‌الاسلام نصيری در بخشی از سخنان خود اظهار كرد: اولين قصه‌ای كه بنده را درباره حضرت زهرا متأثر می‌كند، بحث عمر كوتاه ايشان است كه مطابق روايات اهل سنت 25 تا 28 سال و مطابق روايات شيعه 18 تا 19 سال بوده است. اين امر به خوبی نشان ‌می‌دهد كه چگونه در سايه‌سار تربيت پيامبر(ص) به گونه‌ای فوق‌العاده، راه طولانی سلوك و رسيدن به مدارج كمال را در زمانی كوتاه طی كرده است و شايد تعبيری كه امام خمينی(ره) درباره برخی از شهدای جوان داشته‌اند، ناظر به همين امر بوده كه متعجب بودند كه اين جوان‌ها اين مسير سير و سلوك را چقدر كوتاه طی كرده‌اند. وقتی پيامبر با خشم فاطمه(س) غضب می‌كند و با رضای او رضايت دارد، اين بدان معناست كه فاطمه(س) مدار حق است. نمی‌توان درباره كسی كه حتی بر خطا باشد، نمی‌توان درباره او چنين سخنی گفت. چون ممكن است در موردی رضايت او بر خطا باشد و اگر چنين باشد نبايد متعاقب رضايت او، رضايت الهی باشد؛ يا اگر خشم او برخطا باشد، نبايد متعاقب خشم او خشم الهی باشد مقام عصمت حضرت زهرا(س) و دلايل آن وی درباره مقام عصمت حضرت زهرا(س) به تعاريف مختلف مفهوم عصمت در پرتو روايات اشاره و بيان كرد: برخی عصمت را به معنای كمال علمی شخص دانسته‌اند؛ يعنی علم و آگاهی به درجه ای برسد كه همه اسرار برايش هويدا باشد و به سبب چنين آگاهيی، در كنار ضبط نفس نه‌تنها گناه مرتكب نشود، بلكه فكر گناه نيز در ذهن او خطور نمی‌كند. عضو هيئت علمی دانشگاه علم و صنعت اظهار كرد: يكی ديگر از معانی عصمت را نيز چنين بيان كرده‌اند كه: عصمت به معنای آن است كه شخص به عالی‌ترين درجه تقوی برسد. به هر حال عصمت مقامی است كه انبياء و اوصيای آنها از آن برخوردارند و درباره حضرت مريم(س) نيز ممكن است قرائنی در اختيار داشته و عصمت را با محدوديت‌هايی به ايشان نيز تسری دهيم؛ بعلاوه اين‌كه عصمت در نگاه تشيع آن است كه معصوم افزون بر اين‌كه تعمد در گناه يا فكر ندارد، بلكه خطا نيز در او راه ندارد و در اين صورت عصمت دامنه ويژه‌ای پيدا می‌كند. وی ادامه داد: حضرت زهرا(س) معصوم هستند و ما حداقل دو دليل قرآنی و روايی بر اين مطلب داريم. آيه تطهير از نظر دلالت بر عصمت ايشان، آيه كمی نيست و شيعه در اين چهارده سده پيوسته بر اين آيه استناد كرده و جالب آن است كه شمار قابل توجهی از بزرگان اهل سنت در اين موضوع با ما هم‌صدا هستند و مقام عصمت و طهارت نفس را درباره اهل بيت(ع) پذيرفته‌اند. مدير مؤسسه معارف وحی و خرد از سوره احزاب به سوره خانواده پيامبر(ص) تعبير و اظهار كرد: علاوه بر اين نكته مطابق روايات فريقين، برخی از همسران پيامبر(ص) اصرار داشتنتد يا مايل بودند كه تحت كساء بيايند كه پيامبر(ص) به همسرش ام‌سلمه فرموده بود كه: تو برخيری، اما از اين جرگه بيرون هستی. همچنين از تعبير «نساءنا» در سوره مباهله نيز برای اثبات اين امر می‌توان بهره برد. فاطمه(س) مدار حق است وی با اشاره به دلايل روايی ناظر بر عصمت حضرت زهرا(س) خاطرنشان كرد: دلايل روايی در اين زمينه فراوان است و اين دلايل در بيان پيامبر(ص) مكرر مطرح شده و معتبرترنی منابع فريقين آن را نقل كرده‌‌اند؛ مانند تعبيری كه فرمود: «ان الله ليغضب لغضب فاطمة و يرضی لرضاها». اين تعبير مانند تعبير ديگر پيامبر درباره حضرت امير(ع) است كه فرمود: «على مع الحق والحق معه يدور حيث دار». عضو هيئت علمی دانشگاه علم و صنعت تصريح كرد: وقتی پيامبر با خشم فاطمه(س) غضب می‌كند و با رضای او رضايت دارد، اين بدان معناست كه فاطمه(س) مدار حق است. نمی‌توان درباره كسی كه حتی بر خطا باشد، نمی‌توان درباره او چنين سخنی گفت. چون ممكن است در موردی رضايت او بر خطا باشد و اگر چنين باشد نبايد متعاقب رضايت او، رضايت الهی باشد؛ يا اگر خشم او برخطا باشد، نبايد متعاقب خشم او خشم الهی باشد. وی با اشاره به روايات متعدد در اثبات مقام عصمت حضرت زهرا(س) گفت: حضرت زهرا(س) معصوم بوده و از دلايل عصمت او، حجيت سنت فعلی(رفتار)، سنت قولی(گفتار) و سنت تقريری(به صورت تأييد رفتار ديگران به بيان يا سكوت) ايشان برای ائمه(ع) بوده است. به هرحال مقام عصمت اگر برای آن حضرت ثابت است ـ كه هست ـ در بيان فضيلت ايشان كافی است و ايشان به جايی رسيده كه می‌توان به همه رفتارها و منش ايشان استناد كرد. عضو هيئت علمی دانشگاه علم و صنعت همچنين با اشاره به اخباری تكان‌دهنده از روابط افسارگسيخته و فسق و فجور در دنيای غرب و رواج مفاهيم ضدارزشی و ضداخلاقی، با اشاره به مقام والای زن از ديدگاه اسلام افزود: زن مسلمان، زن طالبانی نيست كه تا مدرسه هم نتواند برود. زن در اسلام در عرصه‌های درس، تعليم و نقش‌های مختلف اجتماعی ظاهر می‌شود؛ دختر شعيب(ع) شغل شبانی دارد و شعيب نبی او را به سراغ جوان مجردی به نام موسی(ع) می‌فرستد. وی خاطرنشان كرد: مسائل ارزشی و اخلاقی مانند قوانين نظام تكوين زمان‌بردار نيست و خدشه در آنها راه ندارد. ما وقتی از فضائل حضرت زهرا(س) مانند بحث عصمت بحث می‌كنيم درصدد بيان اين نكته هستيم كه پاكی آن حضرت به عنوان يك زن زمان ندارد و در حصار زمان نمی‌گنجد. عفت و پاكی فراتر از زمان و مانند «عدالت» از كمالات انسانی است. پاكدامنی، پاكی و عشق به پاكی و زيبايی جزء مفاهيم ثابت عالم است و اين مسائل از آن مباحثی است كه ما بايد ذهن جوانان خود را با معارف دينی فربه كنيم و جلو برخی از اين خبط و خطاها را بگيريم. ان الائمة(ع) محدثون مفهمون اين محقق و پژوهشگر مقام تحديث را مقامی ارجمند و لازمه آن را هم‌سنخی با فرشته وحی دانست و گفت: گاهی شخص با نزاهت روحی به جايی می‌رسد كه فرشتگان الهی با او گفت‌وگو می‌كنند. در كافی شريف بابی با عنوان «ان الائمة(ع) محدثون مفهمون» وجود دارد و ائمه همگی از مقام تحديث و تفهيم برخوردارند و حتی برخی اين شبه را وارد كرده‌اند كه اگر اين‌گونه باشد، شيعه قائل به خاتميت نيست و معتقد است كه بر ائمه(ع) نيز وحی می‌شود و اينجاست كه ائمه(ع) توضيح داده‌اند. مدير مؤسسه معارف وحی و خرد با بيان اين‌كه تحديث مرتبه‌ای بالاتر از الهام است، تصريح كرد: در الهام همه سهم دارند و منشأ الهام مشخص نيست؛ در حالی كه در تحديث منشأ آشكار است و فرشته با انسان سخن می‌گويد. در وحی فرشته مخصوصی است كه تنها جبراييل آن مقام را دارد و واسطه بوده است. بعلاوه مطابق روايات در وحی اين‌گونه است كه پيامبر(ص) يا در خواب و يا در بيداری فرشته را می‌بيند. پاسخی به یک شبهه؛ وحی/تحدیث/الهام وی افزود: اما ائمه(ع) درباره تحديث فرموده‌اند كه بحث رؤيت فرشته نيست و از اين جهت يك درجه از وحی پايين‌تر است؛ بنابراين مقام وحی در اين‌جا مطرح نيست. در مقام تحديث ارتباط رسمی موجود در وحی و پيام‌رسانی انبياء وجود ندارد و يك مرتبه نيز از وحی پايين‌تر است؛ همان‌گونه كه ائمه(ع) تصريح كرده‌اند كه صدا هست، ولی رؤيت نيست و پيامی كه داده می‌شود، ربطی به شريعت ندارد. حضرت زهرا(س) معصوم بوده و از دلايل عصمت او، حجيت سنت فعلی(رفتار)، سنت قولی(گفتار) و سنت تقريری(به صورت تأييد رفتار ديگران به بيان يا سكوت) ايشان برای ائمه(ع) بوده است. به هرحال مقام عصمت اگر برای آن حضرت ثابت است ـ كه هست ـ در بيان فضيلت ايشان كافی است اين استاد حوزه و دانشگاه گفت: به همين دليل وقتی كه اهل بيت فرمودند كه نزد ما مصحف فاطمه(س) هست،در دوره خود اهل بيت(ع) اين مطلب در ميان مردم و علمای آن روزگار پخش شده بود و عده‌ای شبهه كرده بودند كه ائمه(ع) معتقدند كه قرآنی ديگر به حضرت فاطمه نازل شده است! از همين رو در ورايات مربوط به مصحف حضرت فاطمه(س) اين قيد مكرر آمده كه امام سوگند می‌خورند كه «والله ما فيه من قرآنكم حرف واحد؛ در اين مصحف يك كلمه از قرآن شما نيست». شفاعت تکوینی و تشریعی وی درباره مقام شفاعت حضرت زهرا عنوان كرد: در اصطلاح قرآنی شفاعتی با نام شفاعت تكوينی وجود دارد كه قرآن بارها از آن نام برده است. در توحيد ربوبی ما معتقديم كه غير از خداوند هيچ مؤثری در عالم نيست؛ بنابراين كسی يا چيزی نمی‌تواند شفيع يا جفت خدواند قرار گيرد. شفاعتی كه برای اهل بيت(ع) يا انبياء(ع) گفته می‌شود غير از اين شفاعت است و به شفاعت تشريعی موسوم است. حجت‌الاسلام نصيری بيان كرد: مدير مؤسسه معارف وحی و خرد عضو هيئت علمی دانشگاه علم و صنعت ايران شفاعت تشريعی بدين معناست كه گاهی افراد در حوزه شريعت و برنامه دينی اعمال، كوتاهی‌ها و كم‌كاری‌هايی دارند و خدواند در روز قيامت، البته با توجه به كسب شايستگی‌ها و نصاب قبلی و البته پرداخت پاره‌ای از بدهی‌ها در برزخ، خدواند مهر و محبت خود به اينان را از آستين اولياء خود انجام می‌دهد. از همين روست كه در روايت آمده است كه شفعاء چند دسته‌اند: انبياء، اولياء و علما و شهدا. وی با بيان اين‌كه بنابراين شفاعت نه به معنای پارتی‌بازی، بلكه دست محبت الهی از بالاست، به بخشی از روايات مربوط به شفاعت حضرت زهرا(س) در منابع فريقين اشاره كرد و گفت: در روايتی درباره نام آن حضرت(فاطمه) آمده است كه: «لانها فطمت و شيعتها من النار؛ چون خود ايشان و شيعيانشان از آتش بريده و دور هستند». فاطمه(س)؛ حبیبه الهی و شفیع محشر مدير مؤسسه معارف وحی و خرد ادامه داد: البته بخشی از روايات كاملاً به صورت آشكارتری مسأله شفاعت آن حضرت رت مطرح كرده‌اند؛ مثلاً امام كاظم(ع) به نقل از پيامبر(ص) می‌فرمايد: در روز قيامت منادی آواز می‌كند كه ای جميع خلايق، چشمان خود را فروشوييد و سرفرو افكنيد كه فاطمه دختر پيامبر(ص) عبور می‌كند و فاطمه نخستين كسی است كه با پوشش و با همراهی 12 هزار حوری بهشتی و 50 هزار فرشته در حالی‌كه سوار بر اسبانی از ياقوت است، عبور می‌كند و... . اين محقق و پژوهشگر تصريح كرد: خداوند به ايشان اعلام می‌كند كه ای حبيبه من و دختر حبيب من! هرچه بخواهی خواهيم داد و هركه را شفاعت كنی خواهيم پذيرفت. آنگاه حضرت برای فرزندان و شيعيان و فرزندان آنها و محبان خود و محبان فرزندان خود، شفاعت می‌كند و خدواند نيز درخواست ايشان را اجابت می‌كند. عضو هيئت علمی دانشگاه علم و صنعت ايران در پايان سخنان خود گفت: كسی كه به مقام شفاعت می‌رسد به چنان مرتبه‌ای از كمال انسانی رسيده و از جايگاهی نزد پروردگار و فرشتگان برخوردار است كه به ميزان آن جايگاه می‌تواند ديگران را نيز با خود ببرد. بزرگی از بزرگان گفته بود كه ما هميشه دعا می‌كنيم كه شفاعت شويم و به بهشت برويم، كاش بياييم و يك روز دعا كنيم كه شفيع شويم و ديگران را بهشتی كنيم.