پنجمین نشست تخصصی افکار عمومی ایسپا با سخنرانی دکتر یحیایی ایله ای، مولف کتاب های ارتباطات و روابط عمومی با موضوع «افکار عمومی و اینترنت»، صبح امروز در دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران)، در این نشست، یحیایی ایله ای گفت: امروز افکار عمومی، رکن اول جامعه مدنی است و جامعه مدنی فراتر از دموکراسی است. با ورود اینترنت، دموکراسی هم زیر سوال رفته است.
وی افزود: دولت ها با وضع مقررات، و وسایل ارتباط جمعی از طریق برجسته سازی، جمعیت های سیاسی و مذهبی و رهبران فکری، عوامل تشکیل دهنده افکار عمومی محسوب می شوند اما امروز با یک دیدگاه خوش بینانه باید به این مجموعه، اینترنت را نیز به عنوان رکن پنجم دموکراسی اضافه کنیم.
وی با بیان اینکه اینترنت، نگرش ما را به دموکراسی، تغییر داده است، اظهار داشت: دموکراسی در اینترنت، اقلیت هایی را بوجود آورده که می توانند به راحتی به ابراز نظرات و افکار خود بپردازند. این امر از طریق خصوصیت تعاملی اینترنت مبنی بر یکسان بودن قدرت فرستنده و گیرنده و همزمانی ارسال پیام نشات می گیرد.
نویسنده کتاب مبانی روابط عمومی افزود: به اعتقاد برخی افکار عمومی در جوامع غیر دمکراتیک هم شکل می گیرد که در این جوامع مسایل سیاسی زبده می شوند اما افکار عمومی حقیقی در جوامع دمکراتیک شکل می گیرد.
یحیایی ایله ای گفت: وقتی می گوییم افکار عمومی عقاید مشترک یک جامعه است، حداقل باید عقاید 70 درصد افراد جامعه را شامل شود. غلبه نسبت 51 درصد در مقابل 49 درصد نظرات مردم را درباره یک موضوع نمی توان افکار عمومی نامید. 
وی با اشاره به نظریات هابرماس درباره نقش افکار عمومی در حوزه های عمومی وخصوصی گفت: به اعتقاد هابرماس، افکار عمومی در حوزه عمومی شکل می گیرد و حوزه عمومی قلمرویی از حیات اجتماعی ماست. در این رابطه تمامی شهروندان باید از امکان دسترسی به حوزه عمومی برخوردار باشند و آزادانه نظرات خود را بیان نمایند.
این استاد دانشگاه ریشه افکار عمومی را در عقل ارتباطی و عقل جمعی توصیف کرد و یکسان دانستن آن را با شایعه نادرست دانست.
وی افزود: اینترنت می تواند حوزه عمومی را مجددا در تاریخ احیا کند و به شکل گیری           افکار عمومی مجازی منجر شود. بر این اساس اگر مولفه های اساسی حوزه عمومی را گفتگو،افکار عمومی و کنش بدانیم، اینترنت بستر مناسبی برای ظهور و تجلی هر یک از این پدیده هاست.
یحیایی ایله ای در بخش دیگری از سخنان خود نقد اینترنت را به عنوان حوزه عمومی از سوی صاحبنظران این عرصه مورد توجه قرار داد و گفت: عدم دسترسی یکسان به اطلاعات، قبیله ای یا جهانی شدن و تجاری سازی ازچالش های اینترنت به مثابه یک حوزه عمومی است.
به گفته وی رسانه های مدرن که از آن به عنوان رستم رسانه ای (رادیو، سینما، تلویزیون، مطبوعات) یاد  می شود، در ابتدا به فرایند دموکراتیک یاری می رساندند اما اکنون به برنامه های تجاری و کلیشه سازی روی آورده اند و آرمان های دموکراتیک، جایگاه خود را از دست داده اند.
وی این پرسش را مطرح کرد که آیا اینترنت به عنوان یک رسانه فرامدرن، سرانجامی مانند      رسانه های مدرن خواهد داشت و در آینده ابزار دموکراسی خواهد بود یا ابزاری در جهت تجارت؟  یحیایی ایله ای در همین رابطه تجارت الکترونیک  را موثرترین حوزه در ابعاد اقتصادی و فرهنگی جامعه عنوان کرد که در حوزه فرهنگ، تاثیرات منفی آن و در حوزه اقتصاد تاثیرات مثبت آن جلوه بیشتری دارد.
یحیایی ایله ای اظهار داشت: شهروندان می توانند از طریق اینترنت به گفتگو و تعامل پیرامون مسایل مورد علاقه بپردازند و از این طریق افکار عمومی به عنوان صدای مردم شکل بگیرد. 
وی گفت: امروزه با ظهور تراشه های اینترنتی، اطلاع رسانی از اصل «یک نفر برای همه» (یک ارسال کننده به چند دریافت کننده) به اصل «از همه به همه» تبدیل شده است و در حال حاضر انتشار اطلاعات بدون سانسور و فرایندهای ویرایشی تسهیل شده است.
وی افزود: با این همه، اصول جدید انتشار اطلاعات، وضعیتی ایجاد کرده که کیفیت اطلاعات     مورد تردید است و افزایش تقاضا برای دریافت اطلاعات، شفافیت بیشتری در رابطه با تصمیم گیری سیاسی بوجود آورده است.
مولف کتاب های ارتباطات و روابط عمومی با اشاره به نظریات جان کین، اینترنت را یکی از حوزه های عمومی کلان توصیف کرد و گفت: ایجاد قهوه خانه ها و انجمن ها در حوزه عمومی خُرد، تلویزیون و روزنامه های محلی در حوزه عمومی متوسط و اتحادیه های جهانی، ماهواره ها و اینترنت در حوزه کلان، افکار عمومی را تحت تاثیر خود قرار داده اند.
وی افزود: ایجاد کافه تیترها در کشور ما یکی از جلوه های بارز حوزه عمومی است که این اتفاق در فرانسه قرن 18 در قالب 600 کافه تیتر برای روزنامه نگاران شکل گرفته بود.
گفتنی است این نشست، از جمله سلسله نشست های تخصصی ایسپا درباره بررسی ماهیت و ابعاد افکار عمومی در ایران است که در نشست های قبلی دکتر هادی خانیکی، دکتر ابراهیم متقی، دکتر علی اصغر کیا و دکتر محمد رضا تاجیک درباره ابعاد مختلف افکار عمومی به ارایه سخنرانی پرداخته اند.م/د