طرح پژوهشي « تعيين الگوي نفوذ مذاب فلزات در نسوز با استفاده از اشعه x ‌» توسط محققان جهاد دانشگاهي استان يزد ارائه شد.
به گزارش سرويس علمي ايسنا - منطقه يزد، طرح تحقيقاتي «تعيين الگوي نفوذ مذاب فلزات در نسوز با استفاده از اشعه X » جهاددانشگاهي يزد پس از تاييد در جلسه شاخه مهندسي مواد و سراميك جهت تصويب نهايي به شوراي بررسي نهايي طرح‌هاي پژوهشي دفتر مركزي جهاد دانشگاهي ارسال شد.
يكي از را‌ه‌هاي بالا بردن كيفيت نسوز‌ها، بررسي نسوزهاي كاركرده (باطله) و بررسي اتفاقات رخ داده است كه با شناسايي مكانيزم فرسايش مي‌توان راهكاري براي كاهش و به حداقل رساندن فرسايش ارائه كرد.
يكي از مسائل مهم فرسايش نسوزها در صنعت فلزات، نفوذ مذاب و تقابل آن در نسوزهاست. عموما امروزه براي بررسي نسوز‌هاي باطله از نسوز كاركرده درون كوره نمونه‌اي اخذ شده و با تهيه برش‌هايي از مقطع آن ابتدا به صورت ماكروسكوپي نفوذ درون نسوز بررسي و اندازه‌گيري مي‌شود و سپس با تهيه نمونه‌هايي براي ميكروسكوپ نوري يا الكترونيكي به بررسي اتفاقات رخ داده و تعيين مكانيزم فرسايش پرداخته مي‌شود.
معايب اين روش در بررسي نسوز تنها يك سطح (سطح برش خورده نسوز) مشاهده مي‌شود، در حالي‌كه نفوذ به صورت حجمي است، اين امكان وجود دارد كه عمق نفوذ بسيار بيشتر باشد و مسلما نمي‌توان بيشترين حد نفوذ را تعيين كرد.
نكته دوم هزينه استفاده از روش بررسي ميكروسكوپي است كه شامل هزينه‌هاي برش‌هاي دقيق نمونه سازي، مانت، پوليش، پوشش دهي و هزينه گزاف به كار گيري ميكروسكوپ الكتروني يا نوري پلاريزان مي‌باشد كه در اين روش كل منطقه مورد بررسي تنها شامل چند ميلي متر از يك سطح است و نتايج به دست آمده را نمي‌توان با قاطعيت به كل نسوز تعميم داد.
در روش بررسي با پرتو ايكس، اشعه از كل حجم نسوز باطله عبور كرده و به دليل اختلافات عدد اتمي فلز، اكسيد آن و مواد متشكله نسوز حداكثر عمق نفوذ مذاب درون حجم نمونه قابل اندازه‌گيري بوده و اگر تصوير 1:1 از نمونه تهيه شود، حداكثر عمق نفوذ حتي با يك خط كش ساده قابل اندازه‌گيري است.
نكته بعدي امكان تصوير برداري از سه زاويه مختلف و نمونه و ارائه پرسپكتيو نفوذ و الگوي نفوذ درون نسوز است كه روشي بسيار كارآمد براي نسوز‌هايي در مناطق حساس و بحث برانگيز است.
از نظر هزينه نيز اين روش احتياج به نمونه سازي، پوشش دهي و هزينه‌هاي ميكروسكوپ الكتروني يا پلاريزن ندارد و تنها مستلزم هزينه‌اي در حد يك تصوير برداري پزشكي است. از نظر زماني نيز پس از اخذ نسوز باطله در مدت زماني چند دقيقه‌اي مي‌توان عمق دقيق نفوذ را تعيين و الگوي كلي نفوذ را نيز ارائه كرد.