نشست علمي تخصصي «آموزش و ارتقاي سلامت»‌با حضور استادان رشته آموزش بهداشت و با همكاري اتاق فكر سلامت جهاد دانشگاهي واحد علوم پزشكي شهيد بهشتي و سرويس بهداشت و درمان ايسنا برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی شهید بهشتی،در اين نشست كه در راستاي برگزاري نخستين همايش ملي سلامت و توسعه پايدار در سال 1387 برگزار ‌شد، دكتر علي رمضان خاني، معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و مهندس محسن روشن، مدير گروه بهداشت عمومي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به بحث و مناظره پرداختند.
در اين نشست موضوعاتي با محوريت روش‌هاي آموزش بهداشت، ضرورت اين آموزش، ابزار و راه‌هاي آموزش بهداشت و محتواي برنامه‌هاي آن مطرح و بررسي شد.
معاون امور بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با تاكيد بر لزوم هدف گذاري در آموزش بهداشت، گفت: متاسفانه در كشور هدف‌گذاري كلان براي آموزش سلامت ترسيم نشده است.
دكتر علي رمضان خاني، در نشست علمي - تخصصي «آموزش و ارتقاي سلامت»‌با بيان اين كه در بسياري از موارد، هدف گذاري‌هاي مقطعي و جزئي در آموزش سلامت انجام شده است،‌افزود: اين در حالي است كه گاهي با تعقيب اهداف جزئي كه از هدف كلي تبعيت نمي‌كنند و در نتيجه تاثير يكديگر را كم رنگ و حتي خنثي مي‌كنند به نتيجه مطلوبي دست نمي‌يابيم و به طور قطع براي دست يابي به نتايج مطلوب،‌بايد نقشه‌اي مدون تهيه و اجرا شود.
وي، آموزش بهداشت را شامل ارائه اطلاعات، آگاهي بخشي و تغيير نگرش، ايجاد ميل به انجام رفتار سالم، القاي باور مناسب دانست و اظهار كرد:در صورت تحقق موارد فوق، تغيير رفتار در فرد ايجاد شده و ارتقاي سطح سلامت جامعه حاصل مي‌شود.
معاون امور بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي خاطرنشان كرد:يكي ديگر از دستاوردهاي مورد نظر در آموزش سلامت، ارتقاي سلامت است كه در اين تعريف، توانمند سازي مردم براي كنترل سلامت صورت مي‌گيرد.
رمضان خاني، جوامع اصلي اجراي برنامه‌هاي ارتقاي سلامت را مدارس، بيمارستان‌ها و محيط ‌هاي كار برشمرد و گفت: آموزش‌هاي بهداشتي با پنج رويكرد پزشكي، تغيير نگرش، آموزش، مشتري مداري يا مراجع محوري و تغيير اجتماعي اجرا مي‌شود.
وي توضيح داد: منظور از رويكرد پزشكي ارائه توصيه‌هاي پزشكي به افراد و منظور از تغيير نگرش، القاي مفاهيم درست سلامت به مردم است كه اين امر جز با صرف زمان و دقت زياد صورت نمي‌گيرد. همچنين مطبوعات و ساير رسانه‌ها بايد با اطلاع رساني مداوم تغيير نگرش را در مخاطبان به وجود آورند.
معاون امور بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، رويكرد مشتري مداري را با ارائه مثالي شرح داد و گفت: زماني كه فردي دچار ناراحتي قلبي مي‌شود با تذكر علل ايجاد اين ناراحتي در واقع آموزشي تاثير گذار به وي داده‌ايم.
وي افزود:تغيير اجتماعي نيز به منظور مهيا كردن شرايط مناسب براي بروز رفتارهاي سالم و اغلب از سوي تصميم گيران و مسوولاني كه مي‌توانند در محيط تغيير ايجاد كنند، صورت مي‌گيرد.
معاون امور بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي همچنين با اشاره به لزوم وجود مديريت واحد در آموزش سلامت، يادآور شد: آموزش سلامت در قالب برنامه صورت مي‌گيرد و نه طرح يا پروژه، بنابراين اين فرآيند بايد از جهات و دوره‌هاي مختلف مورد پايش و ارزشيابي قرار گيرد و در صورت لزوم تغيير يا اصلاح شود.
رمضان خاني در عين حال با بيان اين كه براي انجام هر برنامه بايد در ابتدا استانداردها تعيين شود، استاندارد را در نظر گرفتن حداقل ضروريات دانست و اظهار كرد: متاسفانه براي آموزش سلامت در كشور استاندارد سازي در سطح كلان صورت نگرفته است.
وي تصريح كرد: البته در برخي از برنامه‌هاي مقطعي و خرد، استاندارد سازي صورت گرفته است اما تا زماني كه استانداردهاي كلان در حوزه آموزش سلامت مشخص نشود، هدف كلي كه همان تغيير رفتار افراد جامعه است، محقق نمي‌شود.
وي از سوي ديگر با تاكيد بر لزوم تقويت آموزش بهداشت در ساختار نظام سلامت اذعان كرد: در اين زمينه بايد گرايش و توجه مسوولان به آموزش بهداشت بيشتر جلب شود.
معاون امور بهداشتي دانشگاه شهيد بهشتي در ادامه سخنان خود به وجود 70 نفر متخصص دكتري آموزش بهداشت و بيش از 450 نفر كارشناس ارشد اين رشته در كشور اشاره و اضافه كرد: اين افراد در حال حاضر اغلب به فعاليت‌هاي آكادميك اشتغال دارند. در صورتي كه چنانچه از اين متخصصان در اقدامات اجرايي بهره‌گيري شود، سطح آموزش بهداشت به طور قطع ارتقا خواهد يافت.
رمضان خاني گفت: البته در حال حاضر براي آموزش سلامت در كشور هزينه‌هاي زيادي پرداخت مي‌شود و همچنين دستاوردهاي مناسبي نيز در اين زمينه كسب كرده‌ايم اما به نظر مي‌رسد كه اثربخشي اين اقدامات در حد مطلوب نيست و همچنان نيازمند برنامه ريزي در مورد آموزش سلامت هستيم.
معاون امور بهداشتي دانشگاه شهيد بهشتي در ادامه به نقش رسانه‌ها در آموزش سلامت اشاره و توضيح داد: رسانه‌ها با بيان تهديدات و منافع پيش روي سلامت مي توانند تغيير رفتار را در افراد جامعه ايجاد كنند.
رمضان خاني اظهار كرد: البته رسانه‌ها به تنهايي قادر به تغيير رفتار در جامعه نيستند و در اين راه نيازمند همكاري بين بخشي هستيم.
وي، همچنين مسوولان را نيز گروهي از افراد جامعه برشمرد و خاطرنشان كرد: رسانه‌ها با ايفاي نقش آموزشي و پاسخ خواهي به طور همزمان تاثير زيادي بر مسوولان مي‌گذارند.
معاون امور بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي يادآور شد: در عين حال، رسانه‌هاي گروهي كه نقش هدايتي و نظارتي را نيز در جامعه بر عهده دارند، مي‌توانند با تشويق اقدامات مناسب مسوولان، آنها را به انجام فعاليت‌هاي مثبت در زمينه مهيا كردن بستر مناسب اجتماعي و پرداختن بيشتر به امور بهداشتي ترغيب كنند.
مهندس محسن روشني نيز در نشست علمي – تخصصي «آموزش و ارتقا سلامت» درباره محتواي برنامه‌هاي آموزش بهداشت گفت: براي ارائه اين گونه آموزش‌ها بايد در ابتدا در افراد جامعه ايجاد انگيزه كرد و بعد آموزش‌ها را به تناسب ظرفيت‌هاي موجود ارائه داد.
وي افزود: بر اين اساس به كارگيري روش مناسب و نحوه ارائه آموزش‌ها حائز اهميت به نظر مي‌رسد.
مدير گروه بهداشت عمومي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تاكيد كرد:‌براي ارتقاي سلامت، بايد مردم را توانمند كنيم تا بتوانند سلامت خود را كنترل كنند.
روشني به كيفيت زندگي به عنوان يكي از شاخص‌هاي ارتقاي سلامت در جهان اشاره و اظهار كرد: متاسفانه در كشور ما به علت پرداخت ناكافي به سبك و كيفيت زندگي نتايج مطلوبي به دست نياورده‌ايم.
وي اضافه كرد: به طور مثال تغذيه نامناسب و وجود آمار بالاي تصادفات ترافيكي نشانه‌هايي از سبك نادرست زندگي ايرانيان است.
مدير گروه بهداشت عمومي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به لزوم صرف زمان طولاني براي ارتقاي سلامت جامعه اشاره و اظهار كرد:‌در بسياري از كشورها برنامه‌ريزي‌هاي 20 ساله براي ارتقاي سلامت افراد جامعه صورت مي‌گيرد.
روشني همچنين درباره هزينه‌هاي بخش بهداشت و درمان اظهار كرد: بايد علاوه بر بخش درمان براي بهداشت نيز سرمايه گذاري كلان صورت گيرد.
وي از سوي ديگر به تاسيس خانه‌هاي بهداشت در روستاها اشاره و تاكيد كرد: برقراري عدالت در آموزش بهداشت نيز حائز اهميت است و به نظر مي‌رسد در اين زمينه در كشور اقدامات مناسبي صورت گرفته است.
اين استاد دانشگاه اضافه كرد: همچنين بايد با جلب مشاركت مردم آنها را متوجه مسائل بهداشتي كنيم.ح/الف