رييس پژوهشگاه ابن سينا از وجود 2 تا 5/2 ميليون زوج نابارور در كشور خبر داد كه از اين بين 150 تا 200 هزار زوج به درمان‌هاي سالانه ناباروري نياز دارند و تاكيد كرد: درمان ناباروري به واسطه پايين بودن نرخ موفقيت، حتي در شرايط طبيعي مستلزم تكرار است.
به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دكتر آخوندي، رييس پژوهشگاه ابن سينا، در نشست مطبوعاتي‌ «بيمه و ناباروري، چالش‌ها - راهكارها» گفت: آمار قطعي در رابطه با ميزان زوج‌هاي نابارور در كشور وجود ندارد و گزارش‌هاي پراكنده‌اي در اين رابطه ثبت شده است. در اين زمينه پژوهشكده ابن سينا طرحي را در دست داشته و اقداماتي را در جهت آمار قطعي ميزان ناباروري در كشور آغاز كرده است.
وي با استناد به آمارهاي سازمان بهداشت جهاني در رابطه با ميزان ناباروري در جهان گفت: ميزان ناباروري در جهان حدود 10 تا 15 درصد گزارش شده است. اين در حالي است كه در ايران اين آمارها بيش از 20 درصد است. در تهران ميزان ناباروري حدود 21 درصد و در گزارش هاي ديگر حدود 26 درصد ثبت شده است كه اين مقدار از معدل جهاني بسيار بالاتر است. همچنين حدود 5/13 ميليون زوج در كشور وجود دارد. بر اين اساس حدود 2 تا 5/2 ميليون زوج نابارور در كشور وجود دارد. اگر 30 درصد از اين زوج‌ها به خدمات درمان ناباروري در پروتكل‌هاي لقاح خارج رحمي نياز داشته باشند مي‌توان گفت حدود 500 تا 750 هزار زوج به اين خدمات نياز دارند. در مجموع بين 150 تا 200 هزار زوج به درمان‌هاي سالانه ناباروري نياز دارند.
دكتر آخوندي دراين باره ادامه داد: در حال حاضر مراكز درمان ناباروري بايد حدود 30 هزار سيكل درمان ناباروري را در سال پوشش دهند. بر اين اساس گسترش مراكز درمان ناباروري نياز است. همچنين بايد شرايطي فراهم شود كه همه بتوانند از پيشرفت‌هاي به وجود آمده در درمان ناباروري بهره‌مند شوند.
وي گفت: حدود 20 سال پيش كه مراكز درمان ناباروري در ايران وجود نداشت دولت به ازاي هر زوج كه براي درمان به خارج از كشور فرستاده مي‌شدند، حدود 10 هزار دلار براي هر سيكل درماني هزينه مي‌كرد. همچنين هزينه رفت و آمد و اقامت در كشور مربوطه برعهده خود زوج‌ها بود. تا چندي پيش امكاناتي از جمله سوبسيد داروها براي زوج‌هاي نابارور در كشور وجود داشت. گرانترين داروي مورد نياز اين زوج‌ها حدود پنج هزار تومان فروخته مي‌شد كه در حال حاضر اين داروها حدود چهار برابر افزايش قيمت يافته است.
دكتر آخوندي با بيان اين كه در گذشته دولت دومين هزينه را بعد از جراحي‌هاي قلب براي درمان در خارج از كشور، در مورد درمان ناباروري پرداخت مي‌كرد؛ افزود: در حال حاضر هيچ امكان حمايتي به طور خاص از درمان ناباروري صورت نمي‌گيرد. به اين معنا كه حمايت‌ها انجام مي‌شود اما در جاي خود نيست.
وي گفت: يك زوج در صورت مواجهه با مشكل ناباروري اگر از مراكز درماني فوق تخصصي و امكان تشخيص و درمان صحيح اطلاع نداشته باشد به تخصص‌هاي مختلف و پراكنده مراجعه مي‌كند. به اين ترتيب دستكاري‌هاي غير ضروري، داروها و جراحي‌هاي غير صحيح انجام شده و اميدهاي واهي به زوج‌ها داده مي‌شود. اين عوامل هزينه‌هاي گزافي را از جهت مالي، رواني و همچنين تاخير در جهت توليدمثل براي زوج به همراه دارد.
دكتر آخوندي در ادامه افزود: هزينه‌هايي كه در خارج از مراكز درمان ناباروري انجام مي‌شود به عنوان هزينه‌هاي روتين هر فرد در نظر گرفته شده و تحت پوشش بيمه قرار مي‌گيرد. به اين ترتيب از آنجا كه زوجين هزينه‌هاي درمان ناباروري را ندارند به پزشكان متفرقه مراجعه مي‌كنند و بازهم عدم تامين اين هزينه‌ها به راه حل‌هاي سنتي، گياهي و راه حل‌هاي غير درماني مانند تعدد زوجين، طلاق و غيره را سبب مي‌شود. در كنار اين عوامل تاخير در سن توليد مثل هم بوجود مي‌آيد.

كاهش ميزان باروري با افزايش سن

به گزارش ايسنا، وي گفت: با افزايش سن ميزان باروري زنان كاهش مي‌يابد. همچنين به ويژه از سنين 35 سال به بالا احتمال بروز نقايص ژنتيكي در فرزند حاصل نيز بسيار بالاتر است. لقاح خارج رحمي در سنين بالا نيز نتيجه كمتري خواهد داشت. علاوه بر آن در سنين بالا به دليل استفاده از تكنيك‌هاي جديد، هزينه‌هاي مجددي به منظور حصول اطمينان از سلامت جنين به زوجين تحميل مي‌شود. حاملگي‌هاي چند قلويي هم علاوه بر تحميل هزينه‌هاي گزاف به زوجين هزينه‌هاي زيادي را براي نظام درماني كشور به دنبال دارد. اين در حالي است كه امكان سقط جنين نيز وجود دارد.

درمان‌هاي ناباروري مستلزم تكرار است

دكتر آخوندي با بيان اين كه به يك زن هنگامي عنوان نابارور داده مي‌شود كه يك سال به طور مرتب از ارتباط جنسي آنها براي داشتن فرزند گذشته باشد؛ گفت: پيشرفت‌هاي تكنولوژي درمان ناباروري به طور عادلانه براي همه مردم و در اختيار آنها قرار نگرفته است. اگرچه تعدادي از زوج‌هاي نابارور با سخت‌ترين شرايط به سمت درمان‌هاي ناباروري پيش مي‌روند ولي درمان به واسطه پايين بودن نرخ موفقيت، حتي در شرايط طبيعي مستلزم تكرار است.

شانس موفقيت درمان ناباروري در لقاح خارج رحمي براي هر جنين 10 تا 12 درصد
20 تا 30 درصد شانس موفقيت درمان ناباروري با سه بار لقاح خارج رحمي

وي گفت: از آنجا كه در لقاح خارج رحمي سه جنين منتقل مي‌شود درصد موفقيت بسيار بالاتر است، در شرايط عادي براي هر جنين حدود 10 تا 12 درصد شانس موفقيت در نظر گرفته مي‌شود. در صورتي كه سه بار لقاح خارج رحمي صورت گيرد 20 تا 30 درصد شانس موفقيت ناشي از درمان وجود دارد. بر اين اساس بايد گفت كه در درمان‌هاي ناباروري لازم است تكرار به عمل آيد بر اين اساس با توجه به محدوديت ظرفيت مراكز درمان ناباروري و همچنين هزينه‌هاي آن، تعداد افرادي كه بتوانند از اين امكانات استفاده كنند، زياد نيست.

هزينه‌هاي درمان ناباروري در ايران نسبت به كشورهاي همجوار پنج برابر كمتر است

وي با بيان اينكه با اطلاع رساني‌هاي مناسب انجام شده در حال حاضر زوج‌ها در سنين پايين هم براي درمان ناباروري مراجعه مي‌كنند؛ گفت: پس از گذشت 20 سال از ورود تكنولوژي‌هاي درمان ناباروري به ايران،‌ در حال حاضر نسبتا از فرستادن زوج‌ها به خارج از كشور براي درمان بي‌نياز شده‌ايم. در شرايطي كه هزينه‌هاي درمان ناباروري در ايران نسبت به كشورهاي همجوار و اروپايي پنج برابر پايين تر بوده و موفقيت توريسم درماني در زمينه درمان ناباروري نسبت به ديگر درمان‌ها را سبب شده، شاهديم كه زوج‌هاي نابارور كشور به اين امكانات دسترسي ندارند. در اين زمينه پژوهشگاه ابن سينا به عنوان يكي از مراكز مرجع در ارتباط با توليدمثل، حركت‌هاي جدي را انجام داده و هركدام از اين حركت‌ها در قالب يك سمينار آغاز شد. در رابطه با مشكلات اخلاقي و شرعي توليد مثل مانند اهداي جنين، رحم جايگزين، اهداي گامت و غيره حركت‌هاي راهگشايي به سمت قانونمندي اقدامات مورد نياز انجام شده است.
رييس پژوهشگاه ابن سينا در پايان با اشاره به برگزاري سمينار «بيمه و ناباروري» در 12 دي ماه گفت: در زمينه دسترسي قشر محروم جامعه به خدمات درمان ناباروري، پژوهشكده ابن سينا با همكاري وزارت رفاه اقدام به برگزاري سميناري در روز پنجشنبه كرده است.ح/الف