رييس پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي در پي موفقيت اخير پژوهشگران اين موسسه در توليد نخستين بز شبيه‌سازي شده خاورميانه از تولد نخستين گوساله‌هاي شبيه سازي شده تراريخته حاوي ژن توليد داروي بيماري‌هاي قلبي طي ماه‌هاي آينده و توانايي علمي محققان پژوهشكده در شبيه‌سازي گونه‌هاي جانوري ديگر از جمله گونه‌هاي در حال انقراض كشور با استفاده از رحم گونه‌اي ديگر در صورت درخواست مراجع مربوطه خبر داد.

دكتر حميد رضا گورابي در گفت‌وگو با خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با بيان اين كه «حنا» - بزغاله شبيه‌سازي شده كه بامداد چهارشنبه هفته گذشته در اين مركز متولد شد - در سلامت كامل است؛ درباره نحوه تاييد شبيه‌سازي «حنا» گفت: تاكنون بر روي قسمت‌هاي ژنوم بز كه مي‌توان براي انگشت نگاري استفاده كرد، كار تحقيقاتي صورت نگرفته است و بررسي ساير مقالات موجود در اين زمينه نشان داده است آنها نيز براي انجام اين كار از خصوصيات مربوط به گوسفند و گاو استفاده كرده اند. از اين رو روش ژنتيكي مطمئني كه بتوان انگشت نگاري DNA را بر روي بز انجام داده تا شبيه‌سازي تاييد شود، متاسفانه وجود ندارد.

بزها با DNA انگشت‌نگاري نمي‌شوند!

وي در توضيح انگشت نگاري DNA تصريح كرد: قسمت‌هاي كوچكي از DNA وجود داشته كه مانند اثر انگشت است كه مي‌توان با استفاده از اين قست‌هاي DNA مشخص كرد كه دو موجود شبيه به يكديگر بوده تا نه! همچنين در حال حاضر پزشكي قانوني از اين خصوصيت براي تاييد يا رد رابطه پدري و مادري با يك فرزند استفاده مي‌كند.

رييس پژوهشكده رويان ادامه داد: بر اساس تحقيقاتي كه در پژوهشكده صورت گرفته، اين امكان در بز وجود ندارد. البته همكاران پژوهشكده در قسمت ژنتيك در تلاش هستند كه صحت شبيه سازي «حنا» را به لحاظ DNA به اثبات برسانند.

وي با بيان اين‌كه «حنا» در داخل گله كاملا منحصر به فرد است، اظهار كرد: معمولا بزها سياه و خاكستري بوده، اما اين بزغاله رنگ خاصي داشته است و به همين خاطر اسم آن را «حنا» گذاشته‌اند.

رييس پژوهشكده رويان با تاكيد بر اين كه پروسه توليد «حنا» همانند مراحل توليد «رويانا» - نخستين گوسفند شبيه سازي كشور - است، خاطر نشان كرد: هدف ما از توليد اين گونه‌هاي شبيه سازي شده، توليد و تكثير دام‌هاي تراريخته‌اي است كه شير آن‌ها حاوي داروهاي نوتركيب باشد.

 گاو و گوسفند، كارخانه‌هاي تازه توليد دارو!

گورابي با بيان اين ‌كه هدف عمده تحقيقات محققان پژوهشكده رويان در اين حوزه توليد دام هاي تراريخته حامل ژن توليد داروي «tPA» است، تصريح كرد: اين دارو براي درمان سكته هاي مغزي و قلبي مورد استفاده قرار مي‌گيرد به طوري كه چنانچه اين دارو بلافاصله پس از ايجاد سكته به انسان تزريق شود، موجب از بين رفتن سريع لخته‌ها شده و بافت‌هاي اطراف آن بر اثر نارسايي تغذيه از بين نخواهد رفت و جريان خون به حالت عادي باز خواهد گشت.

وي در گفت‌و گو با ايسنا خاطرنشان كرد: با اين كه داروي tPA در حال حاضر بهترين داروي درمان و نيز پيشگيري سكته قلبي محسوب مي‌شود به علت قيمت فوق العاده بالا، استفاده عمومي آن امكان‌پذير نيست كه اميدواريم با اجراي اين پروژه، كشور را يك گام ديگر به هدف نهايي توليد فراوان و ارزان قيمت اين دارو و ساير داروهاي پروتئيني خاص از طريق شير دام‌هاي تراريخته نزديك كنيم.

گورابي با بيان اين كه براي توليد دام‌هاي تراريخته بايد سه مرحله پشت سر گذاشته شود، خاطر نشان كرد: اولين مرحله توليد جنين در آزمايشگاه و دومين مرحله انتقال جنين شبيه ساز و در نهايت تولد جنيني است كه از نظر ژنتيكي قابليت توليد شير داراي پروتئين دارو جهت درمان بيماري سكته را داشته باشد.

وي تصريح كرد: در حال حاضر محققان پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي توانسته‌اند با تلفيق فن‌آوري‌هاي ياد شده، مراحل توليد و انتقال جنين‌هاي تراريخته حاوي ژن توليد داروي tPA را با موفقيت پشت سر بگذارند كه اميد است با اجراي اين پروژه در ابعاد وسيع به زودي شاهد تولد نخستين گاو تراريخته با توان توليد داروي tPA در شير اين گاو باشيم.

رويان در انتظار تولد گوساله‌هاي تراريخته داروساز!

رييس پژوهشكده رويان در گفت‌و‌گو با ايسنا خاطرنشان كرد: در اين طرح جنين‌هايي كه ترانس ژن بودند به گاو انتقال داده‌ايم و منتظر جواب حاملگي حيوان هستيم كه با توجه به دوره 9 ماهه حاملگي گاو اميدواريم طي سه، چهار ماه آينده خبرهاي خوشي در اين زمينه اعلام كنيم.

توانايي فعاليت رويان در شبيه‌سازي گونه‌هاي در حال انقراض

گورابي درباره استفاده از فن‌آوري شبيه سازي براي حفظ گونه‌هاي نادر حيوانات مانند يوز پلنگ يا خرس، به خبرنگار ايسنا گفت: در اين رابطه، مذاكراتي با سازمان محيط زيست انجام شده است و اخيرا قرار بود سازمان محيط زيست نمونه‌اي سلولي از يوزپلنگي صدمه ديده در اختيار سازمان را براي شبيه‌سازي در اختيار پژوهشكده قرار دهد كه متاسفانه اين موضوع تحقق نيافت؛ البته معمولا در بين گونه‌هاي در حال انقراض، شبيه‌سازي بين گونه‌اي مطرح است، به طوري كه براي شبيه‌سازي جانور از تخمك گونه ديگري بهره گرفته شده و جنين توليد شده در جانوري شبيه به آن قرار مي‌گيرد تا در نهايت موجود در راه انقراض توليد شود.

وي با تاكيد بر اين‌كه ايران به توانايي شبيه سازي موجودات دست يافته است، تصريح كرد: از اين رو سازمان‌هايي كه طرحي در اين زمينه دارند مي‌توانند از همكاري رويان بهره‌مند شوند.ح/الف