محققان پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي در راستاي طرح «ارتقاي پتانسيل شيرواري از طريق تكثير دام هاي برتر» موفق به توليد دوازده گوساله‌ پر پتانسيل ژنتيكي شدند كه اكثر گوساله هاي IVF متولد شده كه خود نيز در سن آبستني به سر مي برند از گاوهاي با پتانسيل توليد شير بالاي 70 تن شير در سال مي باشند كه جزو بهترين رتبه هاي توليد شير در كشور محسوب مي‌شوند.

به گزارش روابط عمومي جهاددانشگاهي، در اين پروژه كه براساس رسالت پژ‍وهشكده رويان در زمينه‌ ارتقاي دانش جنين شناسي كشور اجرا شده، گاو هاي برتر ژنتيكي كه به علل مختلف دامپزشكي در معرض حذف بودند را شناسايي و پس از اخذ تخمدان‌هاي آنها و طي روند هاي آزمايشگاهي متعدد اقدام به انجام بلوغ آزمايشگاهي تخمك، لقاح آزمايشگاهي و توليد جنين برتر آزمايشگاهي از اين دام‌ها كردند.

حاصل اين امر توليد تعداد زيادي جنين هاي برتر حاصل از هر كدام از دام هاي در معرض حذف بود كه طي يك دوره فشرده‌ دو ساله و با همكاري مجتمع هاي دامپروري فكا و نصر اصفهان صورت گرفت؛ سپس جنين‌هاي حاصله به دام هاي كم ارزش منتقل شدند و آبستني اين دام ها مورد بررسي قرار گرفت.

پس از گذشت دو سال از اجراي فشرده اين پروژه و توليد حدود سه هزار جنين آزمايشگاهي، 200 جنين مورد آن‌ها به تعداد 40 گيرنده منتقل شدند که منجر به تولد اولين گوساله هاي برتر ژنتيكي حاصل از اين تكنولوژي در خاورميانه و كشور شد كه «بووانا» اولين مورد آن ها بود.

در اين راستا محققان رويان موفق به توليد دوازده گوساله‌ پر پتانسيل ژنتيكي شدند كه اكثر گوساله هاي IVF متولد شده جزو بهترين رتبه هاي توليد شير در كشور محسوب مي‌شوند.

گفتني است، ميزان مصرف شير و فراورده هاي لبني يکي از مهمترين مولفه هاي ارزيابي سلامت يک جامعه در يک کشور است و از اين لحاظ پايين بودن سرانه مصرف لبنيات، انواع پروتئين ها و برخي غلات در ايران، باعث شده که شاهد تشديد بيماري سوء تغذيه در جامعه باشيم.

از سوي ديگر با وجود تحولات چشمگير رخ داده در صنعت دامپروري کشور و با وجود افزايش چشمگير عيار ژنتيکي دام هاي کشور در سال هاي اخير، ميزان توليد شير هنوز بسيار کمتر از ميزان مورد انتظار است؛ به‌طوري ‌که در حال حاضر بيش از نيمي از ظرفيت کارخانه هاي فراورده هاي شير کشور خالي است و براي جبران اين کمبود لازم‌است ميزان توليد شير به مقدار 13 ميليون تن افزايش يابد. براي اين منظور 500 هزار راس تليسه (گاو ماده شكم اول) بايد توليد و يا وارد كشور شود و نكته مهم تر آنكه علاوه بر كسب اين تعداد دام بايستي كيفيت و كفايت توليد شير آنها در حد معدود دامپروري هاي كاملا صنعتي كشور سوق داده شود.

از سوي ديگر، براساس برآوردهاي متخصصان ذيربط براي رسيدن به رقم ظرفيت صنايع نصب شده شير، نزديك به دو هزار ميليارد تومان سرمايه گذاري مورد نياز است. واقعيت امر آن است كه نه تنها ورود اين تعداد دام به كشور منطقي و عقلاني نيست، بلكه توليد اين تعداد دام در كشور از طريق روندهاي سنتي تلقيح مصنوعي و اصلاح نژاد طولاني مدت و غير مطمئن است؛ لذا تنها راه منطقي حل اين معضل در مدت زمان كوتاه بهره‌گيري از تكنولوژي هاي نوين توليدمثلي جهت تكثير فوق العاده و ارتقا كوتاه مدت پتانسيل ‍ژ‍نتيكي دام باشد.

 اين در حالي است كه عليرغم وجود دامپروري هاي صنعتي پيشرفته با مجموع معيار ژنتيكي بالا، تعداد بسيار زيادي از دامپروري هاي سنتي و نيمه سنتي با ارزش ژنتيكي پايين وجود دارند كه ميزان توليد شير آنها بسيار كمتر از رقم مورد انتظار در هر دوره شيرواري است.

بر اين اساس يك راه اساسي جهت حل اين معضلات استفاده از فن‌آوري زيستي در جهت ارتقاي پتانسيل ژنتيكي دام ها است كه از بهترين راهبرد هاي اين امر بهره گيري از تكنولوژ‍ي توليد جنين آزمايشگاهي و انتقال آن است كه نه تنها باعث غناي دانش پايه جنين شناسي كشور خواهد شد بلكه در كوتاهترين زمان ممكن باعث تحول عظيم صنعت دامپروري مي‌شود.ح/الف