معاون پژوهشي و فن‌آوري جهاد دانشگاهي با بيان اين كه ماهيت جهاد دانشگاهي مبتني بر توليد فن‌آوري بومي و ملي بوده و تنها رقم صرفه‌جويي ارزي حاصل از تحقيقات جهاد بيش از بودجه دولتي اين نهاد است بر ضرورت حمايت جدي‌تر از فعاليت‌هاي پژوهشي جهاد دانشگاهي تاكيد كرد و گفت: جهاد دانشگاهي حدود سه برابر بودجه‌اي كه مي‌گيرد در عرصه پژوهش، توليد كار و ثروت مي‌كند و حمايت از جهاد به مثابه سرمايه‌گذاري در اشتغالزايي و توليد ثروت است.

دكتر محمد صادق حاجي تاروردي كه در آستانه سالگرد تشكيل جهاد دانشگاهي با گروه علمي پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) سخن مي‌گفت، اظهار كرد: جهاد دانشگاهي نهادي عمومي است كه زير نظر شوراي عالي انقلاب فرهنگي مطابق ماموريت محوله و وظايف مندرج در اساسنامه خود در چهار حوزه پژوهشي، آموزشي، فرهنگي و اشتغال‌زايي دانش‌آموختگان فعاليت دارد.

پژوهش به عنوان يكي از ماموريت‌هاي مهم سازماني اين نهاد از ابتداي تاسيس آن سهمي تعيين‌كننده در ساختار فعاليت‌هاي جهاد دانشگاهي داشته كه در دو بخش انجام پروژه‌ها و طرح‌هاي تحقيقاتي و ارائه خدمات و مشاوره‌هاي تخصصي و فني صورت مي‌گيرد.

وي خاطرنشان كرد: از بعد ساختار تشكيلاتي، فعاليت‌هاي تحقيقاتي در قالب گروه‌هاي پژوهشي و ارائه خدمات و مشاوره‌هاي فني در قالب مراكز خدمات فني و تخصصي انجام مي‌شود. در حال حاضر در مجموعه جهاد دانشگاهي 43 واحد، دو پژوهشگاه ، 18 پژوهشكده، 128 گروه پژوهشي، 107 مركز خدمات تخصصي، دو پارك علم و فن‌آوري و پنج مركز رشد در سراسر كشور به فعاليت‌هاي پژوهشي مبادرت مي‌ورزند.

حاجي تاروردي تصريح كرد: جهاد دانشگاهي از مراكز تحقيقاتي بزرگ و گسترده كشور است كه در تمام زمينه‌هاي علمي اعم از پزشكي، فني - مهندسي، علوم انساني، علوم پايه، كشاورزي و هنر فعاليت داشته و در تمام استان‌هاي كشور به جز استان بوشهر حضور دارد كه مزيت بزرگي در اجراي پروژه‌هاي ملي و پيشبرد طرح‌هاي بين حوزه‌يي و ميان رشته‌يي است.

وي با بيان اين كه در سال گذشته 69 كتاب علمي در زمينه‌هاي مختلف در جهاد دانشگاهي تاليف، گردآوري، ترجمه و چاپ شده است در زمينه‌ چاپ مقالات نيز تصريح كرد: از تعداد يك‌هزار و 264 عنوان مقاله تدوين شده در سال 87، تعداد 488 عنوان مقاله در مجلات داخلي و خارجي چاپ شده كه 246 مقاله آن در مجلات ISI بوده و 776 مقاله ديگر نيز در كنفرانس‌هاي علمي داخلي و خارجي ارائه شده‌اند.

معاون پژوهشي و فن‌آوري جهاد دانشگاهي با اشاره به اين كه انتشار نشريات تخصصي در زمره برنامه‌هاي مهم اين نهاد است، تاكيد كرد: در اين راستا 13 نشريه داراي رتبه علمي - پژوهشي در رشته‌هاي مختلف منتشر مي‌شود كه سه عنوان آن در ISI نمايه مي‌شود به اين ترتيب حدود 10 درصد از مجموع 37 نشريه ISI كل كشور مربوط به جهاد دانشگاهي است و نكته قابل توجه اين كه نخستين نشريه علمي نمايه شده ايران در ISI هم مربوط به جهاد بوده است.

وي در خصوص ثبت اختراعات طي سال گذشته تاكنون به ايسنا گفت: از آنجايي كه به دنبال اين هستيم كه فعاليت‌هاي جهاد را به صورت فن‌آوري در آورده و ثبت كنيم سال گذشته موفق شديم 123 اختراع را در زمينه‌هاي‌ فني ــ مهندسي، علوم پايه، پزشكي و ... ثبت كنيم كه خوشبختانه تعداد اختراعات نسبت به سال قبل 9 برابر شده كه سعي داريم عليرغم افزايش شديد هزينه‌هاي ثبت اختراع در سال جاري نيز اين روند را پيگيري كنيم.

حاجي تاروردي خاطرنشان كرد: در سال 1387 تعداد يك‌هزار و 65 طرح در دست اجرا بوده كه 60 درصد طرح‌ها(570 طرح) كارفرمايي بوده است. 757 طرح نيز خاتمه يافته است. سهم بالاي طرح‌هاي كارفرمايي، حاكي از رويكرد مشتري‌مدارانه در تحقيقات جهاد دانشگاهي است.

وي اضافه كرد: با توجه به اين كه بخشي از خدمات و محصولاتي كه در اختيار جامعه قرار گرفته، جزو مواردي است كه از خارج از كشور تامين مي‌شود خوشبختانه فعاليت‌هاي جهاد دانشگاهي در سال گذشته 60 ميليون دلار صرفه‌جويي ارزي در پي داشته كه اين رقم از بودجه دولتي جهاد دانشگاهي نيز بيشتر است.

معاون پژوهشي جهاد دانشگاهي در ادامه با اشاره به فعاليت‌هاي پايگاه اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي (SID) خاطرنشان كرد: در اين پايگاه بيش از 220 هزار مقاله به صورت خلاصه و بيش از 50 هزار مقاله به صورت كامل در اختيار عموم محققان و علاقمندان قرار گرفته كه ميزان مراجعه به اين پايگاه در سال گذشته 65 ميليون «هيت» بوده كه در ماه‌هاي اخير به شش ميليون هيت در ماه رسيده است.

حاجي تاروردي در بخش ديگري از سخنانش در خصوص فعاليت‌هاي پزشكي جهاد دانشگاهي اضافه كرد: در بخش پزشكي سال گذشته در زمينه شبيه سازي حيوانات موفقيت‌هايي را به دست آورديم كه اين روند به لحاظ اين كه به سمت دام هاي صنعتي و مفيدتر مثل بز و گاو پيگيري مي‌شود حائز اهميت است.

وي بيان كرد: شير دام‌هايي مثل گاو و بز بيشتر از گوسفند است و مي‌توان با توليد دام‌هاي تراريخته و شبيه‌سازي شده حاوي پروتئين‌هايي مثل tPA فرآورده‌هايي دارويي در شير آن‌ها توليد كرد.

معاون پژوهشي و فن‌آوري جهاد دانشگاهي به ايسنا گفت: در بخش آنتي بادي‌هاي منوكلونال نيز در زمينه‌هاي تحقيقاتي و تشخيصي موفقيت‌هاي زيادي داشتيم كه هدف آن كمك به تشخيص و درمان سرطان است. در زمينه ليزردرماني بيماري‌هاي پوستي هم شاهد موفقيت‌هاي تازه در جهاد دانشگاهي بوديم.

وي با اشاره به اين كه درمانگاه‌هاي «رويان» و «ابن سينا» در زمينه‌ درمان ناباروري ارائه خدمت مي‌كنند، ادامه داد: حتي در اين زمينه نيز توانستيم در جذب گردشگر پزشكي موفقيت خوبي داشته باشيم كه در واقع بخشي از درآمدهاي ارزي جهاد از اين بخش است.

دكتر حاجي تاروردي در ادامه از طراحي و ساخت فرستنده‌هاي پرقدرت 2 كيلووات و انعقاد قرارداد ساخت فرستنده‌هاي 5 و 10 كيلووات، طراحي و ساخت تجهيزات درون چاهي نفت، طراحي و ساخت بك فيلتر و الكتروفيلتر صنايع سيمان، انواع ترانس‌ها، UPSهاي صنعتي صنايع نفت و گاز و كارخانجات صنعتي كشور، طراحي و ساخت آزمايشگاه فشار قوي، موفقيت در زمينه كشت بافت و ساير بخش‌هاي كشاورزي به عنوان بخش ديگري از دستاوردهاي پژوهشي پرشمار جهاد دانشگاهي در سال گذشته ياد كرد.

وي با اشاره به برنامه‌هاي توسعه‌يي جهاد دانشگاهي خاطرنشان كرد: بعد از اين كه سند چشم انداز توسعه جهاد را به تصويب رسانديم، سعي داريم جايگاه جهاد را در 1404 مشخص كرده و نيز قطب‌هاي علمي و فن‌آوري را ايجاد كنيم كه در اين راستا برنامه‌هاي جديدي را نيز تنظيم كرديم كه هر يك از واحدها در زمينه‌اي شاخص فعاليت داشته باشد. ايجاد قطب‌هاي علمي هم آينده جهاد را روشن ‌تر مي‌كند و هم مي‌توان منابع مالي را بهتر مديريت كرد.

حاجي تاروردي ادامه داد: در برنامه سه ساله چهارم توسعه جهاد دانشگاهي، پيش‌بيني شده است كه چهار پژوهشگاه و 11 پژوهشكده جديد تاسيس شود كه تاكنون دو پژوهشگاه تاسيس شده است. با توجه به اين كه هر پژوهشكده با سه گروه قابل تشكيل است با وجود 128 گروه پژوهشي، پتانسيل ايجاد 42 پژوهشكده را داريم.

وي در زمينه‌ مشكل بودجه نيز خاطر نشان كرد: در تغيير بودجه‌اي كه بعد از تصويب مجلس اعمال شد، جهاد نزديك به 25 درصد بودجه ‌اش را از دست داد و به اين ترتيب با وجود گسترش زياد فعاليت‌ها و برنامه‌ريزي وسيعي كه براساس بودجه اوليه داشتيم تنها حدود 5 درصد نسبت به سال گذشته افزايش بودجه داشتيم كه با توجه به فعاليت‌ها و دستاوردهاي گسترده جهاد دانشگاهي اميدواريم شاهد افزايش بودجه اين نهاد باشيم.

معاون پژوهشي و فن‌آوري جهاد دانشگاهي با اشاره به جايگاه ويژه جهاد در عرصه فن‌اوري‌هاي نوين كه مي‌تواند در بخش اشتغال فارغ‌التحصيلان دانشگاهي هم نقش مؤثري داشته باشد، خاطرنشان كرد: رويكرد ما در جهاد كمك هر چه بيشتر به رفع مشكلات و نيازهاي كشور است همچنان كه در سال‌هاي دفاع مقدس در كنار شهداي زيادي كه تقديم كشور كرديم در عرصه‌هاي پژوهشي و تامين ملزومات جبهه‌هاي جنگ هم نقش ويژه‌اي بر عهده جهاد بود.

وي در ادامه با اشاره به اين كه فعاليت در زمينه نفت، گاز و پتروشيمي، حمل و نقل ريلي و كاني‌هاي فلزي از اولويت‌هاي تحقيقاتي جهاد دانشگاهي است، خاطرنشان كرد: در خصوص پروژه دكل حفاري نفت كه براي بخش خشكي بود، نيز توانستيم قراردادي را به امضا برسانيم كه البته هنوز عملياتي نشده كه اميدواريم با تامين منابع مالي از سوي وزارت نفت، زمينه اجراي اين پروژه و بومي كردن فن‌اوري ساخت دكل‌هاي حفاري به طور واقعي و نه مهنسي معكوس در جهت خودكفايي در تامين دكل‌هاي نفتي مورد نياز فراهم شود.

حاجي تاروردي در پاسخ به اين سوال كه آيا جهاد دانشگاهي برنامه‌اي براي ورود به عرصه‌هاي توليدي در جهت تامين بخشي از بودجه‌هاي مورد نياز خود دارد يا نه گفت: در جهاد دانشگاهي بر بحث خودباوري ملي و پيشتازي در حوزه‌هاي دشوار علمي و فن‌اوري تاكيد داشته و سعي داريم كه پيشتازي خود را در حيطه پژوهشي حفظ كنيم و اميدواريم شرايط به گونه‌اي نباشد كه ناچار شويم براي تامين بودجه بخشي از نيروهاي محقق خود را به عرصه‌هاي تكراري توليد سوق دهيم.

معاون پژوهشي جهاد دانشگاهي اضافه كرد: طرح ايجاد پژوهشكده نفت را با مديريت جهاد دانشگاهي واحد شهيد بهشتي در حال پيگيري است كه قصد دارد در بخش بالادستي صنعت نفت كه در اين زمينه كار بسيار كمي در كشور انجام شده، فعاليت كند. اميدواريم با حمايت وزارت نفت شاهد راه‌اندازي اين پژوهشكده در سال جاري باشيم.

حاجي تاروردي اضافه كرد: صنعت ريلي نيز از ديگر بخش‌هاي مورد توجه جهاد دانشگاهي است كه در اين بحث نيز در تلاش هستيم كه بر روي بومي سازي تكنولوژي‌هاي اين صنعت خصوصا در زمينه تجهيزات الكتريكال آن نقش داشته باشيم و صنعت ريلي كشور را بيمه كنيم. در اين بخش علاقمنديم كه كشور كمك كند و دانش مربوط به لوكوموتيو چه مترو و چه قطار در كشور بومي شود.

معاون پژوهشي و فن‌آوري جهاد دانشگاهي در گفت‌و‌گو با ايسنا تصريح كرد: در خصوص صنايع فلزي و غير فلزي نيز هم جهاد دانشگاهي دانش‌هاي فني خوبي دارد و اصرار داريم در اين زمينه هم فن‌آوري‌هاي ملي و بومي در كشور به كار گرفته شود.

حاجي تاروردي در بخش ديگري از اين گفت‌و‌گو در پاسخ به سوالي در خصوص جايگاه جهاد دانشگاهي در بخش‌هاي سياستگذاري فن‌آوري‌هاي نوين و ستادهاي توسعه فن‌آوري در كشور گفت: بعد از تشكيل معاونت علمي و فن‌آوري رياست جمهوري، تعدادي ستادهاي فن‌آوري‌هاي راهبردي در كشور ايجاد شد كه البته برخي قبلا هم بودند. در واقع 9 تا ستاد تعريف شد كه هفت ستاد فعال هستند. جهاد دانشگاهي علاوه بر دبيري ستاد سلول‌هاي بنيادي و عضويت در ستاد گياهان دارويي با مكاتبات صورت گرفته در تعدادي از ستادهاي ديگر نيز عضو مي‌باشد كه اميدواريم نقش بيشتري در اين ستادها به جهاد محول شود.ح/الف