در ايران علوم مختلف از جمله علوم و فن‌آوري‌هاي نوين پزشكي با شتابي فزاينده رو به رشد است، در حالي كه تلاش لازم براي ساده‌سازي و انتقال مفاهيم و ارتقاء دانش عمومي در اين حوزه صورت نپذيرفته است و هنر و علم تا حدي از هم بيگانه مانده‌اند.

به گزارش روابط عمومي پژوهشگاه فناوري هاي نوين علوم پزشكي جهاددانشگاهي-ابن سينا-دكتر محمدمهدي آخوندي رئيس پژوهشگاه فناوري‌هاي نوين علوم پزشكي جهاددانشگاهي – ابن‌سينا ضمن بيان مطلب فوق دلايل ايجاد فاصله بين دو مقوله هنر وعلم را اين چنين برشمرد: نخست دانشمندان و پژوهشگران آشنايي كافي با هنر و رسانه و ظرفيت‌هاي بالقوة آنها براي انتقال دستاوردهاي علوم فن‌آوري‌هاي نوين و ابعاد گوناگون آن ندارند و نتوانسته‌اند از اين ابزار به درستي بهره‌گيرند.

دومين دليل اينكه هنرمندان نيز با دستاوردهاي علمي بيگانه بوده‌اند و نتوانسته‌اند از موضوعات جذاب و چند وجهي دانش نوين بشري، در ساخت و پرداخت آثار خود استفاده كنند.
رئيس پژوهشگاه ابن‌سينا اذعان كرد: فن‌آوري‌هاي نوين، در همة حوزه‌ها، دانش بشري را در جهت فراهم آوردن حداكثر رفاه و سلامت، براي همة مردم، به كار گرفته‌اند و گسترة پيشرفت‌هاي علمي، با شتابي شگفت‌انگيز، هر روز وسعتي بيشتر مي‌يابد.

اما در طول تاريخ، آهنگ رشد و پيشرفت علم، بسيار پر شتاب‌تر از فرهنگ بوده و فرهنگ قادر به همپايي با آن نبوده است، زيرا تغييرات در حوزة فرهنگ، همواره به كندي رخ مي‌دهد. از اين رو، چگونگي آگاه كردن عموم مردم از پيشرفت‌ها و دستاوردهاي علمي و آموزش آنها، در كنار مسألة انطباق تحولات علمي با شرايط فرهنگي، مذهبي و اجتماعي هر جامعه، از چالش‌هاي مهم فراروي دانشمندان است.
دكتر محمدمهدي آخوندي با بيان اينكه براي آشنا كردن جامعه با يافته‌هاي نوين علم و امكاناتي كه دستاوردهاي نوين علمي براي بهتر زيستن در اختيار انسان‌ها قرار مي‌دهد، لازم است كه اين يافته‌ها، به نحوي ساده و عيني، به آنها ارائه و آموزش داده شود، اظهار داشت: ساده سازي مفاهيم پيچيدة علمي و يافته‌هاي فن‌آوري‌هاي نوين و آموزش كاربردها و تأثيرات آنها در زندگي انسان، مقتضي به‌كارگيري ابزارهايي است كه افزون بر كاركرد آموزشي، توانايي جذب مخاطب را نيز داشته باشند. رسانه‌ها ابزاري كارآمد در جهت نيل به اين هدف هستند و در اين ميان، سينما، به دليل توانايي در جذب مخاطب انبوه و در اختيار داشتن ابزارهاي لازم براي ساده و عيني‌سازي مفاهيم دشوار، از اهميتي ويژه برخوردار است.

وي گفت: كشورهاي توليد كنندة علم و تكنولوژي، كوشيده‌اند تا از اين ابزار براي پر كردن شكاف ميان علم و فرهنگ و ارتقاء سطح آموزش و آگاهي عمومي بهره گيرند. توليد انبوهي از مستندهاي علمي و وجود شبكه‌هاي اختصاصي تلويزيوني براي پخش اين آثار، نشانگر اين تلاش است و به نظر مي‌رسد سينما توانسته است در تحقق اين هدف، به نحوي مؤثر عمل كند.
رئيس پژوهشگاه ابن‌سينا تصريح كرد: با توجه به مسائل مذكور، پژوهشگاه ابن‌سينا، به عنوان يكي از پيشگامان فن‌آوري‌هاي نوين پزشكي بر آن شد تا در اين راه نيز پيشگام شود و با توليد آثار مستند دربارة موضوعات حوزة فعاليت خود، زمينه‌ساز رفع اين نياز در جامعه و تعامل مؤثر دانشمندان و هنرمندان شود.
وي افزود: از آنجا كه سينماي مستند ظرفيتي عظيم براي انتقال سادة مفاهيم و موضوعات پيچيده و دشوار علمي و واكاوي دقيق و همه جانبة ابعاد گوناگون آن دارد، پژوهشگاه ابن‌سينا، از سال 82، همكاري خود را با مركز گسترش سينماي مستند و تجربي آغاز كرد. اين پژوهشگاه، در گام‌هاي نخست، به سراغ توليد آثار مستندي در زمينة فن‌آوري‌هاي نوين كمك باروري، نظير اهداء جنين و گامت و رحم جايگزين رفت. اين موضوعات، اگر چه در نگاه نخست، صرفاً موضوعاتي علمي / پزشكي مي‌نمايند، اما با بررسي دقيق هر يك از آنها در مي‌يابيم كه اين موضوعات ماهيتي ميان رشته‌اي دارند و ابعاد گوناگون اخلاقي، حقوقي، اقتصادي، اجتماعي، رواني و ... زندگي فرد را متأثر مي‌كند.

دكتر آخوندي اذعان داشت: پژوهشگاه ابن‌سينا با گام نهادن در مسيري چنين دشوار و پرداختن به چنين موضوعات چالش‌انگيزي، نشان داده است كه تعامل مؤثر ميان هنر و علم، نه تنها ناممكن نيست، بلكه در صورت وجود فهم،‌ علاقه و هدف مشترك، ميسر و كارآمد است و مي‌توان مفاهيم دشوار علمي را با بيان ساده و جذاب سينماي مستند، به عموم مردم منتقل كرد.
وي گفت: حاصل همكاري مداوم پژوهشگاه ابن‌سينا و مركز گسترش سينماي مستند و تجربي، توليد 5 فيلم مستند با موضوعات سقط جنين، اهداء گامت و جنين، رحم جايگزين، بيمه و ناباروري، زندگي يك زوج نابارور (جاي خالي آقا يا خانم «ب») است و پيش توليد مستندي ديگر نيز، با موضوع حفظ باروري، آغاز شده است.
رئيس پژوهشگاه ابن‌سينا گفت: پژوهشگاه، در گام بعدي بر آن شد تا فضاي تعامل را گسترش و متخصصان حوزه‌هاي علم و هنر را به ضرورت تعامل و همكاري بيشتر توجه دهد. از اين رو، اين پژوهشگاه با مشاركت مركز گسترش، در سومين دورة جشنوارة سينماي مستند، سينما حقيقت، بخش مستندهاي علمي – پزشكي را با موضوع «تكنولوژي و آغاز حيات» برگزار مي‌كند.
وي دلايل انتخاب اين عنوان، براي نخستين دورة بخش مستندهاي علمي را اينگونه برشمرد: اين نام، از يك سو، به يكي از حوزه‌هاي اصلي فعاليت اين پژوهشگاه، يعني فن‌آوري‌هاي نوين درمان ناباروري، اشاره‌اي ضمني دارد؛ تولد يك نوزاد، آغاز يك حيات نوين است و حتي مي‌تواند براي خانواده‌هاي نابارور نيز سرآغازي دوباره باشد. از ديگر سو، شايد بتوان گفت كه دلالت اصلي اين عنوان بر گسترة فراخ دانش بشري است، كه امروزه، حتي تا مرزهاي سرمنشاء و تكوين حيات نيز دامن گسترانده است و به نوعي، در بردارندة همة تلاش‌ها و دستاوردهاي حيات بخش علم است.

گفتني است، پژوهشگاه ابن‌سينا، براي هويت‌مند كردن تلاش‌هاي خود براي فرهنگ‌سازي در اين زمينه و هم‌چنين، تشويق هنرمندان و مستندسازان به پرداختن هر چه بيشتر به علم و تكنولوژي، افزون بر جوايز نقدي، تنديس «ابن‌سينا» را به برگزيدگان بخش مستندهاي علمي – پزشكي اهداء خواهد كرد. اين تنديس، شمايلي از ابن‌سينا، پزشك و دانشمند بلند آوازة ايراني است كه بيانگر رويكردها و اهداف پژوهشگاه ابن‌سينا، در ارتقاء بينش و آگاهي عموم، در كنار تلاش براي بهبود وضعيت بهداشت و سلامت در جامعه است.
دكتر آخوندي افزود: پژوهشگاه ابن‌سينا، بر آن است تا ضمن تداوم همكاري با مركز گسترش سينماي مستند و تجربي، با بهره‌گيري از متخصصان هر دو حوزه، در سال‌هاي آتي، افق فعاليت‌هاي خود را گسترش دهد و جشنواره‌اي مستقل با عنوان "ابن‌سينا"، براي نمايش مستندهاي علمي توليد شده در ايران و جهان، برگزار كند.
وي در خاتمه اظهار داشت: اميد است كه اين تلاش‌ها، راهگشاي تعامل و همكاري بيشتر و مؤثرتر هنرمندان و عالمان گردد و به هماهنگي فرهنگ و جامعه با رشد پرشتاب علم بيانجامد. تنها با ارتقاء سطح آموزش و آگاهي عمومي از طريق انتقال ساده و دقيق دستاوردهاي دانش بشري است كه مي‌توان بهبود سطح سلامت، بهداشت و رفاه را در جامعه انتظار داشت.ح/الف