به گزارش روابط عمومي پژوهشگاه ابن سيناي جهاددانشگاهي،از اين رو، پژوهشگاه ابن‌سينا از ابتداي فعاليت خود با برگزاري سمينارهاي گوناگون پيرامون ابعاد ميان رشته‌اي فن‌آوري‌هاي نوين زيستي و كمك باروري و تعامل و همكاري مداوم با رسانه‌ها در اين مسير كوشيده است. از سال 1382 نيز، اين پژوهشگاه با وقوف به خلاء موجود ميان علم و هنر و ضرورت تعامل هر چه بيشتر اهالي علم و هنر و درك اهميت تاثيرگذاري رسانة سينما، به ويژه سينماي مستند، در معرفي دستاوردهاي نوين علمي و توانايي آن در طرح موضوعات مرتبط، به مشكل عميق و چند وجهي، همكاري خود را با مركز گسترش سينماي مستند و تجربي معاونت امور سينمايي و سمعي و بصري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي آغاز كرد. حاصل اين همكاري، ساخت 5 اثر مستند با موضوعات سقط جنين، اهداي گامت و جنين در درمان ناباروری، رحم جايگزين، بيمه و ناباروري و زندگي يك زوج نابارور بوده است. هم‌چنين، توليد اثر ديگر با موضوع حفظ باروري آغاز شده است. در همين راستا و به منظور گسترش اين رويكرد در ميان اهالي علم و هنر و تشويق و حمايت از مستندسازان فعال در عرصة مستندهاي علمي – پزشكي، در سال 1387، پژوهشگاه ابن‌سينا پيشنهاد برگزاري بخش جنبي مستندهاي علمي در سومين دورة جشنواره بين‌المللي فيلم مستند ايران – سينما حقيقت – را به مركز گسترش سينماي مستند و تجربي ارائه كرد.

با استقبال اين مركز از طرح پيشنهادي پژوهشگاه، مذاكرات لازم جهت اجرايي شدن طرح آغاز شد. بنا بر نظر پژوهشگاه، عنوان «تكنولوژي و آغاز حيات» براي اين بخش برگزيده شد. فراخوان آثار مستند با موضوعات علمي – پزشكي، هم از سوي پژوهشگاه ابن‌سينا و هم از سوي مركز گسترش سينماي مستند و تجربي انجام شد و تا پايان مهلت فراخوان، تيرماه 1388، آثار متعددي به دبيرخانة جشنواره ارسال شد.

در مهر 88، هیات انتخاب و داوري اين بخش، متشكل از شيرين نادري، به نمايندگي از مركز گسترش و دكتر بهزاد قرباني و هما محمودزاده، به نمايندگي از پژوهشگاه ابن‌سينا، به بازبيني آثار ارسالي به دبيرخانة جشنواره پرداختند. از ميان آثار ايراني، ده فيلم براي نمايش در جشنواره و ورود به بخش رقابتي انتخاب شد و 6 فيلم خارجي نيز براي نمايش برگزيده شد. هيات داوران اين بخش، از ميان ده فيلم منتخب ايراني، سه فيلم را به عنوان فيلم‌هاي برگزيدة اول تا سوم، جهت دريافت تنديس ابن‌سينا و جوايز نقدي برگزيدند. سومين دورة جشنواره سينما حقيقت از 23 مهر 1388 آغاز شد و تا 27 مهر ادامه يافت. بخش ‌هايي از برنامة روزانة جشنواره به آثار مستند علمي – پزشكي اختصاص يافت و ويژه نامه «تكنولوژي و آغاز حيات» نيز كه توسط پژوهشگاه ابن‌سينا تهيه و تنظيم شده بود جهت آشنايي با مستندهاي علمي و فعاليت‌هاي پژوهشگاه، به علاقه‌مندان و مستندسازان عرضه شد.

نشست تخصصي با مستندسازان: تلاش براي تعامل بيشتر و موثرتر

در سومين روز جشنواره، با همكاري مركز گسترش سينماي مستند و تجربي، نشستي تخصصي پيرامون ارزيابي و آسيب‌شناسي مستندهاي علمي در كشور، با عنوان «تكنولوژي و آغاز حيات از منظر سينماي مستند» برگزار شد. اين نشست با حضور دكتر محمدمهدي آخوندي (رياست پژوهشگاه)، مهندس سيدحسن موسوي‌نژاد (مشاور عالي رياست پژوهشگاه)، دكتر بهزاد قرباني (عضو هيات علمي پژوهشگاه و عضو هيات انتخاب و داوري بخش مستندهاي علمي جشنواره)، ايرج تقي‌پور (مشاور سينما پژوهشگاه) و هما محمودزاده (كارشناس فرهنگي – هنري پژوهشگاه و عضو هيات انتخاب و داوري بخش مستندهاي جشنواره) و صفورا سليماني‌فخر (مدير روابط عمومي پژوهشگاه) و جمعي از مستندسازان برجستة كشور در مركز فرهنگي هنري صبا انجام شد.

در ابتداي جلسه، دكتر آخوندي رئيس پژوهشگاه ابن‌سينا با اشاره به اين كه هدف از تاسيس پژوهشگاه توسعه علوم و فن‌آوري های نوين زيستی، به ويژه در زمينه توليدمثل و نگاه همه جانبه به آن بوده است به روند پيشرفت اين علم اشاره كرد. وي در اين زمينه به تحولات عظيمي اشاره كرد كه با كارگيري تكنولوژي‌هاي مدرن درماني در زمينة درمان ناباروري رخ داد.

ايشان در ادامة سخنان خود ضمن اشاره به نمونه‌هايي ديگر از فن‌آوري‌هاي نوين زيستي، از جمله كلونينگ، سلول‌هاي بنيادي، حيوانات ترانسژنيك و ... افزود كه دستاوردهاي تكنولوژي های كمك باروري حاصل تلاش متخصصان علوم مختلف، از جمله ژنتيك، غدد، زنان، مردان، روانپزشكي و ... است و چنين دستاوردهاييف نظير اهداي گامت و جنين، رحم جايگزين و سقط درماني جنين، ضرورت بررسي اين موضوعات از منظرهاي اخلاقي، فقهي، جامعه‌شناختي، حقوقي و اقتصادي را پيش مي‌كشد. از اين رو پژوهشگاه ابن‌سينا با بهره‌گيري از متخصصان 20 رشتة گوناگون از جمله علوم مختلف باليني، اخلاق، حقوق، روانشناسي، جامعه‌‌شناسي، روانپزشكي و ... كوشيده است تا فهمي صحيح و دركي درست از موضوعات علمي ايجاد كند و بستر و زمينه‌ مناسب براي گسترش اين فعاليت‌ها و رفع چالش‌هاي فراروي چنين موضوعاتي را فراهم كند.

رئيس پژوهشگاه ابن‌سينا، در ادامه با اشاره به آمادگي پژوهشگاه ابن‌سينا جهت همكاري با مستندسازان، گفت: پژوهشگاه ابن‌سينا تلاش دارد تا به كم كردن فاصله ميان اهالي علم و هنر كمك كند و بر اين باور است كه سينما مي‌تواند مفاهيم پيچيده علمي را با زباني ساده و جذاب به عموم منتقل كند و از اين راه در ارتقاي دانش و آگاهي عمومي موثر واقع شود.

تنها در صورت ارتقاء آگاهي جامعه است كه اين استفاده از فن‌آوري‌ها عموميت مي‌يابد و مردم از امكاناتي كه تكنولوژي‌هاي نوين پزشكي و ساير علوم براي آنها به ارمغان مي‌آورند، مطلع خواهند شد. ايشان تلاش‌هاي پژوهشگاه ابن‌سينا و ساخت 5 مستند علمي از سوي اين مركز را خاطر نشان كرد و افزود: يكي از مشكلات آثار هنري توليد شده، فقدان پشتوانة پژوهشی مناسب است. به عنوان مثال، سريال ساعت شني كه به يكي از موضوعات فعاليت پژوهشگاه، يعني رحم جايگزين، مي‌پرداخت، به همين مشكل دچار بود. از اين رو، پژوهشگاه از متخصصان رشته‌هاي مختلف درخواست كرد تا اين سريال را ببيند و سپس، در سميناری با حضور مسئولان صدا و سيما، اين سريال مورد نقد قرار گرفت. در همان جلسه به مسئولان صداو سيما گفته شد كه پژوهشگاه حاضر است در موارد مقتضي مشاوره‌هاي تخصصي به برنامه‌سازان ارائه كند اما متاسفانه از اين پيشنهاد چندان استقبال نشد.

به هر حال پژوهشگاه حاضر است در اين زمينه از مستندسازان حمايت كند و فیلمسازان مي‌توانند از مشاوره‌هاي تخصصي و امكانات پژوهشي پژوهشگاه جهت غني‌تر شدن آثار خود بهره گيرند.

ايرج تقي‌پور، مشاور سينمايي پژوهشگاه در ادامة اين بحث به پيشگامي پژوهشگاه ابن‌سينا در ورود به عرصة حمايت از مستندهاي علمي اشاره كرد و گفت: پژوهشگاه ابن‌سينا از محدود مراكزي است كه آمادگي پذيرش افرادي خارج از سازمان و همكاري براي تهيه آثار با موضوعات متنوع علمي – پزشكي را دارد.

موضوعات فعاليت پژوهشگاه، به ويژه ناباروري، در ارتباط تنگاتنگ با زندگي مردم است، زيرا ناباروري براي مردم موضوعي ملموس و آميخته با زندگی آنهاست. بنابراين، هر چه جامعه بيشتر از اين دستاوردها مطلع شود استفاده از امكانات درماني براي آنها ميسرتر مي‌شود. نگاه پژوهشگاه به فيلمسازي در اين‌باره، نگاهي خاص و مبتني به تجربيات و رويكردهاي پژوهشگاه و اثر بخشي آثار است. البته هنرمند مي‌تواند با نگاه خاص خود مركز را از نگا ديگري به موضوع اشراف دهد.

ايرج تقي‌پور در ادامه افزود: از آنجا كه جامعة هدف، مردم عادي هستند، آثار توليدي بايد توانايي برقراري ارتباط با عموم مردم را داشته باشند و آثاري ماندگار باشند، نه محدود به زمان و دوره‌اي خاص. سطح سليقه تماشاگران بالا رفته است و مردم حاضر نيستند وقت خود را براي ديدن هر فيلمي صرف كنند. بايد در ساخت فيلم دقت كافي شود و به ويژه به جنبه‌هاي اخلاقي هر يك از موضوعات مطروح پرداخته شود ضمن اين كه تلاش پژوهشگاه بر اين است كه خانواده‌ها دريابند ناباروري پايان زندگي نيست.

در بخش ديگري از گفتگوها، مهندس سيدحسن موسوي‌نژاد، مشاور عالي رياست پژوهشگاه به پرسش يكي از مستندسازان در خصوص نحوه تعامل فيلمساز با پژوهشگاه و ميزان آزادي عمل كارگردان در تهيه مستندهاي علمي – پزشكي، چنين پاسخ داد كه در برخي از آثار سفارشي، سفارش دهنده به دنبال بازتاب رويكرد سازمان يا نهاد سفارش دهنده در اثر است و فيمساز بايد نگاه خود را در ساخت اثر به خواست سفارش دهنده نزديك كند. اما در برخي فيلم‌ها، سفارش دهنده نقش مشورتي دارد و بازوي علمي فيملساز است و در اين حالت ميزان تاثيرگذاري و دخالت در تماميت اثر كمرنگ‌تر مي‌شود.

يكي از مستندسازان موضوع سقط درماني، اخذ مجوزهاي شرعي و روند قانوني آن را بسيار دشوار دانست و به هزينه‌هاي سنگين آن اشاره كرد و از لزوم طرح آن در رسانه‌ها گفت. دكتر آخوندي در پاسخ به اين مطالب گفت: پژوهشگاه ابن‌سينا در زمينة تدوين قانون سقط درماني مشاركتي فعال داشته است و در اين زمينه لازم است كه اطلاع‌رساني بيشتري صورت گيرد. زيرا بسياري از هم وطنان در شهرها و روستاهاي دور در اين زمينه آگاهي لازم را ندارند.

وي در ادامه، ضرورت تعامل بيشتر مراكز علمي با هنرمندان را يادآور شد و افزود: در اين زمينه بايد حركتي آغاز شود تا با همكاران و مراكز ديگر مرتبط شويم و هنرمندان و فيلمسازان به كشف دنياي جديد علم مشتاق‌تر شوند و مراكز علمي نيز بايد به خوبي پاسخگوي هنرمندان باشند و همكاري لازم را انجام دهند.

به عنوان نمون، تاكنون چهار فيلم علمي – پزشكي از سوي مركز گسترش سينماي مستند و تجربي جهت اخذ نظر كارشناسي متخصصان به پژوهشگاه ارجاع شده است و طي جلسه‌هاي متعدد، مشاوره‌هاي علمي به فيلمسازان ارائه شده است.

هم‌چنين دكتر بهزاد قرباني در پاسخ به پرسش يكي از مستندسازان در خصوص ضرورت توليد فيلم‌هاي آموزشي و تمايل پژوهشگاه به ساخت اين گونه آثار، خاطر نشان كرد كه هدف از ساخت آثار علمي – پزشكي در نهايت، آموزش و بالا بردن سطح آگاهي جامعه است. وي تلويزيون را رسانه‌اي مناسب جهت پخش و نمايش اين آثار دانست و گفت: از آنجا كه تلويزيون بيننده‌هاي بسياري دارد، پخش چنين آثاري از تلويزيون در تحقق اين هدف بسيار موثر است. در اين زمينه بايد دقت شود كه در اين گونه آثار سوگيري صورت نگيرد و هم‌چنين، مسائل دقيق و صحيح و ساده بيان شود تا مخاطب به درك درستي از موضوع برسد.

در ادامة نشست، اعظم نجفيان كه فيلم رحم جايگزين را به سفارش پژوهشگاه ابن‌سينا ساخته است، از تجربيات خود در دورة همكاري با پژوهشگاه ابراز رضايت كرد و اظهار داشت: خوشحالم كه اين فرصت به من داده شد تا دربارة اين موضوع مهم در حوزة درمان ناباروري فيلمي بسازم. هر چند، زمان ساخت اثر كوتاه و اين مساله ابعاد گسترده‌اي دارد. مشاركت، حساسيت و علاقه‌مندي متخصصان پژوهشگاه در اين زمينه ستودني بود و فضاي همكاري به گونه‌اي بود كه يك گروه علمي و پژوهشي دغدغة ساخت اثري موفق و تاثيرگذار را داشتند.

مهندس موسوي‌نژاد نيز در ادامة گفتگو پيرامون آثار سفارشي اين نكته را يادآور شد كه گاهي جامعه مخاطب يك اثر، مسئولان، دست‌اندركاران و سياست‌گذاران هستند و در اين حالت تلاش بر اين است كه مجموعه‌اي از ديدگاه‌ها در كوتاه‌ترين زمان و ساده‌ترين شكل به ايشان ارائه شود و توجه آنها را به نقص يا خلاء قانوني و مشكلات موجود جلب كند. گاهي نيز هدف اطلاع‌رساني به عموم مردم و آگاه كردن آنها از امكانات و فرصت‌هاي درماني جديد است. به هر حال در هيچ يك از آثار مستند ساخته شده، رويكرد پژوهشگاه ساخت يك اثر تبليغي براي اين مركز نبوده است.

رضا دريانوش، يكي از كارگرداناني كه تاكنون دو اثر را با مشاركت و سفارش پژوهشگاه ابن‌سينا توليد كرده است، همكاري با اين پژوهشگاه را تجربة جديدي در پروندة حرفه‌اي خود دانست و با اشاره به مواجهه با بيماران نابارور چنين گفت: عمدة زوج‌هايي كه به مركز درمان ناباروري مراجعه مي‌كنند، فقير هستند و مشكلات بسياري دارند و ناباروري فشارهاي مضاعفي را نيز به آنها تحميل مي‌كند. در فيلم بيمه و ناباروري، هدف از ساخت اثر جلب توجه مسئولان و قانونگذاران به ابعاد اقتصادي مشكل ناباروري بود و در كل، سفارش دهندگان بايد بنا بر هدف خود، جامعة مخاطب را دسته‌بندي كنند و فيلمسازان متناسب با آن، اثر خود را بسازند.

در همين راستا ايرج تقي‌پور، مشاور سينمايي پژوهشگاه يكي از ويژگي‌هاي آثار ماندگار را برشمرد و گفت: در آثار ماندگار، يا خود فيلمساز و تهيه كننده در موضوع صاحب نظر است يا از نظرات صاحب نظران و متخصصان بهره گرفته شده است. آثار خوب،‌ هم توانايي جلب مخاطب معمولي را دارند و هم جلب نظر متخصصان را و از يك اثر خوب و ماندگار، همة گروه‌هاي مخاطب لذت خواهند برد.

آقاي كيوان علي محمدي، يكي ديگر از مستندسازان فعال در عرصة مستندهاي علمي – پزشكي، اهميت و جايگاه والاي سينماي مستند را خاطر نشان كرد و بر ضرورت ارائه فيلم بر اساس پژوهش‌هاي دقيق و مناسب تاكيد كرد. وي افزود: نگاه ما به آثار سفارشي، نگاه غلطي است. مستندساز بايد براي ساخت سوژه سفارش داده شده، از خلاقيت خود بهره گيرد و در اين راه لازم است بين كارگردان و تهيه كننده يك اطمينان دو سويه وجود داشته باشد.

هما محمودزاده، كارشناس فرهنگي هنري پژوهشگاه ابن‌سينا، با اشاره به برگزاري بخش مستندهاي علمي و پژوهشي از سوي پژوهشگاه به اين نكته اشاره كرد كه اين حركت نشانگر افق ديد گستردة پژوهشگاه است و تلاش بر اين است كه فضاي همكاري ميان مستندسازان و مراكز علمي شكل بگيرد و اين مركز سعي در تشويق مستندسازان و حمايت از آنها براي ساخت آثار علمي – پزشكي دارد.

در پايان، دكتر آخوندي با اذعان به اين امر كه برخي از تلاش‌ها در راستاي تغيير ديدگاه مسئولان و قانونگذاران بوده است، بر اين نكته تاكيد كرد كه هدف از حمايت از آثار مستند، ايجاد رويكردی جديد است تا از اين طريق بتوان از ظرفيت‌هاي رسانه‌ها، به ويژه سينماي مستند، براي ارائه تصويری دقيق و چند بعدي از موضوعات علمي و پزشكي و ارتقاء دانش و آگاهي عمومي، بهره برد.

اختتاميه جشنواره و اهداء تنديس ابن‌سينا: تشويق مستندسازان به كشف ظرفيت‌هاي موضوعات علمي – پزشكي مراسم اختتاميه سومين دورة جشنواره بين‌المللي فيلم مستند ايران – سينما حقيقت با حضور محمد جواد شمقدري معاونت سينمايي و سمعي و بصري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، محمد آفريده، رئيس مركز گسترش سينماي مستند و تجربي و دبير اين دورة جشنواره و دكتر محمدمهدي آخوندي، رئيس پژوهشگاه ابن‌سينا و ديگر مسئولان و فعالان عرصه سينماي مستند در تاريخ 3 آبان در تالار وحدت برگزار شد. در ابتداي اين مراسم از سه فيلم برگزيدة بخش مستندهاي علمي – پزشكي، «تكنولوژي و آغاز حيات» تقدير شد و دكتر محمدمهدي آخوندي رئيس پژوهشگاه ابن‌سينا به برگزيدگان اول تا سوم، تنديس ابن‌سينا، لوح تقدير و جوايز نقدي اهدا كرد. هم‌چنين، از دو فيلمساز جوان، آقايان كيوان علي‌محمدي و اميد بنكدار، به پاس تلاش هاي ارزشمند نگاه‌ خلاقانه و هنرمندانه و كوشش براي ارائه قالب‌هاي نو و جذاب در ساخت آثار مستند علمي – پزشكي، با اهداء تنديس افتخاري ابن‌سينا، لوح تقدير و جايزة نقدي تقدير شد. هم‌چنين، گفتني است فيلم «جاي خالي خانم يا آقاي ب» به تهيه كنندگي مشترك پژوهشگاه ابن‌سينا و مركز گسترش سينماي مستند و تجربي، جايزة اول مسابقه ملي را در بخش فيلم‌هاي بلند، از آن خود كرد.

فيلم‌هاي برگزيدة اول تا سوم بخش مستندهاي علمي – پزشكي:

1-    «جاي خالي آقا يا خانم ب»، به كارگرداني فيما امامي و رضا دريانوش، به دليل ارائه روايتي دراماتيك و تاثيرگذار در قالب اثري مستند و استفاده هوشمندانه از ساختاري ساده و بي‌تكلف براي بازنمايي دقيق، پرظرافت و روانكاوانة وجوه گوناگون زندگي يك زوج نابارور

2-    «قاتلين سرخ» به كارگرداني علي عبدي‌پور، به دليل بيان دقيق و مبتني بر پژوهش يك معضل بزرگ زيست محيطي در قالب يك ساختار حرفه‌اي و خلق تصاويري زيبا همراه با ريتمي مناسب.

3-    «وقتي همه چيز دير مي‌شود» به كارگرداني نغمه عافيت، به دليل پرداختي جسورانه، منتقدانه و چند وجهي به موضوعي چالش برانگيز و تلاش براي ادامة روايتي بي‌طرفانه و دقيق از آن

فهرست آثار مستند به نمايش درآمده در بخش مستندهاي علمي – پزشكي:

-    به رنگ خون، کارگردان: محمد عبدی زاده

-    وقتی همه چیز دیر می شود، کارگردان: نغمه عافیت

-    رحم جایگزین، کارگردان: اعظم نجفیان

-    انتخاب، کارگردان: مرجانه دانه کار

-    قاتلین سرخ، کارگردان: علی عبدی پور

-    پروانه سفید درختان، کارگردان: بابک مجیدی

-    به نام مهر، کارگردان: دکتر فرید میرخانی

-    جای خالی آقا یا خانم "ب"، کارگردان: رضا دریانوش، فیما امامی

-    اهدا گامت و جنین در درمان ناباروری، کارگردان: مرجانه دانه کار

-    آسمان سیاه شب، کارگردان: کیوان علی محمدی و امید بنکدار

معرفی آثار مستند تولید شده در پژوهشگاه ابن سینا:

1) انتخاب، 45 دقیقه، تولید مشترک مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و پژوهشگاه ابن سینا، 1384

کارگردان : مرجانه دانه کار

موضوع سقط جنین و ابعاد گوناگون پزشکی، اخلاقی، حقوقی، فقهی،اجتماعی و روانی آن دستمایه ساخت این فیلم مستند قرار گرفته ¬است. کارگردان کوشیده¬ است تا با مصاحبه با صاحب¬نظران هر یک از حوزه¬ها و ارائه اطلاعاتی کامل، واکاوی دقیق و چند وجهی از این موضوع چالش¬انگیز ارائه دهد و با پرهیز از هرگونه پیش داوری، تصویر و توصیفی واقع نمایانه و بی‌طرفانه از موضوع نمایش دهد. از فصل¬های جذاب فیلم می¬توان به سکانسی اشاره کرد که به صورت مخفیانه فیلمبرداری شده ¬است و واکنش یک پزشک را به درخواست سقط جنین نشان می¬دهد.

2) اهداء گامت و جنین، 41 دقیقه، تولید مشترک مرکز گسترش سینمای مستند و تجــربی و پژوهشگاه ابن سینا، 1384

کارگردان: مرجانه دانه کار

از جمله دستاوردهای مهم فن¬آوری¬های نوین پزشکی، فن آوری اهداء جنین و گامت در درمان ناباروری است . ناباروری از جمله معضلاتی است که بسیاری از زوج¬ها در سراسر جهان، از جمله ایران، با آن دست به گریبانند و اهداء گامت و جنین توانسته  است مشکلات بسیاری از زوج ها را حل کند. البته، این فن آوری با چالش هایی نیز همراه است و به ویژه، در ایران، با توجه به بافت ویژه مذهبی- اخلاقی و نگرش ها و باورهای مردم، این چالش‌ها ابعادی گسترده¬تر می یابد. مسائلی از جمله نسب، ارث، پذیرش اجتماعی این روش درمانی و . . . از جمله این چالش هاست. فیلم " اهداء گامت و جنین، می کوشد تا ضمن معرفی این فن آوری نوین، ابعاد گوناگون حقوقی، فقهی، اخلاقی، اجتماعی و روانشناختی آن را روشن نماید و کارگردان، در این اثر نیز، ضمن ارائه اطلاعاتی دقیق و مبتنی بر پژوهش، دیدگاه های موافق و مخالف صاحب نظران در حوزه های گوناگون مرتبط با این موضوع را منعکس کرده  است.

3) رحـم جایگزین، 35 دقیقه، تولیــد مشـترک در مرکــز گسترش سینمای مستند و تجـربی و پژوهشگاه ابن سینا 1386

کارگردان: اعظم نجفیان

از دیگر دستاوردهای فن¬آوری¬های نوین پزشکی ، روش کمک باروری " رحم جایگزین" است که به زوج¬های نابارور این فرصت را می‌دهد که در صورت ناتوانی مادر در حمل و نگهداری جنین، از کمک‌زنی دیگر برای حمل جنین تا زمان تولد بهره گیرند. این موضوع نیز، وجوه گوناگونی دارد و کارگردان این اثر نیز با درک ابعاد گسترده و گوناگون موضوع و چالش¬های ناشی از آن، کوشیده است تا با روایتی مستند - داستانی، ضمن معرفی این فن‌آوری پزشکی و همچنین، وجوه گوناگون اخلاقی، حقوقی، اجتماعی و روانی آن با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و صاحب نظران، دغدغه ها، دلواپسی ها، تردیدها و امیدهای زنانی را بازبتاباند که چه به عنوان مادر صاحب جنین و چه به عنوان مادر جایگزین، با این پدیده مواجه اند. فیلم توانسته است با بازسازی صحنه¬های مربوط به این تردیدها و امیدها، روایت را جذاب تر و اثرگذارتر کند.

4) خانه خلوت، 27 دقیقه، تولید مشترک در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و پژوهشگاه، 1387     

کارگردانان: فیما امامی ، رضا دریا نوش

اگر چه امروزه، برای درمانی ناباروری، روش‌های درمانی متعددی ابداع شده است اما اغلب این روش¬ها بسیار هزینه بر و گرانند. سازندگان فیلم خانه خلوت در این اثر تلاش کرده¬اند تا ضمن طرح اهمیت و فراگیری ناباروری به عنوان یک بیماری، به ابعاد اقتصادی آن بپردازند.

سازندگان این مستند، با تمرکز بر مساله بیمه و ناباروری، به اهمیت و ضرورت حمایت دولت و سازمان‌های بیمه از بیماران نابارور و چالش¬های پیـــرامون پوشش بیمه ای خدمات مربوط به درمان ناباروری پرداخته اند. در فصل‌هایی از این مستند، مشکلات اقتصادی و مالی بیماران نابارور را از زبان خودشان می‌شنویم و همچنین، صاحب نظران و مسئولان دلایل مخالفت و موافقت خود را با تحت پوشش بیمه قرار گرفتن درمان های ناباروری طرح می¬کنند.

5)جای خالی خانم یا آقای " ب " ، 63 دقیقه، تولید مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و پژوهشگاه، 1388

کارگردانان : فیما امامی، رضا دریانوش

دورنمایه این اثر، زندگی یک زوج نابارور روستایی است که نداشتن فرزند آنها را به آستانه طلاق و فروپاشی زندگی خانوادگی کشانده است . فیلمسازان با ورود به زندگی این زوج و ارائه تصویری پر از جزییات ازمحیط زندگی آنها، اثری چند لایه و روانکاوانه خلق کرده اند که ضمن طرح اهمیت مساله ناباروری و تاثیر آن بر نهاد خانواده، تصویری نمونه‌ای از بافت فرهنگی محیط زندگی این زوج ارایه می‌دهد که می‌توان آن را به فرهنگ عمومی جامعه و خرده فرهنگ های بسیاری از شهرها و روستاهای کشور تعمیم داد. کارگردانان توانسته اند در قالب یک اثر مستند، روایتی داستانی و دراماتیک را ارائه دهند. این فیلم، ضمن واکاری روانی و رفتاری این زوج نابارور، ابعاد اخلاقی و اجتماعی مــوضوع ناباروری را بی هیچ¬گونه تاکید و درشت نمایی طرح می کند.ح/الف