مقاله بررسی تاثیر اجرای طرحهای مرتعداری بر کارایی مراتع(مطالعه موردی استان خراسان رضوی) در فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و توسعه کشاورزی چاپ شد.

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی مشهد، مقاله بررسی تاثیر اجرای طرحهای مرتعداری بر کارایی مراتع(مطالعه موردی استان خراسان رضوی) از محمد مظهری استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی و حمیده خاکسارآستانه پژوهشگر گروه پژوهشی اقتصاد جهاددانشگاهی مشهد در فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و توسعه کشاورزی در شماره 2 (23) به چاپ رسید.

این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی « تحليل اقتصادي واگذاري مراتع در چارچوب طرحهاي مرتعداري در استان خراسان رضوي» می‌باشد. هدف اين مطالعه تحليل اقتصادي واگذاري مراتع در قالب طرح هاي مرتعداري در استان خراسان رضوي مي باشد. بنابراين جامعه آماري،كليه طرح هاي مرتعداري را شامل می شود كه تا پايان سال 1380 مراحل واگذاري آنها انجام پذيرفته و اطلاعات پرسشنامه ها مربوط به سال 1385 می باشد. به اين ترتیب از بين 221 طرح مرتعداري، تعداد 38 طرح از 11 شهرستان استان خراسان رضوي با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي دو مرحله اي انتخاب شد.سپس تابع توليد مرزي تصادفي براي اين مراتع تخمين زده شد و بر اساس آن مقادير کارايي فني اين طرح ها محاسبه شد. به همين ترتيب تابع هزينه مرزي نيز محاسبه و کارايي اقتصادي و کارايي تخصيصي آنها به دست آمد. نتايج اين مطالعه نشان داد که طرح هاي مرتعداري در استان خراسان رضوي باعث افزايش توليد اين مراتع تا حدود دو برابر نسبت به قبل از واگذاري شده است. همچنين متوسط مقادير کارايي فني، اقتصادي و تخصيصي درطرح هاي مرتعداري مورد مطالعه به ترتيب 80، 35 و 44 درصد محاسبه شده است.

بررسي عوامل مؤثر بر عدم کارايي فني طرح هاي مرتعداري نيز نشان داد که متغيرهاي دريافت وام، وسعت مرتع، تعداد ساعات آموزش و مدت زمان اجراي طرح تأثير مثبت و متغير تعداد بهره بردار تأثير منفي بر روي کارايي فني مرتعداران دارند. از آنجائيکه بهره برداران از مراتع اکثرا از وضعيت اقتصادي خوب برخوردار نبوده و سرمايه گذاري در مرتع نيز ديربازده است، مي بايستي جهت اجراي مفيد طرح هاي مرتعداري و حفظ و احياي مراتع، تسهيلات اعتباري در اختيار آنها  قرار داده شود.به منظور تضمين سرمايه گذاري مرتعداران مي توان با آموزش صنعت بيمه اقدام مؤثر در تضمين سرمايه گذاري در مرتع را ايجاد کرد. يکي از مشکلات در اجراي مؤثر طرح هاي مرتعداري عدم احساس مالکيت و عدم وجود اطمينان خاطر جهت سرمايه گذاري در مراتع از سوي مرتعداران است.
بنابراين با واگذاري قطعي مراتع مي توان ميزان سرمايه گذاري مرتعداران را براي حفظ و احياي مراتع افزايش داد.نتايج بررسي عوامل مؤثر بر کارايي فني طرح هاي مرتعداري نشان مي دهد که هر چه تعداد ساعات آموزش مرتعداران افزايش يابد کارايي فني مراتع افزايش پيدا مي کند. بنابراين يکي از اقدامات مفيد جهت جلوگيري از تخريب مراتع را بايد در آموزش بهره برداران  و ترويج اصول صحيح استفاده از مراتع دانست. به دليل اينکه مدت زمان اجراي طرح هاي مرتعداري بر روي کارايي اين مراتع تأثير مثبت داشته است، مي بايستي اجراي اين طرح ها با سرعت بيشتري انجام گيرد تا احيا مراتع و افزايش توليد آنها در زمان کمتري صورت گرفته و اتلاف زمان در اين کار باعث تخريب بيشتر مراتع نشود.ح/الف