نشست تخصصی «بررسی اثرات هدفمند‌کردن یارانه‌ها بر فعالیت‌های شهرداری مشهد» به همت گروه اقتصاد شهری جهاد دانشگاهی مشهد و معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهرداری مشهد  با حضور رئیس شورای شهر، شهردار، معاونان و مدیران ارشد شهرداری، شهرداران مناطق و جمعی از اعضای هیئت علمی جهاددانشگاهی مشهد و دانشگاه فردوسی برگزار شد.
 به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحدمشهد،در ابتدای این مراسم دکتر سید علی اکبر شمسیان رئیس جهاددانشگاهی احد مشهد  در خصوص اهداف برگزاری نشست فوق، گفت: گروه پژوهشی اقتصاد شهری جهاددانشگاهی مشهد با تاکید بر شناسایی تبعات هدفمند کردن یارانه ها و با همکاری شهرداری مشهد نشست حاضر را با هدف تبادل نظر در خصوص اثرات مثبت و منفی هدفمند کردن یارانه ها بر فعالیتهای شهرداری، برگزار نموده است.
وی با اشاره به آنکه ارکان نظام در اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها اشتراک نظر دارند، افزود: به رغم همه اتفاق نظرها ورود به این مسئله با چالش ها و مشکلات جدی روبروست که بایستی مدیران اجرایی در خصوص آنها چاره‌اندیشی و برنامه‌ریزی نمایند.
در ادامه نشست، مهندس عباس شیرمحمدی رئیس شورای اسلامی شهر مشهد گفت: هدفمند کردن یارانه‌ها در بحث خدمات عمومی اندکی متفاوت با دیگر فعالیتها است مثلا ایجاد فضای سبز یا فرهنگسرا توسط شهرداری برای عموم مردم شهر صورت می گیرد و لازمه شهر و شهروندی است. این سری از خدمات جنبه عام دارد و چه فقیر و چه غنی در اختیار عموم مردم قرار دارد؛ قیمت تمام شده آن نیز ممکن است بسیار بیشتر از آن باشد که مردم می پردازند اما زیان آن توسط شهرداری باید از راه های دیگر جبران شود.
در ادامه مهندس سید محمد پژمان شهردار مشهد مقدس نیز طی سخنانی به ارزشمندی طرح هدفمند کردن یارانه ها تاکید کرد و گفت: این مبحث سابقه طولانی دارد و موضوعی مربوط به امروز نیست. شاید از آغاز انقلاب اسلامی بحث نحوه استفاده از منابع کشور و تقویت رفاه مردم مورد بحث بوده است. منابع کشور همواره از یارانه ها بهره مند بودند و هیچ قلم فعالیت، تولید خدمت و یا کالایی در کشور موجود نیست که مشمول یارانه نباشد. لذا از آغاز مسئولان کشور به این نتیجه رسیده بودند که برای رفاه و آسایش مردم و عمران و آبادانی، اشتغال و مسکن و .. ضروریست که منابع کشور بصورت هدفمند توزیع شود.
مهندس پژمان افزود: ما در کشوری نیستیم که منابع نامحدود داشته باشیم. منابع محدود ما نیز برای توسعه مداوم و آسایش و رعایت انصاف و عدالت، محتاج برنامه‌ریزی و اختصاص آن برحسب اولویت‌ها و ضرورت‌ها است. استفاده هدفمند از منابع ملی بدلیل تاثیرات فراوان آن که به جزء جزء جامعه برمی‌گردد، باید بررسی دقیق شود.
وی تاکید کرد: مصرف درست منابع باعث ایجاد اشتغال، مسکن و ارائه خدمات بهتر در زمینه هایی است که کشور در آن کمبود دارد و از آن رنج می برد و هدفمند کردن یارانه ها، منظوری غیر از این را مدنظر ندارد.
مهندس پژمان هدفمند کردن یارانه‌ها را یک ضرورت برای اقتصاد کشور و نیز یک اصل مترقی عنوان کرد و افزود: هنگامی که طرح هدفمند کردن یارانه ها به مجلس ارائه شد، متاسفانه موضوع مدیریت شهری در آن مغفول مانده بود، شهرداری‌ها خدمات بسیاری را به مردم ارائه می‌دهند اما چاره‌جویی برای این نهاد درنظر گرفته نشده بود. دولت به عنوان متولی مملکت با این تغییرات افزایش هزینه‌ها را پیش رو خواهد داشت که باید سهمی از یارانه‌ها برای خود دولت اختصاص داده شود.
امروز مردم از خدمات ارزانتری برخوردارند و با گرانی خدمات درآمد مردم افزایش نمی یابد، پس به میزان مابه‌التفاوت که روی خرید مردم تاثیر می گذارد، بخشی از یارانه‌ها نیز باید به مردم برسد. بخش دیگر نیز باید در اختیار حوزه فعالیت‌های صنعتی قرار گیرد.
اما نقش شهرداری در این میان مغفول مانده است، در جمع آوری زباله یا حمل و نقل عمومی شهرداری هزینه بسیاری را صرف می کند. با هدفمند کردن یارانه‌ها و افزایش هزینه‌ها، هزینه های شهرداری نیز افزایش می‌یابد؛ در این راستا شهرداری ناگزیر از دو روش است یکی کاهش خدمات و دیگری افزایش هزینه‌های خدماتی؛ متاسفانه ساز و کار درستی در این زمینه اندیشیده نشده است.
در طرح هدفمند کردن یارانه ها نهاد شهرداری باید به عنوان یک مصرف‌کننده مورد توجه قرار گیرد. در این طرح قرار است که یارانه‌ها بصورت هدفمند به جامعه تزریق شود پس نقش یک نهاد عمومی که 100 درصد فعالیت خدماتی در شهر دارد نباید نادیده گرفته شود.

 شهردار مشهد اظهار داشت:در واقع نهادهای عمومی و اجتماعی بهترین محل برای استفاده از موضوع یارانه‌ها است که آثار مثبت آن در حمل و نقل صحیح، کاهش ترافیک، حفظ محیط زیست و .. آشکار خواهد بود و در ابعاد مختلف موجب توسعه و عمران شهر است. 

در ادامه دکتر ناصر شاهنوشی عضو هیات علمی جهاددانشگاهی  واحدمشهد نیز به جمع‌بندی نقطه نظرات مدیران و کارشناسان ارشد شهرداری و اعضاء هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در زمینه "آثار هدفمند کردن یارانه‌ها بر فعالیت‌های شهرداری مشهد" اشاره کرد و گفت: این مهم به همت گروه پژوهشی اقتصاد شهری جهاددانشگاهی مشهد و معاونت توسعه و برنامه‌ریزی شهرداری مشهد انجام شده و نتایج تکمیلی آن در آینده ارائه می‌شود.
وی گفت: آثار هدفمند کردن یارانه‌ها در دو بخش آثار مثبت و منفی بررسی شده است. از نتایج مثبت آن می توان به افزایش عوارض دریافتی صدور پروانه ساختمان اشاره کرد. از آن‌جا که اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها  افزایش  قیمت مسکن را به همراه خواهد داشت و با وجود افزایش قیمت مصالح ساختمان به دلیل اینکه بخش‌های دیگر تولیدی هم  با افزایش قیمت عوامل تولید مواجه    می¬باشند با توجه به ریسک کمتر تولید در بخش ساختمان و سرعت بازگشت سرمایه نسبت به سایر بخش‌ها گرایش به ساخت وساز افزایش خواهد یافت، لذا صدور پروانه ساختمان  و در نتیجه درآمد حاصل از عوارض صدور پروانه افزایش می¬یابد.
 شاهنوشی کاهش طول مدت اجرای پروژه‌های عمرانی را از دیگر نتایج مثبت عنوان کرد و گفت: با توجه به این‌که  اجرای پروژهای عمرانی در شهرداری به بخش خصوصی واگذار شده است و کاهش هزینه‌های ثابت از جمله هزینه‌های بالاسری خط مشی اصلی فعالان این بخش می‌باشد، هدفمند کردن یارانه  می‌تواند انگیزه کوتاه کردن مدت اجرای پروژه‌ها را  با هدف کاهش هزینه،  افزایش دهد، هرچند شرط لازم برای آن تجدید نظر در نحوه بستن قراردادهای عمرانی است.
وی به کاهش حجم زباله شهری اشاره کرد و گفت: اولاً به دلیل افزایش هزینه¬های مصرفی وکاهش میزان مصرف خانوارها نسبت به قبل و ثانیاً احتمال افزایش مدت زمان اشتغال افراد در خارج از خانه، متوسط حجم تولید زباله هر خانوار شهری کاهش خواهد یافت ضمن اینکه ترکیب زباله نیز دستخوش تغییر خواهد شد و سهم زباله تر در زباله تولیدی کاهش یافته و همین موضوع امکان تفیک زباله در مبدا را تسهیل خواهد کرد. مجموع این شرایط هزینه  جمع-آوری و امحا زباله را کاهش خواهد داد.
 شاهنوشی احتمال افزایش مدت اقامت در مشهد را نیز از دیگر نتایج مثبت عنوان کرد و گفت: با توجه به افزایش هزینه¬های سفر از جمله هزینه سوخت، زائرانی که با وسیله نقلیه شخصی به مشهد سفر می¬کنند از اقامت در شهرهای دیگر از قبیل شمال کشور خودداری می¬کنند و در نتیجه مدت زمان زیادتری را در مشهد اقامت خواهند نمود. از آنجا که شهرداری مشهد به طور غیر مستقیم از گردش مالی و رونق اقتصادی ناشی از حضور زائرین بهره¬مند خواهد شد افزایش مدت اقامت زائرین  بهبود درآمد شهرداری را به همراه خواهدداشت.
عضو هیات علمی جهاددانشگاهی مشهد، احتمال عدم کاهش تعداد زائرین را از دیگر نتایج عنوان کرد و افزود: به طورکلی افزایش هزینه¬های خانوارکاهش سفر را به  همراه خواهد داشت. این قاعده در مورد سایر شهرها صادق است ولی قابل تعمیم به مشهد نخواهد بود و سفر مردم به مشهد به قصد زیارت از عمق زیادی برخوردار بوده و افزایش هزینه¬ها به طور محسوسی تعداد زائرین را کاهش نخواهد داد. همچنین از آنجائی که روستائیان و طبقات با سطح درآمدی کمتر سهم بیشتری از یارانه نقدی را دریافت خواهند نمود، این قبیل افراد همچنان سفر به مشهد را به عنوان تنها اولویت تفریحی مد نظر قرار می¬دهند.
 شاهنوشی افزود: ایجاد بستر مناسب برای اصلاح سیستم حمل و نقل عمومی نیز از دیگر نکات است؛ با توجه به اینکه با اجرای هدفمند کردن یارانه¬ها هزینه حاملهای انرژی افزایش چشمگیری خواهد یافت، بر افزایش هزینه¬های جاری حمل و نقل عمومی تاثیر بسزائی خواهد داشت، لذا ضرورت کارآمدی سیستم حمل و نقل عمومی به عنوان یک اولویت اصلی مورد توجه مسئولین قرار خواهد گرفت.
وی به نتیجه کاهش ترافیک در شهر در پی هدفمند کردن یارانه ها اشاره کرد و گفت: افزایش هزینه های مصرف سوخت کاهش استفاده از وسیله نقلیه خصوصی را به همراه خواهد داشت. کاهش ترافیک نیز کاهش سوخت و به تبع آن کاهش سطح آلودگی هوا را را به دنبال دارد.
 شاهنوشی به مهمترین آثار منفی طرح هدفمند کردن یارانه ها تاکید کرد و گفت: افزایش هزینه¬های اجرائی و نگه¬داری از مهمترین مسائل است. از آنجا که با اجرای این قانون، قیمت تمام شده کالاها و خدمات افزایش خواهد یافت که به طور طبیعی خود منجر به افزایش هزینه¬های اجرای پروژه¬های شهری و نیز هزینه نگهداری این پروژه ها می گردد.
وی احتمال افزایش هزینه¬های جاری را از دیگر مسائل عنوان کرد و افزود: اگرچه می¬توان با تدابیر مدیریتی بخشی از هزینه¬های جاری در شهرداری را بدون آنکه بر کیفیت خدمات¬رسانی آسیب وارد سازد،کاهش داد ولی در مجموع با اجرای این قانون هزینه¬های جاری شهرداری  حداقل در کوتاه مدت افزایش محسوسی می¬یابد.
دکتر شاهنوشی افزایش هزینه¬های ناشی از  بیشتر شدن تقاضا برای استفاده از حمل و نقل عمومی را از دیگر نتایج منفی طرح عنوان نمود و گفت: با افزایش هزینه سوخت و کاهش استفاده از خودرو شخصی باید انتظار افزایش تقاضای استفاده از حمل و نقل عمومی و در نتیجه افزایش هزینه در این بخش را داشت.
وی کاهش پروژه¬های عمرانی به ویژه در حوزه فضای سبزشهری، کاهش تمایل به سرمایه¬گذاری توسط بخش خصوصی درقالب مشارکت عمرانی با شهرداری، احتمال آسیب رسیدن به سلامت اداری کارکنان و مدیران بدنه شهرداری و کاهش کمّی و کیفی خدمات شهری ارائه شده از سوی شهرداری را نیز از دیگر نکات منفی طرح عنوان کرد.
عضو هیات علمی جهاددانشگاهی مشهد در پایان به راهکارهای کاهش آثار منفی اجرای قانون هدفمند کردن یارانه¬ها اشاره کرد و گفت: واگذاری حمل و نقل عمومی به بخش خصوصی، تلاش برای جذب بخشی از 30 درصد منابع مالی قانون هدفمند کردن یارانه ها، برنامه ریزی برای تفکیک  زباله از مبدا، در نظر داشتن هزینه¬های افق نگهداری در اجرای پروژ¬ه¬های عمران شهری، تجدید نظر در نحوه بستن قرارداد با بخش خصوصی برای اجرای پروژه های عمران شهری و .... را می‌توان به عنوان راهکارهای کاهش آثار منفی اجرای قانون هدفمند کردن یارانه¬ها، مورد توجه قرار داد.
در ادامه مراسم، مهندس خنداندل معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری نیز گفت: متاسفانه منابع مالی که در اختیار شهرداری قرار می گیرد کم است و در زمینه حمل و نقل عمومی مکفی نیست و باعث مشکلات جدی در این زمینه است.
اکنون تعداد اتوبوس های فعال در شهر مشهد حدود 1700 دستگاه است که باید افزوده شود. واگذاری این بخش به بخش خصوصی راهکارهای مثبت در این زمینه را موجب خواهد شد.
سید جلال فیاضی مدیر مسئول روزنامه شهرآرا نیز در این نشست بر استفاده از نقش رسانه در اطلاع رسانی به مردم تاکید کرد و گفت: مشکل اصلی هدفمند کردن یارانه‌ها عدم مدیریت تبعات ناشی از این مسئله است. رسانه ها می‌توانند ضمن اطلاع رسانی به مردم در ابعاد گوناگون طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در جهت تبیین این لایحه عملکرد مفید داشته باشند.
در ادامه مراسم فوق، تعدادی از مدیران و کارشناسان شهرداری مشهد نقطه نظرات خود را در خصوص طرح هدفمندسازی یارانه‌ها و تاثیرات آن بر فعالیت‌های شهرداری مشهد اعلام نمودند.الف/ر