محققان پژوهشكده آنتي بادي مونوكلونال پژوهشگاه فن آوري‌هاي نوين علوم زيستي ابن سينا جهاد دانشگاهي موفق به توليد آنتي بادي منوكلونال بر ضد مولكول Her2 شدند كه قادر به شناسايي مولكول Her2 در بيشتر و يا حتي تمامي سلولهاي سرطاني پستان مي‌باشد.

به گزارش خبرنگار پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، دكتر محمد صادق حاجي تاروردي، معاون پژوهشي و فن‌اوري جهاد دانشگاهي اين مطلب را در آستانه سي امين سالگرد جهاد دانشگاهي اعلام و خاطرنشان كرد: توليد آنتي بادي منوكلونال ضد Her2 كه از دستاوردهاي جديد محققان جهاد دانشگاهي است در مرحله موشي با موفقيت به نتيجه رسيده و مرحله انساني‌سازي آن نيز آغاز شده كه با توجه به توانمندي محققان پژوهشگاه ابن سينا در تبديل آنتي بادي منوكلونال موشي به انساني اميدواريم طي يك سال آينده موفق به توليد نمونه انساني اين آنتي بادي شويم.

وي با بيان اين كه اين آنتي بادي قادر به القاي مرگ سلولي در سلولهاي سرطاني است، خاطرنشان كرد: مطالعات حاضر نشان مي‌دهد كه اين آنتي بادي در مرگ سلول‌هاي غير سرطاني و طبيعي بدن كه داراي پروتئين Her2 در سطح خود مي‌باشند تاثيري ندارد. اين مشخصه از اهميت خاصي برخوردار بوده و باعث كاهش عوارض جانبي ناشي از درمان سرطان پستان به وسيله آنتي بادي‌هاي ضد Her2 در مقايسه با آنتي بادي‌هاي درماني موجود در بازار خواهد بود.

حاجي تاروردي تصريح كرد: آنتي بادي‌هاي درماني موجود براي درمان سرطان پستان صرفا قادر به القاي مرگ سلولي در حدود 20 درصد افراد مبتلا به سرطان پستان (Her2+) مي‌باشند كه نشانگر برتري آنتي بادي توليد شده در پژوهشگاه ابن سينا مي‌باشد.

دكتر محمود جدي تهراني، رييس پژوهشكده آنتي بادي منوكلونال پژوهشگاه فن‌آوري‌هاي نوين علوم زيستي جهاد دانشگاهي -ابن سينا نيز در گفت‌و‌گو با خبرنگار پژوهشي ايسنا با اشاره به موفقيت محققان پژوهشكده در توليد مدل كايمريك آنتي بادي منوکلونال اختصاصي ضد مولكول Her-2 سرطان پستان اظهار كرد: در اين پروژه ابتدا آنتي بادي موشي اختصاصي ضد مولكول Her-2 سرطان پستان را توليد كرده و فعاليت‌هاي عمده‌اي از طريق مهندسي ژنتيك براي انساني سازي اين آنتي بادي انجام داديم به طوري كه در حال حاضر مدل كايمريك اين آنتي بادي كه در واقع كارخانه توليد آن است را ساخته‌ايم.

وي با اشاره به اين كه با توليد سلول توليد كننده اين آنتي بادي و تكثير آن مي‌توان مقدار زيادي آنتي بادي توليد كرد، در خصوص مرحله كايمريك اين پروژه، افزود: مرحله اوليه انساني سازي اين آنتي بادي‌ها مرحله كايمريك است، به اين معني كه 75 درصد ساختار پروتئيني اين آنتي بادي انساني شده و در حال انساني سازي ديگر قسمت‌هاي آنتي بادي مورد نظر هستيم.

رييس پژوهشكده آنتي بادي منوكلونال پژوهشگاه فن‌آوري‌هاي‌نوين علوم زيستي جهاد دانشگاهي-ابن سينا خاطرنشان كرد: آنتي بادي‌هاي منوكلونال پروتئين‌هايي‌اند كه توسط برخي از سلول‌هاي سيستم‌دفاعي بدن به نام لنفوسيت B توليد شده و وظيفه جلوگيري از بيمار شدن انسان از طريق اتصال به عوامل خارجي بيماري‌زا و كمك به سيستم‌دفاعي بدن در جهت از بين بردن اين عوامل خارجي را بر عهده دارند.

اين پژوهشگر جهاد دانشگاهي با تاكيد بر اين كه بخشي از پاسخ سيستم‌ دفاعي بدن به عوامل بيگانه بيماري‌زا، توليد آنتي بادي است، تصريح كرد: از طريق وارد شدن عامل خارجي (آنتي ژن) به بدن، آنتي بادي ساخته شده و نهايتا باعث از بين رفتن آنتي ژن و جلوگيري از بيمار شدن انسان مي‌شود.

وي ادامه داد: آنتي بادي خاصيت اتصال اختصاصي به آنتي ژن خودش را دارد به اين صورت كه اگر آنتي بادي سم ميكروب وبا كه بيماري‌زايي اين بيماري از طريق سم آن ايجاد مي‌شود را بسازيم اين آنتي بادي تنها به سم وبا متصل مي‌شود و عليه ديگر باكتري‌ها كار نمي كند.

جدي تهراني در خصوص ويژگي‌هاي اختصاصي بودن اين آنتي بادي‌ها اظهار كرد: از اختصاصي بودن اين آنتي بادي‌ها استفاده‌هاي زيادي مانند استفاده به عنوان دارو براي درمان سرطان مي‌شود. سلول‌هاي سرطاني در سطح خودشان پروتئين‌هايي را عرضه مي‌كنند كه مي‌توان به وسيله هدف گرفتن اين پروتئين‌هاي اختصاصي بر روي سلول‌هاي سرطاني موجب مرگ اين سلول‌شويم و از اين طريق راه درماني براي آن نوع خاص سرطان پيدا كنيم.

وي با بيان اينكه آنتي بادي‌هاي منوكلونال عمدتاً در سلول‌هاي موشي ساخته مي‌شوند به ايسنا گفت: اين آنتي بادي‌ها نوعي پروتئين موشي هستند كه اگر آن را به انسان تزريق كنيم، از آنجايي كه براي بدن انسان غريبه است، به عنوان آنتي ژن عمل كرده و باعث مي‌شود كه در بدن بيمار عليه آن آنتي بادي موشي (آنتي ژن) آنتي بادي انساني ساخته شود و نهايتا مي توانيم با تبديل آنتي بادي موشي به انساني از طريق مهندسي ژنتيك جلوي اين عمل را گرفته و از آن به عنوان دارويي بر عليه سلول‌هاي سرطاني استفاده كنيم .

رييس پژوهشكده آنتي بادي منوكلونال پژوهشگاه فن‌آوري‌هاي‌نوين علوم زيستي جهاد دانشگاهي-ابن سينا در رابطه با جنبه هاي اقتصادي اين آنتي بادي‌ها عنوان كرد: آنتي بادي‌هاي درماني كه شامل آنتي بادي‌هاي كايمريك و انساني شده هستند، در زمره داروهاي بيوتكنولوژيك بسيار گران و اختصاصي بوده به صورتي كه آنتي بادي تجاري موجود (ضدHer-2) كه هم اكنون از خارج خريداري شده و براي درمان برخي بيماران سرطان پستان استفاده مي‌شود، براي هر تزريق حدود سه ميليون تومان هزينه در برداشته و جهت درمان هر بيمار نياز به 10 تزريق و يا بيشتر از اين حد دارد كه جمعا براي هر بيمار بيش از 30 ميليون تومان هزينه دارد.

وي با بيان اين كه نمونه داخلي اين دارو با هزينه‌هاي بسيار پايين تري در اختيار بيماران قرار مي‌گيرد، اذعان كرد: توليد اين دارو تنها براي اين آنتي بادي (ضد Her-2) ده‌ها ميليارد تومان در سال صرفه‌جويي ارزي به همراه داشته و از آنجايي كه در حال حاضر مجوز استفاده درماني بيش از 20 نوع از اين آنتي بادي‌ها در دنيا صادر شده، مقدار كلي بازار جهاني اين داروها حدود 40 ميليارد دلار در سال است.

جدي تهراني درباره ديگر پروژه‌هاي پژوهشكده آنتي بادي منوكلونال پژوهشگاه ابن ايسنا، خاطرنشان كرد: آنتي بادي‌هاي ديگري نيز علاوه بر آنتي بادي‌هاي در حال توليد (ضد Her2) در پژوهشكده آنتي بادي منوكلونال بر عليه پروتئين‌هاي اختصاصي سلول هاي سرطاني توليد شده كه خواص آنها تحت بررسي بوده كه در برخي از اين آنتي بادي ها موفق شده ايم با استفاده از آن‌ها در محيط آزمايشگاهي سلول هاي سرطاني خون انسان را از بين برده و در ادامه كار اين آنتي بادي‌ها توانستند سلول هاي سرطاني را كه به موش تزريق شده از بين ببرند.

وي در پايان اظهار كرد: پس از مرحله حيواني آزمون اين آنتي بادي‌ها، هم اكنون در حال تهيه مقدمات كارآزمايي باليني اين آنتي بادي‌ها در بيماران داوطلب در پروژه ايي كه مجوز آن از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اخذ خواهد شد، هستيم كه به موازات اين فعاليت‌ها آنتي بادي‌هاي موشي ياد شده نيز در حال انساني سازي در آزمايشگاه هاي پژوهشگاه فن‌آوري‌هاي نوين علوم زيستي جهاد دانشگاهي-ابن سينا مي باشند.ح/الف