تشخيص آلودگي نمونه هاي سلولي به مايكوپلاسما به عنوان يك خدمت مورد نياز مراكز تحقيقاتي و درماني در بانك سلولهاي انساني و جانوري مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران راه اندازي شد.

به گزارش روابط عمومي مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران،دكتر سيد ابوالحسن شاهزاده فاضلي رئيس مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران در اين خصوص گفت: مايكوپلاسماها موجودات زنده بسيار كوچكي با قطر 2/0 تا 3/0 ميكرومترهستند. مايكوپلاسما فاقد ديواره سلولي است و به همين دليل با ميكروسكوپ هاي فازكنتراست ديده نمي شود. تا وقتي كه تعداد مايكوپلاسما ها در هر ميلي ليتر از محيط كشت به بيش از 108 عدد نرسد هيچگونه كدورتي را در محيط كشت ايجاد نمي كنند.

 از ويژگي هاي اين ارگانيزم هاي زنده كوچك اين است كه بسيار مسري هستند. دكتر شاهزاده فاضلي خاطر نشان كرد: آلودگي به مايكوپلاسما مي تواند بر مورفولوژي، متابوليسم، رفتار، رشد سلول ها و حتي بر نتايج بررسي سلول ها در آزمایشهای ریز آرایه هم تأثير بگذارد. بطور كلي آلودگي به مايكوپلاسما باعث ناراحتي و عدم شادابي سلول مي شود. همچنين سلول ها با بحران كمبود مواد غذايي مواجه مي شود به اين دليل كه مايكوپلاسما مواد غذايي مورد نياز سلول را زودتر از سلول مصرف مي كند. آلودگي به مايكوپلاسما در آزمايشاتي كه در بررسي سلول ها انجام مي شود تداخل ايجاد مي كند. آلودگي مايكوپلاسمايي منجر به شكست كروموزومي در سلول ها مي شود و نتايج آزمايش های سيتوژنتيك و در کل تشخيص هاي ژنتيكي را با مشكل مواجه ميكند. علاوه بر تمام اين مشكلات، آلودگي مايكوپلاسمايي باعث مي شود فرد آزمايش كننده يا محققي نتواند نتيجه كارش را در مجلات و يا مجامع علمي اعلام كند. وي اظهار كرد: درمان آلودگي مايكوپلاسمايي فقط در شرايطي توصيه مي شود كه سلول بسيار با ارزش باشد. البته در اين شرايط هم باز نمي توان صددرصد مطمئن بودكه بتوان سلول ها را كاملاً درمان كرد. به اين دليل كه آنتي بيوتيك هاي رايج در كشت سلول هيچ تأثيري بر ريشه كني مايكوپلاسما ندارند و فقط باعث مخفي شدن مايكوپلاسما ها در كشت سلول مي شوند. از طرفي به دليل وجود آنتي بيوتيك در محيط کارکنان دقت لازم را براي آسپتيك کاركردن به خرج نمي دهند و انتشار آلودگي مايكوپلاسمايي بيشترمي شود. به گفته دكتر شاهزاده فاضلي: براي شناسايي آلودگي مايكوپلاسمايي سه روش بیشتر به كار مي رود: 1- كشت مايكوپلاسما روي محيط اختصاصي آن (PPLO): اين يك روش مورد قبول FDA است و به عنوان استاندارد طلایی پذيرفته شده است. از محاسن اين روش اين است كه همه گونه های مايكوپلاسما در اين محيط اختصاصي رشد مي كند (البته به غير از يك گونه خاص از M.hyorhinis كه بسيار دير رشد است) از محدوديت هاي اين روش مدت زماني است كه طول مي كشد تا آلودگي تشخيص داده شود. اين آزمایش به 3 هفته زمان نياز دارد. 2- رنگ آميزي DNA و روش کشت غير مستقيم: در اين روش از سلولي مانند Vero كه داراي سيتوپلاسم بزرگي است به عنوان محيطي مناسب براي كشت مايكوپلاسما هايي كه احتمالاً در نمونه كشت سلول وجود دارد استفاده مي شود. در اين روش هر گونه آلودگي DNA با رنگ فلوئوروكرومي مانند هوخست رنگ مي شود‌(از جمله هسته سلول Vero و DNA مربوط به مايكوپلاسما يا هر نوع آلودگي DNA ديگر). 3- روش PCR: در یک روش پرايمرهايي براي حداقل 7 گونه مايكوپلاسما كه در محيط هاي كشت به صورت رايج وجود دارند به کار گرفته می شوند. در اين روش نيز زنده يا مرده بودن مایکوپلاسما را بايد با روش كشت روي محيط PPLO تایید كنيم. وي تصريح كرد: بانك سلول هاي انساني و جانوري مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران، با توجه به اهميت موضوع تشخيص اين نوع آلودگي در نمونه هاي سلولي (با توجه به هزينه بر و وقت گير بودن توليد Cell Line ها) تكنيكهاي تشخيص اين نوع آلودگي را راه اندازي نموده است. اين بانك به منظور كمك به محققان و جامعه تحقيقاتي كشور آماده ارائه خدمتي تحت عنوان "روشهاي تشخيص آلودگي نمونه هاي سلولي به مايكوپلاسما" مي باشد. همچنين در اين راستا اين بانك با هدف آشنا ساختن مراكز تحقيقاتي كشور با اهميت آلودگي مايكوپلاسما در نمونه هاي سلولي كاربردي در تحقيقات و درمان و همچنين روشهاي جلوگيري از آلودگي، پاكسازي و تشخيص آلودگي، اقدام به برگزاري كارگاه روشهاي تشخيص آلودگي به مايكوپلاسما در تاريخ 29 و 30 شهريورماه سال جاري نموده است، كه در محل مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران برگزار خواهد شد.