محققان مركز فوق تخصصي درمان ناباروري ابن سيناي جهاد دانشگاهي موفق شدند براي نخستين بار در جهان سلول‌هاي بنيادي اسپرم‌ساز انساني را در محيط آزمايشگاهي تكثير كنند.

به گزارش سرويس علمي ايسنا، محمد مهدي آخوندي ، رييس پژوهشگاه و مركز فوق تخصصي درمان ناباروري و سقط مكرر ابن سينا، در همين باره گفت : تكثير سلول‌هاي بنيادي اسپرم‌ساز انساني در آزمايشگاه براي اولين بار در جهان توسط محققان ايراني ميسر شده و اخيرا مجله نيچر (Nature Review Urology) نيز ضمن اشاره به نتايج اين تحقيقات از آن به عنوان سنگ بناي روش‌هاي نوين درمان ناباروري مردان نام برده است.

وي خاطرنشان كرد : اين پژوهش حاصل تلاش مشترك محققان پژوهشگاه ابن‌سينا و دانشگاه آمستردام هلند است كه نتايج آن در سال هاي 2009 و 2011 ميلادي در مجله انجمن پزشكي امريكا (JAMA-Journal of American Medical Association) با ضريب تاثير 30 ( Impact Factor ) به چاپ رسيد.

آخوندي افزود: در حال حاضر يكي از مهم‌ترين عوارض ناشي از روش هاي شيمي درماني براي بيماران سرطاني ، "ناباروري" است كه تبعات فردي و اجتماعي وسيعي براي فرد بيمار دارد. اگر چه امكان برداشتن بخشي از بافت تخمدان ، فريز آن و پيوند مجدد آن پس از اتمام درمان سرطان در دختران و زنان مبتلا به سرطان وجود دارد و يا در مردان بالغ فريز اسپرم ها و استفاده آتي آنها جهت باروري از سال‌ها قبل ميسر شده، اما در پسران مبتلا به سرطان اين امكان وجود ندارد؛ چون اسپرم‌سازي پس از سن بلوغ آغاز مي‌شود.

رييس مركز فوق تخصصي ابن‌سينا اظهار كرد: در سال‌هاي اخير پژوهشگران بسياري در كشورهاي مختلف از جمله ايران در جهت يافتن راه حلي مناسب براي اين بيماران در تلاش بوده و هستند.

وي گفت :ايده اصلي اين پژوهش، برداشتن بخشي از بافت بيضه قبل از شيمي درماني، فريز آن، تكثير سلول‌هاي بنيادي اسپرم‌ساز (Spermatogonial stem cells) در آزمايشگاه و پيوند مجدد آنها به خود فرد است. اگرچه امكان فريز بافت بيضه انساني از ساليان قبل فراهم شده ، اما امكان تكثير سلول هاي بنيادي اسپرم ساز انساني وجود نداشت كه امروزه امكان انجام اين تكثير در مركز فوق تخصصي ابن سينا فراهم شده است .

به گزارش ايسنا "هومن صدري اردكاني" عضو هيات علمي پژوهشگاه فناوري هاي نوين علوم زيستي جهاد دانشگاهي و مجري اين طرح پژوهشي نيز با اشاره به موفقيت اين پژوهش در تكثير سلول‌هاي بنيادي اسپرم ‌از انساني به ميزان بيش از 18 هزار برابر گفت: اين طرح پژوهشي به صورت مشترك توسط پژوهشگاه فناوري هاي نوين علوم زيستي جهاد دانشگاهي (ابن سينا) و مركز طب توليد مثل دانشگاه آمستردام درسال هاي 2007 تا 2011 ميلادي (1390-1386 شمسي) انجام شده است.

وي به تازگي موفق به دريافت جايزه بين‌المللي يازدهمين جشنواره تحقيقاتي - درماني باروري و ناباروري رويان و همچنين جايزه سال گذشته بهترين محقق در هلند در زمينه طب توليد مثل (Jan Swammerdam fertility prize) شده است.

اين پژوهشگر باليني و متخصص آندرولوژي يادآور شد : استفاده از نتايج اين تحقيق در سطح باليني در دو مرحله ميسراست . در مرحله اول با توجه به فراهم بودن امكان ذخيره سلول هاي بنيادي اسپرم ساز انساني ، والدين پسر بچه‌هاي مبتلا به سرطان به محض تشخيص بايد در اين مورد آگاه شوند.

وي ادامه داد: خوشبختانه همزمان با فعاليت مراكز ذخيره‌سازي سلول هاي بنيادي اسپرم‌ساز انساني در كشورهايي همچون هلند، بلژيك، سوئد، فنلاند و آمريكا، اين مهم در ايران و در مركز فوق تخصصي درمان ناباروري و سقط مكرر ابن سيناي جهاد دانشگاهي نيز ميسر شده است.

صدري اردكاني افزود :در مرحله بعدي، زماني كه درمان كامل سرطان انجام شد و ناباروري ناشي از عارضه درمان تاييد شد، پيوند سلول هاي بنيادي تكثير شده بايد انجام شود . در حال حاضر اگرچه ايمني استفاده درماني از اين سلول ها در مدل هاي حيواني تاييد شده است اما پژوهشگران باليني مشغول انجام پروژه هايي در تاييد ايمني كامل پيوند اين سلول ها به انسان هستند .

اين عضو هيات علمي پژوهشگاه ابن سينا ابراز اميدواري كرد كه با همكاري بيش از پيش متخصصان رشته‌هاي مختلف علوم پزشكي به ويژه متخصصان سرطان‌شناسي (كودكان و بزرگسالان) ، متخصصان درمان ناباروري و همچنين حمايت‌هاي مسؤولان بهداشت و درمان كشور شرايط بهره‌مندي تمامي بيماران نيازمند روش هاي حفظ باروري (Fertility Preservation) همزمان با كشورهاي ديگر در ايران نيز فراهم شود. ح/الف