سلول های بنیادی از منابع تولید ثروت در دنیای علمی امروز است
سلول های بنیادی هم اکنون به عنوان یکی از منابع تولید ثروت در پزشکی کشورها مورد توجه است و شرکت های دارویی مهمترین حمایت کننده تحقیقات در این زمینه هستند. سلول های بنیادی به عنوان انقلاب دوم در پزشکی بحث تازه ای است و مزیت کشور ما در این بحث همپایی و همترازی با دنیا است.
دکتر عبدالحسین شاهوردی در گفتگو با خبرنگار دانشگاهی "مهر" با اشاره به سابقه فعالیت های این پژوهشکده در زمینه سلول های بنیادی گفت: پژوهشکده رویان به دنبال تحقیقاتی در زمینه جنین شناسی و سلولی و مولکولی در سال های 76 و 77 پروژه کلان "سلول های بنیادی" را با حمایت دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی آغاز کرد.
معاون پژوهشی پژوهشکده روش های بیولوژی سلولی درمان ناباروری "رویان" اضافه کرد: برای این کار گروهی بر روی این فعالیت متمرکز شد و علاوه بر روی آوردن به بحث سلول های بنیادی تمامی منابعی که در این خصوص در جهان موجود بود، نیز جمع آوری شد. تجهیزات و امکانات مورد نیاز آماده شد و نیروهای متخصص در این زمینه نیز آموزش های لازم را دیدند تا پژوهشکده بتواند در جامعه علمی کشور در بحث سلول های بنیادی جایی را برای خود باز کند.
"شاهوردی" یاد آور شد: پژوهشکده رویان در سال 82 موفق شد رده های سلول های بنیادی جنینی موشی و انسانی را تولید، تکثیر و منجمد کند.
پژوهشکده رویان در سال 82 موفق شد رده های سلول های بنیادی جنینی موشی و انسانی را تولید، تکثیر و منجمد کند
وی تأکید کرد: تولید این سلول ها در مرحله اول به عنوان یک ادعا مطرح شد و باید در مرحله بعدی برای اثبات این مسئله مقالاتی که شناسنامه کار باشد تهیه می کردیم و در مجامع علمی که در واقع تأیید کننده این مسیر علمی هستند به اثبات می رساندیم، حاصل این کار چاپ مقالات معتبر در ژورنال های معتبر دنیا بود.
معاون پژوهشی پژوهشکده رویان دستیابی کشورمان به فرآوری سلول های بنیادی را زمینه ساز حضور ایران در فضای جدید جامعه علمی دنیا در زمینه سلول های بنیادی ذکر کرد و گفت: به دنبال چاپ مقالات سلول های بنیادی ایران در مجلات معتبر دنیا، این رده ها در سایت انجمن بین المللی سلول های بنیادی به ثبت رسید و در آن مقطع ایران جزء 10 کشوری بود که صاحب توانمندی و تولید علم سلول های بنیادی شد.
وی تأکید کرد: مسیر پزشکی دنیا به سمت سلول درمانی جلو می رود و اگر ایران به تکنولوژی فرآوری سلول های بنیادی دست نمی یافت، کشور ما برای درمان بسیاری از بیماری ها به تکنولوژی کشورهای دارنده این تکنیک محتاج می شد و مطمئناً کشورهای دارنده این توانایی مرزهایی برای خود دارند که تکنولوژی را براحتی در اختیار دیگر کشور ها قرار نمی دهند.
"شاهوردی" اظهار داشت: با توجه به تولید و تکثیر رده های سلول های بنیادی در ایران گام بعدی کشور این است که این توانایی را به بالین نزدیک کند.
زمانی که ما در کشور کار بر روی سلول های بنیادی را آغاز کردیم ایران جزء 10 کشور دارنده این توانمندی بود اما پس از آن کشورهای دیگری نیز به گروه سلول های بنیادی پیوسته اند و در حال حاضر بیش از 14 کشور به این توانایی دست پیدا کرده اند
وی در خصوص جایگاه ایران در تولید علم در زمینه سلول های بنیادی گفت: زمانی که ما در کشور کار بر روی سلول های بنیادی را آغاز کردیم ایران جزء 10 کشور دارنده این توانمندی بود اما پس از آن کشورهای دیگری نیز به گروه سلول های بنیادی پیوسته اند. در حال حاضر بیش از 14 کشور به این توانایی دست پیدا کرده اند.
معاون پژوهشی پژوهشکده رویان با اشاره به فعالیت های برون مرزی پژوهشکده و انتقال تجربیات علمی به دیگر کشورها گفت: به عنوان نمونه کشور ترکیه پس از ایران صاحب این فن آوری شده و پژوهشگران کشور ترکیه پس از آموزش در پژوهشکده رویان و گذراندن کارگاه های متعدد در ایران به این توانمندی دست پیدا کرده و رده سلولی را به ثبت رساندند.
وی خاطرنشان کرد: بحث سلول های بنیادی بحثی علمی است و نمی توان براحتی برای یک کشور رتبه یا رده ای را تعیین کرد. ایران در حال حاضر هم سطح کشورهای دیگر در بخش بالینی حرکت کرده و در مرحله انتقال تجربه از مراحل تحقیقاتی به درمان قرار دارد.
این پژوهشگر اضافه کرد: سال گذشته در بحث تولید علم، پژوهشکده رویان با توجه به تعداد پژوهشگرانی که داشته 20 مقاله داشته که آنها را در ژورنال های معتبر بین المللی به چاپ رسانده است.
وی دعوت از محققین ایرانی برای نگارش فصل یک کتابی در مورد سلول های بنیادی، عضویت در هیئت تحریره دو مجله تخصصی معتبر آمریکایی و انگلیسی در این زمینه و پذیرفته شدن 10 عنوان مقاله در کنگره کانادا را از دیگر موفقیت های پژوهشکده رویان دانست.
"شاهوردی" تأکید کرد: این مسائل نشان می دهد جوامع بین المللی که در زمینه سلول های بنیادی کار می کنند فضای فعالیت های کشور ایران را به عنوان یکی از مراکز فعال مدنظر قرار داده اند.
معاون پژوهشی پژوهشکده روش های بیولوژی سلولی درمان ناباروری "رویان" با اشاره به هدف بعدی سلول های بنیادی در بخش درمان گفت: برای استفاده از سلول های بنیادی جنینی در درمان با محدودیت هایی مواجه هستیم و دلیل اصلی آن نیز مشخص نبودن تمام جنبه ها و خصوصیات این سلول ها است، البته در دنیا نیز با این مسئله با احتیاط برخورد می شود.
چشم انداز کنونی استفاده از سلول درمانی در درمان بیماری ها است و سلول های بنیادی یکی از منابع مهم انجام این کار هستند. اما باید توجه داشت تا زمانی که سلول های بنیادی تمام مراحل تحقیقاتی خود را پشت سر نگذاشته اند وارد مراحل درمانی نخواهند شد
وی اضافه کرد: چشم انداز کنونی استفاده از سلول درمانی در درمان بیماری ها است و سلول های بنیادی یکی از منابع مهم انجام این کار هستند. اما باید توجه داشت تا زمانی که سلول های بنیادی تمام مراحل تحقیقاتی خود را پشت سر نگذاشته اند وارد مراحل درمانی نخواهند شد. در سایر کشورهای دنیا برای پیشرفت در مباحث درمانی بیشتر از سلول های بنیادی بالغ و بند ناف استفاده می کنند چرا که خطرات کمتری برای آن متصور است.
"شاهوردی" ادامه داد: سلول های بنیادی بالغ از خود فرد و از مغز استخوان او گرفته می شود. این سلول ها به سمت بافت مورد نظر تمایز می یابند و اگر تمایز نیز پیدا نکنند به عنوان یک مسیر درمانی مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال نوع خاصی از سلول های بنیادی مغز استخوان در درمان قلبی که دچار انفاکتوس ( سکته ) شده و یا قرنیه چشم آسیب دیده و یا سوخته، کاربرد دارد.
وی یکی از مهمترین مشکلات کشور در خصوص تحقیقات را محدود بودن منابع مالی مراکز تحقیقاتی دانست و گفت: به دلیل محدودیت منابع مجموعه های دست اندرکار باید بر اساس معیارهای مشخص و تعیین شاخص های دقیق از مراکز تحقیقاتی حمایت کنند.
معاون پژوهشی پژوهشکده رویان تبلیغات نادرست و بدون پشتوانه علمی رسانه ای را یکی دیگر از مشکلات بخش تحقیقات در کشور عنوان کرد و گفت: شاید طبیعی به نظر برسد که مراکز تحقیقاتی تبلیغ را به عنوان یکی از مسیرهای تأمین منابع مالی خود انتخاب کنند، در مقابل رسانه ها و مجموعه های خبری نیز به دنبال جدیدترین اخبار باشند اما باید توجه داشت که این مسئله ممکن است به همسو شدن منافع این مراکز با یکدیگر بیانجامد و به این ترتیب برخی اطلاعات بدون پشتوانه علمی مطرح شود.
اگر مباحث علمی از روی علم و واقع بینانه به جامعه منتقل نشود انتظاراتی را ایجاد می کند که مراکز تحقیقاتی در مسیر برآورده کردن آن انتظارات قرار می گیرند و دچار روزمرگی می شوند
وی اضافه کرد: از سوی دیگر خبرهای خوب و مثبت علمی انتظاراتی را در سطح جامعه ایجاد می کند و افراد دردمند و نیازمند به امور درمان که کم هم نیستند به کوچکترین روزنه ای امیدوار شوند. این در حالی است که اگر بحث ها و انتقال موضوعات به جامعه از روی علم صورت نگیرد و واقع بینانه منتقل نشود انتظاراتی را ایجاد می کند که مراکز تحقیقاتی در مسیر برآورده کردن آن انتظارات قرار می گیرند و از کار اصلی خود دور می شوند.
"شاهوردی" این امر را موجب گرفتار شدن مراکز تحقیقاتی در روزمرگی دانست و گفت: مراکز تحقیقاتی باید در انتقال مطالب آگاهانه برخورد کنند و در مقابل مراکز اطلاع رسانی نیز واقع بینانه به انتقال آن بپردازند و در این راه رسانه حق دارد که صحت اخبار را مطالعه کند و پشتوانه آن را بررسی کند که در این صورت بسیاری از اخبار نادرست ریزش پیدا می کنند.م/د
١١:٣٤ ١٣/٠٣/١٣٨٥