براي نخستين بار در کشور به همت اتاق فکر سلامت جهاد دانشگاهي واحد علوم پزشکي شهيد بهشتي ، بانک ايده سلامت آغاز به کار مي کند.
اين بانک با هدف ترويج ايده پردازي و تفکر خلاق و کمک به ايجاد ، حفظ و ارتقاي سلامت جامعه به گردآوري و ساماندهي ايده هاي صاحبنظران ، دانش پژوهان ، دانشجويان و عموم علاقه مندان به حوزه سلامت خواهد پرداخت.
بدون شک امروزه با توجه به سند چشم انداز 20 ساله نظام و برنامه هاي توسعه کشور از يک سو و پيچيده تر شدن ابعاد سلامتي از سوي ديگر ، تفکر خلاق و نوآوري از جمله اولويت هاي اين حوزه محسوب مي شود. در اين ميان بانک ايده سلامت زمينه مناسبي را براي همفکري و تبادل نظر ميان ذينفعان و مخاطبان امر سلامت ، بويژه وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکي به وجود خواهد آورد.
در دنياي امروز ، فرآيند سياستگذاري و تصميم گيري در سطوح مختلف به سازماندهي ويژه اي نياز دارد. تحولات سريع جهاني و ابعاد روز افزون توسعه از عواملي هستند که ضرورت تدوين سريع سياست ها و الگوهاي تصميم گيري را بويژه در کشورهاي در حال توسعه مشخص مي کنند ، امري که بدون استفاده وسيع از ايده هاي نو و مستندسازي و جمع بندي تجارب و نظرات خبرگان و افراد خلاق مسير نيست. سياستگذاري به زبان ساده از 3 بخش شناسايي وضع موجود ، شناسايي آينده هاي ممکن و مطلوب و در نهايت مشخص کردن راهها و رسيدن از وضع موجود به آينده ممکن و مطلوب تشکيل شده است.
بنابر اين تعريف مشخص مي شود سياستگذاري امري بسيار پيچيده و حساس است. در اين ميان ، کانون فکر ، نوعي سازمان ويژه براي تفکر و پژوهش در زمينه سياست سازي و تصميم سازي است که براصل جمع انديشي يا ايده پردازي جمعي استوار است. در واقع کانون هاي تفکر با انجام مطالعات ميان رشته اي و با به کارگيري کارشناسان متعدد ، خوراک فکري لازم را در حوزه هاي مختلف براي مديران و سياستگذاران جامعه تامين مي کنند.

پيش به سوي سلامتي آرماني

بانک ايده سلامت را بايد ذيل بانکهاي ايده ارزيابي کرد. در کشورهاي توسعه يافته بانک ايده با گسترش شبکه هاي ارتباطي و اينترنت توسعه يافت. به صورت دقيق ، معلوم نيست نخستين بانک ايده در کجا تاسيس شده است ؛ اما به طور کلي بانک ايده پايگاه اينترنتي است که در آن مردم به ارائه مباحثه و مبادله در خصوص ايده هاي جديد مي پردازند. برخي بانکهاي ايده با هدف توسعه اختراعات يا فناوري هاي نوين ايجاد شده اند. بسياري از شرکتها ، بانک ايده داخلي براي گردآوري داده ها و اطلاعات کارکنان خود تاسيس مي کنند.
برخي بانکهاي ايده ، نظام راي گيري را براي ارزشيابي ايده ها به کار مي برند و در برخي موارد بانکهاي ايده گرايش طنزپردازانه دارند تا گرايش جدي. پيش فرض يا نظريه تاسيس بانک ايده اين است که اگر گروه زيادي از مردم در همکاري با يکديگر روي يک طرح يا توسعه يک ايده کار کنند ، در نهايت مي توان گفت که آن طرح يا ايده در نگاه آنهايي که روي آن کار مي کنند ، به تکامل رسيده است.
در خصوص بانکهاي ايده نمونه هايي در دنيا قابل توجه هستند:

Wikis: گر چه اين سايت لزوما يک بانک ايده نيست ، ولي در آن به افراد اجازه داده مي شود تا يک ايده را با همکاري يکديگر آنقدر ويرايش کنند تا به يک مطلب و يا مقاله قابل قبول تبديل شود. با اين وجود ، اغلب مطالب نيمه کاره باقي مي ماند.
Half bakery: اين بانک ايده ، بانکي چندان جدي محسوب نمي شود و اغلب مطالب آن به صورت جوک يا طنز ارائه مي شود.
Global Ideas Bank: اين بانک برخلاف بانک قبلي بسيار جدي است و در برخي موارد حتي اجرايي است. اين بانک از سوي گروهي از مخترعان در سال 1985 تاسيس شد و از آن زمان به يکي از بزرگترين و مشهورترين بانکهاي ايده در جهان تبديل شده است.
Idea a day: اين بانک در سال 2000 در لندن تاسيس شد. اين بانک به پذيرش ايده هاي دست اول از سراسر جهان اقدام و آنها را ويرايش و منتشر مي کند. اين بانک در جهت فعاليت خود به چاپ کتابي به نام The Big Idea Book مبادرت کرده است که حدود 500 ايده برتر را شامل مي شود و در سال 2003 اين کتاب از سوي انتشارات wiley منتشر شد.

بانکي از اطلاعات بهداشتي

طرح تاسيس بانک ايده سلامت در جهاد دانشگاهي دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي درآذر امسال و با توجه به نظارت کارشناسان اتاق فکر سلامت آغاز شد و هم اکنون طراحي پايگاه اينترنتي آن به پايان رسيده است و در آينده نزديک به صورت آزمايشي و پس از يک ماه به صورت رسمي افتتاح خواهد شد. به گفته علي اصغر هدايتي ، رئيس جهاد دانشگاهي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي ، طرح بانک ايده سلامت پس از برگزاري بيش از 6 جلسه کارشناسي در اتاق فکر سلامت و سنجش ابعاد مختلف آن آماده و پايگاه اينترنتي بانک ايده سلامت به همراه تلفن گوياي مرتبط مهيا شد.
هدايتي درباره شرايط افراد يا مراکزي که مي توانند در اين بانک حضور داشته باشند ، مي گويد: با توجه به اين که سلامت امري همگاني و بين رشته اي است ، مي توان گفت ، همه مردم و نهادهاي دولتي و غيردولتي مي توانند در اين بانک مشارکت کنند. بانک ايده سلامت از تمامي صاحبنظران ، مديران اجرايي ، انديشمندان ، پژوهشگران ، دانشجويان و عموم علاقه مندان دعوت مي کند با ارائه ايده ها و نظرات خود در ابعاد گوناگون حوزه سلامت ، با بيان چالشها و ارائه راهکارهاي مناسب براي کمک به حل و فصل بهتر مسائل سلامتي بپردازند.
بانک ايده سلامت به عنوان يکي از محصولات اتاق فکر سلامت محسوب مي شود. در اين فضا شرکت کنندگان در خصوص مسائل و موضوعات مورد بحث به اجماعي بين الاذهاني دست مي يابند ؛ چرا که در اين فضا ديگر از روابط قدرت خبري نيست و آنچه با عنوان اتاق فکر و يا کانون هاي تفکر مدنظر است ، با وجود آن که در حوزه مصداق و عمل در ايران جديد است ؛ اما داراي سابقه ديرينه در سنت و اقوال گذشته بوده است و سند آن نيز حديث نبوي است که: يک ساعت تفکر برتر از 70 سال عبادت است.
از سوي ديگر ، اين مساله در کشورهاي پيشرفته ساليان متمادي تجربه شده است و شايد يکي از پايه هاي اصلي پيشرفت و توسعه يافتگي آنان محسوب مي شود. البته اگر چه تجويز اين کانون ها ، عمدتا حوزه هاي کلان سازماني را شامل شده است ؛ اما اين نمي تواند مانعي باشد که مجموعه هاي کوچکتر از آن محروم شوند. فراموش نکنيم ، يکي از آسيب هاي جدي در حوزه مديريتي ، گرفتار شدن مديران تصميم گير در گيرودار مسائل جاري و اجرايي است که چندان فرصت تفکر و انديشه نمي يابند و در خوش بينانه ترين حالت ، اگر هم فرصت اين امر را بيابند در تصميم گيري ، تکيه بر تفکر منفرد چندان تضميني براي موفقيت ندارد و در نتيجه لازمه عبور از اين چالش ، ايجاد ساختاري است که بتوان از آن به بهترين تصميم گيري دست يافت.

فکرهاي دست اول

هماهنگي هاي لازم درباره راه اندازي بانک ايده سلامت با برخي مراکز از جمله وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکي صورت گرفته است و همچنان در حال پيگيري است. از جمله مهمترين دستاوردها و خروجي هاي اين بانک ايده هاي فرو دست اول در حوزه سلامت و ايده هاي طبقه بندي شده در اين حوزه است. ضمن آن که ايده هاي تلفيقي و کاربردي در اين بانک مورد توجه قرار مي گيرند.
هدايتي بانک ايده سلامت را از ضروريات نظام سلامت کشور مي داند و مي گويد: با توجه به انگيزه ، تعهد و تلاش نيروهاي جهادي و خلائ بانک ايده در عرصه سلامت کشور که مي تواند موجب جذب مشارکت هر چه بيشتر و بهتر آحاد مردم و ياري رساني به مسوولان امر براي حل معضلات و مشکلات شود ، اين بانک به يقين مي تواند به عنوان حرکتي جديد در تعامل با اتاق فکر سلامت در خدمت سلامت جامعه باشد.
هدايتي در پايان مي افزايد: به آينده اين بانک خوشبين هستيم و با حمايت طلبي و جذب منابع مي توان به توسعه هر چه بيشتر آن آميدوار بود. در آينده اين بانک در تلاش است در سطح منطقه با همکاري WHO به بانک ايده سلامت منطقه اي تبديل شود. 
در خصوص بانک ايده سلامت هم بايد گفت ، در برخي حوزه هاي تخصصي سلامت بانکهاي ايده اي نظير بانک ايده ارگونومي موجود است ؛ ولي با توجه به اين که بانک ايده سلامت به همه ابعاد آن يعني جسمي ، رواني و اجتماعي توجه دارد ، مي توان گفت بدين لحاظ اين بانک در نوع خود گامي جديد در عرصه سلامت جامعه باشد.


منبع:جام جم چهارشنبه 18 بهمن ماه
گزارش از:بهاره صفوي