در حال حاضر فرستنده‌هاي پرقدرت FM توسط شركت‌هاي معتبر زيادي در دنيا توليد مي‌شوند، اما تاكنون هيچ شركت داخلي اين فرستنده‌ها را با دانش فني بومي‌ شده توليد نكرده و تمامي ‌فرستنده‌هاي پرقدرت نصب شده در كشور، از محصولات خارجي يا در قدرت‌هاي پايين‌تر به صورت مونتاژ هستند. اهميت دستيابي به اين فناوري باعث شد تا جهاد دانشگاهي خواجه نصيرالدين طوسي درخصوص گسترش شبكه‌هاي راديويي تلويزيوني كشور، كه از اهداف مهم توسعه‌اي است، پس از امكان‌سنجي ساخت فرستنده‌هايي در باند VHF براساس توان فني داخلي، از اوايل سال 82 اقدام به شروع فاز طراحي و ساخت فرستنده مطابق با استانداردهاي اين صنعت كرده است. هم اكنون اين دستگاه در حال بهره‌برداري و توليد است.
 امروزه دستيابي به كيفيت‌هاي بالاي ذخيره سازي و ارسال سيگنال‌هاي صوتي  تصويري از طريق گسترش فناوري ديجيتال و همچنين استفاده بهينه از باند فركانسي، از عمده تلاش‌هاي انجام شده در صنعت مخابرات است. در بخش پخش گسترده و عمومي‌ نيز اين فناوري جايگزين سيستم‌هاي آنالوگ قبلي مي‌شود و در نتيجه سطح انتظارات جامعه را نسبت به دريافت سيگنال‌هاي با كيفيت بالاتر ارتقا مي‌بخشد.
در اين ميان به علت اين‌كه  باند FM تجاري (108-88مگاهرتز )كه صرفاً مختص كاربرد پخش راديويي است به دلايل مختلفي همچنان در معرض استفاده و توجه خاص بوده، جايگزيني آن با سيستم‌هاي پخش ديجيتال صوتي در آينده‌اي نزديك،  بعيد به نظر مي‌رسد. برخي از اين دلايل عبارتند از: اختصاص پهناي باند وسيع‌تر براي هر كانال، امكان پخش استريو و نيز ارسال اطلاعات ديجيتال غيرصوتي با روش  RDS، نويزپذيري كمتر در سيستم‌هاي مدولاسيون FM و در نتيجه كيفيت بالاترصوت ارسالي و در نهايت امكان استفاده از سيستم آنتن جهت‌دار (نسبت به امواج با طول موج متوسطMW و بلند LW) كه باعث كاهش توان خروجي  فرستنده خواهد شد.
همچنين امكان پياده‌سازي استاندارد ديجيتال ارسال صوت در همين باند روي فرستنده‌هاي آنالوگ نيزوجود دارد .

گسترش در شبكه‌هاي راديويي و تلويزيوني كشور

سابقه ساخت فرستنده‌هايFM  تمام نيمه ‌هادي (ترانزيستوري) پر قدرت در دنيا و جايگزيني با فرستنده‌هاي لامپي به حدود 2 دهه پيش برمي‌گردد. با توجه به رشد روز افزون اين فناوري، در‌حال‌حاضر نسل جديد اين فرستنده‌ها از عناصر نيمه‌ هادي Hi-Tech ‌با توان و بازده بالا بهره مي‌برد. همچنين با تركيب فناوري مدرن ديجيتال در اين سيستم‌ها محصولاتي با كيفيت و سازگاري مطلوب با ساير سرويس‌هاي مدرن ارتباطي، توليد مي‌شود.
برخي از شركت هاي توليدكننده فرستنده‌هاي پرقدرت FM (در باند VHF) عبارتنداز Harris  آمريكا، Rohde & Schwarz آلمان، Nautel كانادا، NEC  ژاپن و... اشاره كرد. وليكن تنها بخش داخلي كه اقدام به طراحي بومي و توليد اين نوع فرستنده ها كرده  جهاد دانشگاهي خواجه نصيرالدين طوسي  است . اين مركز درخصوص گسترش شبكه‌هاي راديويي  تلويزيوني در كشوركه از اهداف مهم توسعه است ، پس از امكان سنجي ساخت فرستنده‌ها در باند VHF  براساس توان داخلي ، ا‌ز اوايل سال82 اقدام به شروع فاز طراحي و ساخت فرستنده يك كيلووات FM  مطابق با استانداردهاي اين صنعت كرده كه هم اكنون اين دستگاه در حال بهره‌برداري و توليد است.
فازهاي بعدي پروژه به منظور ساخت فرستنده‌هاي با توان 2 كيلووات و بالاتر و نيز به كارگيري فناوري ديجيتال به منظور ارتقاي كيفيت و سازگاري با ساير سرويس‌هاي مدرن، در شرف انجام است.
اين واحد  از سال‌ 1359 با ماموريت برقراري ارتباط ميان دانشگاه، جامعه و صنعت در زمينه‌هاي علمي، پژوهشي و فرهنگي تاسيس شده و با فعاليت‌هاي شبانه‌روزي خود اثبات كرده است كه در سايه خودباوري و تعهد، به همه چيز مي‌توان دست يافت. در همين خصوص جهاد دانشگاهي واحد خواجه نصيرالدين طوسي نيز با شناسايي نيازهاي صنعت كشور در زمينه طراحي و توليد پروژه‌هاي كاربردي شروع به كار كرد و اولين پروژه تحقيقاتي اين واحد در سال‌ 1363 به ثمر نشست و تاكنون با به ثمر رساندن بيش از 200 پروژه كاربردي در قالب قرارداد با مراكز مختلف صنعتي، ضمن بي‌نياز كردن كشور از بسياري اقلام وارداتي، تجارب گرانبهايي را به دست آورده است. در اين رابطه مي‌توان به پروژه‌هاي شاخصي مانند طراحي و ساخت فرستنده‌هاي پرقدرت راديويي موج متوسط تمام ترانزيستوري، طراحي و ساخت فرستنده‌هاي پرقدرت FM ، انواع كوره‌هاي القايي ذوب، فورج و سخت كاري، ساخت انواع سيستم‌هاي كنترل تردد و آنتن‌هاي مختلف مخابراتي اشاره كرد.
هم اكنون اين واحد با 3 دهه تجربه فعاليت‌هاي تحقيقاتي در زمينه‌هاي برق، مخابرات، الكترونيك و فناوري اطلاعات و ارتباطات از توانايي‌هاي تخصصي ارزشمندي برخوردار است و البته از آنجا كه تمامي مراحل اين پروژه‌ها اعم از تحقيقاتي، طراحي و ساخت  تماما به دست كارشناسان و متخصصان توانمند در اين واحد صورت گرفته است،‌ با دانش فني و فناوري كسب شده مي‌توان محصولات متنوعي را براي كاربردهاي مختلف طراحي و اجرا كرد.
 شايان ذكر است عمده پروژه‌هاي اين جهاد بر طراحي و ساخت دستگاه‌هايي تمركز دارند كه از نظر فناوري، اشتغال‌زايي و ارزش علمي ‌در سطح بالايي قرار دارند و تاكنون در 4 جشنواره بين‌المللي خوارزمي‌ رتبه‌هاي ممتاز را به خود اختصاص داده‌اند.
طراحي و توليد فرستنده‌هاي پرقدرت FM  نيز همان‌طور كه اشاره شد، از جمله دستاوردهاي ارزشمند اين مركز است كه كاملاً بر اساس توانايي‌هاي فني داخل كشور توسط مهندسان اين مجموعه انجام شده و هيچ شركت خارجي همكار  اين طرح نيست. لذا پشتيباني فني و خدمات پس از تحويل درخصوص فرستنده‌هاي ساخت جهاد دانشگاهي (با دانش فني بومي‌ شده) تضمين شده است. همچنين در زمينه ساخت و توليد فرستنده‌ها و تجهيزات جانبي (صرف‌نظر از ساير مزاياي اقتصادي  فرهنگي اين پروژه)، صرفه‌جويي ارزي بالاي‌ 50 درصد قابل پيش‌بيني است.
مهندس محسن اوليا، مجري اين طرح درخصوص مزاياي فرستنده ساخت جهاد دانشگاهي مي‌گويد: به كارگيري روش‌هاي به روز در اين صنعت (فناوري تمام نيمه‌هادي)، امكان ارتقا و نيل به دانش فني ساخت فرستنده‌هاي پرتوان‌تر از طريق تركيب ماژول‌هاي قدرت و امكان تبديل سيستم تحريك آنالوگ به ديجيتال براي نيل به مشخصات فني بهتر از جمله مزاياي بارز اين فرستنده است. البته دو قابليت ويژه امكان تغييرات جزيي و كلي در هر بخش (طراحي مهندسي و ساخت) به تناسب نيازهاي جديد و در نتيجه ارتباط مستمر سازنده و بهره‌بردار و به كارگيري توان فني داخل كشور در زمينه‌هاي مختلف جانبي اين صنعت و معاونت در امر اشتغال‌زايي را هم بايد به اين موارد اضافه كرد.

گامي‌ در جهت توسعه صنعتي‌

 به دليل نياز كشور به توسعه پوشش راديويي با كيفيت مطلوب، گسترش نصب فرستنده‌هاي پرقدرت FM  كه از جديدترين فناوري‌هاي روز جهان بهره مي‌برند، همچنان در برنامه‌هاي آينده طرح و توسعه سازمان صداوسيماي كشور قرار دارد. يقينا خودكفايي در اين امر و دستيابي به دانش فني اين سيستم‌ها مشكلات بعدي نصب و پشتيباني فني و وابستگي به سيستم‌هاي خارجي را مرتفع مي‌كند. همچنين گامي در راه خودكفايي صنعتي كشور است و بستري براي ارتقا به سيستم‌هاي مدرن تر در اين صنعت را آماده مي‌سازد.
درضمن به اعتقاد اوليا از بعد اقتصادي انجام اين پروژه در داخل كشور با توجه به بالا بودن ارزش افزوده سيستم‌هايRF  قدرت و صرفه‌جويي‌هاي ارزي، توجيه كافي دارد. علاوه بر اين، گردش كار و استفاده از پتانسيل صنعتي بومي‌و اشتغال‌زايي (با توجه به تعداد زياد فرستنده‌هاي جديد مورد نياز براي گسترش پوشش راديويي FM به دليل مزاياي آن)، از مزاياي اجراي اين پروژه است.
مدير پروژه مي‌افزايد: علاوه بر بعد اقتصادي، صنعت برودكست (Broadcast) و توسعه آن، بخصوص از ديدگاه اطلاع‌رساني گسترده و فرهنگ‌سازي در جامعه، از صنايع استراتژيك است. همچنين اين صنعت به طور مستقل از صنايع با فناوري برتر محسوب مي‌شود و انجام چنين پروژه‌هايي گامي به منظور توسعه صنعتي است.
بنابراين استفاده از تمام‌ توان داخلي كشور در زمينه‌هاي جانبي مرتبط با اين صنعت وبه تبع آن توسعه اشتغال‌زايي ضرورت مي‌يابد.
از بهره برداران اصلي اين پروژه  صداوسيماي جمهوري اسلامي‌ ايران يا ساير كشورهاي در حال توسعه منطقه از بهره‌برداران اصلي اين پروژه هستند.همچنين از محصول اين طرح  با انجام تغييراتي مي‌توان از اين پروژه براي ساير صنايع نيازمند به فرستنده‌هاي پرقدرت (مانند صنايع نظامي‌ يا برخي صنايع پزشكي) استفاده كرد.
در حال حاضر اين پروژه مطا بق با مشخصات فني درخواستي از سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي‌ در حال توليد است و تعدادي از آن در ايستگاه‌هاي راديويي   تلويزيوني نصب و بهره‌برداري شده است.
همچنين نتايج بخش‌هايي ازاين طرح در قالب پايان نامه پروژه‌هاي دانشجويي يا گزارش فني ثبت شده است.

منبع:
روزنامه جام جم