نگاهي به روند درماني پزشكي امروز نشان مي‌دهد اساس درمان بيماري‌ها، دارو درماني است، ولي پزشكي آينده همراه با سلول درماني خواهد بود. به بيان ديگر، در دنياي امروز ما از دارو استفاده مي‌كنيم تا مانع پيشرفت بيماري‌ها شويم ولي براي جايگزيني بافت از بين رفته اقدام زيادي انجام نمي‌شود.
در چنين شرايطي طب ترميمي‌با ابزار سلول درماني به مدد پزشكان و بيماران آمده است تا اين نقيصه را جبران كند. البته نبايد فراموش كرد كه سلول درماني در دوران طفوليت خود به سر مي‌برد و پيش‌بيني آينده درماني با استفاده از سلول درماني در حال حاضر مشكل به نظر مي‌رسد. با اين حال افتتاح مركز سلول درماني پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي در هفتم دي ماه سالجاري، اتفاق خوشحال كننده‌اي است كه نه تنها در صدد است تا مسير را براي كاربردي كردن علوم توليد شده هموار كند بلكه مي‌كوشد با پذيرش بيماران نيازمند سلول درماني گامي در رفع آلام ايشان بردارد.
علم پزشكي نيز همانند ديگر علوم پيشرفت خود را مرهون توليد علم و كاربردي كردن آن است.
براي كاربردي كردن علوم توليد شده در بخش سلولي لازم بود مركزي ايجاد شود كه بتوان در آن با انجام مطالعات باليني كنترل شده بتدريج علم سلولي را به عرصه كاربرد رساند؛ بنابراين تاسيس اين مركز به‌وسيله پژوهشكده رويان با ايجاد امكانات لازم براي كاربردي كردن علوم مربوط به سلول درماني خواهد توانست اين امكان را براي همه محققان فراهم كند تا يافته‌هاي خود را به كاربرد برسانند.
خدمات درماني مركز سلول درماني
دكتر حسين بهاروند، مدير گروه سلول‌هاي بنيادي پژوهشكده رويان مي‌گويد: سلول درماني پژوهشكده رويان الگويي بوده ودرحال حاضر بر روي درمان بيماري‌هاي صعب العلاج همانند پاركينسون، ديابت، جراحت‌هاي نخاعي، آلزايمر و بيماري‌هاي قلبي عروقي متمركز كرده است و اميد مي‌رود در آينده با ايجاد مركز در ماني بزرگتر و مجهزتر بتوان اين خدمات را به قشر گسترده اي از مردم ارائه كرد.
دكتر ناصر اقدمي، مسوول مركز سلول درماني پژوهشكده رويان نيز مي‌افزايد: اين مركز خدمات خود را در 3 بخش ارائه مي‌كند. در بخش اول با همكاري مراكز باليني مطالعات كار آزمايي باليني انجام مي‌شود كه در اين بخش در حال حاضر بر روي بيماري‌هاي قلب، زخم اندام تحتاني، كبد و چشم، فعاليت مي‌كند.
در بخش دوم مركز، ارائه خدمات به بيماران را به صورت سرپايي انجام مي‌دهد كه استفاده از پيوند سلول‌هاي رنگ دانه در افراد مبتلا به لك و پيس از آن جمله است. بالاخره بخش سوم مركز، خدمات مربوط به بانك سلول‌هاي بنيادي خون بند ناف را به صورت عمومي در دستور كار خود دارد.
بهره‌برداري از بانك خون بند ناف
بانك خون بند ناف عمومي كه يك نياز اساسي كشور براي تامين سلول‌هاي بنيادي بخصوص در بيماران نيازمند پيوند سلولي است نيز يكي از بخش‌هاي اصلي اين مركز است كه همزمان با افتتاح مركز به بهره‌برداري مي‌رسد و قابليت ذخيره حداقل 10هزار نمونه را خواهد داشت.
شيوه پذيرش بيماران
دكتر اقدمي‌اضافه مي‌كند: ما بيشتر خدمات را چه به صورت تحقيقاتي چه به صورت باليني در همكاري با ديگر مراكز ارائه مي‌كنيم، بنابراين در بيماري‌هايي مانند قلب و عروق لازم است بيمار پيش از مراجعه به پژوهشكده به مراكز همكار مراجعه كند تا شرايط ورود بيمار مورد بررسي قرار گيرد و در صورت داوطلب‌بودن، بيمار بتواند از اين خدمات استفاده كند.
سلول درماني پژوهشكده رويان در حال حاضر بر روي درمان بيماري‌هاي صعب العلاج همانند پاركينسون، ديابت، جراحت‌هاي نخاعي آلزايمر و بيماري‌هاي قلبي - عروقي متمركز شده استدر حال حاضر مراكز همكار براي بيماري‌هاي قلب و عروق عبارتند از: بيمارستان‌هاي بقيه‌الله، جماران، مركز قلب تهران، شهيد رجايي، لواساني، مسيح دانشوري و بيمارستان رضوي مشهد. براي بيماري‌هاي چشم بيمارستان لبافي نژاد و مراكز تحقيقات چشم شهيد بهشتي، براي كبد مركز تحقيقات گوارش دانشگاه تهران ،بيمارستان نمازي شيراز و مركز تحقيقات پيوند اعضاي دانشگاه علوم پزشكي شيراز، براي زخم اندام بيمارستان سينا براي غضروف و استخوان بيمارستان سينا.
تحولي در روند درماني كشور
دكتر اقدمي تاكيد مي‌كند: در پزشكي امروز، پزشك پس از معاينه بيمار براي وي دارو تجويز مي‌كند و بيمار مجبور است براي تهيه آن به داروخانه مراجعه كند. در سلول درماني نيز اگر پزشك براي بيمار خود سلول درماني را تجويز كند بيمار مي‌تواند با مراجعه به اين مركز براي دريافت سلول يا پروسس سلول مراجعه كند. البته در بيماري‌هايي مانند پوست كه نياز به بستري وجود ندارد، اين روند از ابتدا تا انتها مي‌تواند در پژوهشكده به بيمار ارائه شود.
نقش بيمه‌ها
دكتر اقدمي به عنوان مسوول مركز سلول درماني با اشاره به پيگيري‌هاي مركز درخصوص چشم مي‌گويد: به دليل آن‌كه مراجعان چشم اكثرا از قشر آسيب‌پذير جامعه، كارگران بخش صنعتي و ساختماني بوده كه به‌دليل صدمات ناشي از كارشان از ناحيه چشم مجروح شده و توان پرداخت هزينه درمان را ندارند، پيوند قرنيه تحت پوشش بيمه است. همچنين چون در فرآيند پوست، بيمار تحت دارو درماني نيز قرار مي‌گيرد، مشمول بيمه است.
هزينه درمان
در هر 2 مرحله كارآزمايي و خدمات باليني، هزينه‌هاي درماني با هم برابرند با اين تفاوت كه در مرحله كار آزمايي، هزينه تامين سلول را خود پزوهشكده مي‌دهد و از بيمار دريافت نمي‌شود.
ما در مرحله توليد علم هستيم
دكتر اقدمي با اشاره به مزيت اصلي مركز سلول درماني كشورمان نسبت به نمونه‌هاي مشابه در منطقه مي‌افزايد: اين درست است كه از نظر تاسيس مركزي براي ارائه خدمات سلول درماني در منطقه اول نيستيم، يعني امارات و تايلند چنين مركزي را تاسيس كرده‌اند، ولي تفاوت عمده‌اي كه مركز ما با ديگر مراكز دارد اين است كه برخي مراكز صرفا به ارائه خدمات و درمان‌هايي كه تثبيت شده مي‌پردازند، اما ما در مركزمان علاوه بر انجام درمان، علم مورد نظر را نيز داشته و تمام مراحل تامين سلول را خودمان انجام مي‌دهيم يعني كشورهاي منطقه بايد منتظر باشند تا كشوري علم مربوط را به آنها بفروشد تا آنها بتوانند اقدام به درمان كنند و هيچ كدام از كشورهاي منطقه حتي تايلند در مرحله توليد علم نيستند مگر كشورمان ايران.
خدمات رساني به خارجي‌ها
به گفته وي هم‌اكنون درخصوص كبد تعداد زيادي بيمار از آمريكا و انگليس ايميل زده و درخواست درمان دارند، بخصوص درباره بيماري ويتيلگو.
اقدامي اضافه مي‌كند: با آن‌كه در مرحله كار آزمايي باليني نيز مي‌توانيم پذيرش بيمار خارجي داشته باشيم ولي تاكنون انجام نداده‌ايم، چون اين مساله نيازمند شرايط خاصي است كه بيمار خارجي بايد پذيرا باشد. يعني بتواند تعهد كند كه درمان ايشان قابل پيگيري نيز باشد، چرا كه در مرحله كار آزمايي اصل مهم پيگيري اثرات و عوارض احتمالي درمان است.
منبع:روزنامه جام جم
پونه شيرازي