اشاره:
كارگاه هاي تخصصي مديريت شهري و روستايي از مهم ترين فعاليت هايي است كه تاكنون در زمينه آموزش تخصصي متوليان امور شهري و روستايي توسط مركز مطالعات و خدمات تخصصي شهري و روستايي پژوهشكده علوم انساني – اجتماعي با همكاري دفتر آموزش و مطالعات كاربردي سازمان شهرداري ها و دهياري هاي كشور برگزاري شده است . در واقع برگزاري اين كارگاه ها به مدت 20 روز و در مقياس ملي و باكيفيت مطلوب اقدامي بي نظير بوده است .
آنچه در ادامه مي آيد مصاحبه اي است كه با مهندس حسين كلانتري عضو هيات علمي جهاددانشگاهي و مسئول ستاد برگزاري كارگاه هاي تخصصي مديريت شهري و روستايي در جهاددانشگاهي انجام شده است .
- آقاي مهندس ، در ابتدا بفرماييد فلسفه ايجاد مركز مطالعات و خدمات تخصصي شهري و روستايي به عنوان متولي اصلي اجراي كارگاه هاي تخصصي شهري و روستايي در جهاددانشگاهي چه بوده است ؟
شهر و روستا دو عرصه زيستي مهم و مكمل در پهنه جغرافيايي ايران هستند كه از زمان هاي گذشته داراي پيوند ارگانيك بوده و محيطي متناسب با توان ها و نيازهاي ساكنان شهري و روستايي ايجاد كرده اند . ولي در عصر حاضر با به‌هم خوردن مناسبات سنتي شهر و روستا ، تحولات جهاني و پيامدهاي آن در شهرها و روستاها، مسايل جديدي ظهور پيدا كرده است كه چهره ناخوشايندي در شهرها و روستاها نمايان گشته است . از آنجا كه جامعه ايراني داراي فرهنگي غني و بزرگ است وجود عوارضي چون فقر روستايي ، حاشيه نشيني شهري ، ونداليسم و ... سزاوار كشور ما نيست . بنابراين توجه به مسايل شهري و روستايي يكي از ضروريات و پيش نيازهاي توسعه كشور است . پرداختن به اين امور نيز نياز به نهادهاي تخصصي و خاص مرتبط با آن دارد . براين اساس مركز مطالعات و خدمات تخصصي شهري و روستايي يكي از مراكزي است كه با درك درست مسئولان جهاددانشگاهي از معضلات موجود در شهرها و روستاهاي كشور به وجود آمد تا بتواند به صورت نظام مند به مسايل شهري و روستايي بپردازد و مجموعه اقدامات اصولي در اين زمينه را انتظام بخشد .
- مركز چه اهدافي را دنبال مي كند ؟
همانگونه كه از فلسفه وجودي مركز مشخص است مركز به منظور همكاري با جامعه علمي و اجرايي كشور در جهت حل مسايل و مشكلات شهري و روستايي به وجود آمده است .
هدف هاي عمده مركز شامل ايجاد شرايط مناسب براي به كارگيري يافته هاي پژوهشي در برنامه هاي سازمان هاي مرتبط با مسايل شهري و روستايي ، كارآفريني در حوزه مديريت شهري و روستايي ، برگزاري كارگاه ها و سمينارهاي آموزشي خاص مسايل شهري وروستايي ، شناسايي نيروهاي مستعد دانشگاه ها (اعم از دانشجويان ، اعضاي هيات علمي) و جلب همكاري آنها در پروژه هاي تحقيقاتي و آموزشي ، ارائه مشاوره و خدمات تخصصي به سازمان ها در ساير مسايل مديريتي ، اجتماعي ، اقتصادي ، شهري ، روستايي بافت هاي تاريخي ، تاليف ، ترجمه و چاپ منابع آموزشي و كتب مورد نياز و چاپ نشريه علمي – پژوهشي خاص مسايل شهري و روستايي است كه اميد است بتوانيم اين اهداف را تحقق بخشيم .
- فعاليت هاي مركز بيشتر در چه زمينه هايي صورت مي گيرد؟
خوشبختانه مركز مطالعات و خدمات تخصصي شهري و روستايي با گردهم آوردن گروهي از متخصصان امور شهري و روستايي با جديت فراواني به انجام فعاليت هاي مرتبط با اهداف خود پرداخته است . برخي از فعاليت هايي كه تاكنون توسط اعضاي اين مركز انجام شده به موارد زير مي توان اشاره كرد :
- تهيه و تنظيم بيش از 110 طرح هادي روستايي
- طرح هاي گونه شناسي مسكن روستايي
- برگزاري كارگاه هاي تخصصي در زمينه مديريت روستايي
- برگزاري كارگاه هاي تخصصي در زمينه مديريت شهري
- چه برنامه اي براي توسعه فعاليت هاي مركز داريد؟
تصميم داريم با ايجاد سه گروه پژوهشي مديريت شهري ، برنامه ريزي و عمران روستايي و طراحي و عمران شهري در آينده ، پژوهشكده شهرسازي و عمران روستايي را ايجاد كنيم كه اميد است هرچه زودتر اين امر ميسر شود .
- به نظر شما برگزاري كارگاه هاي تخصصي مديريت شهري و روستايي چه ضرورتي دارد؟
با توجه به مشكلات موجود در شهرها و روستاهاي كشور برخورد جدي و معقولانه با مشكلات شهري وروستايي بايد در اولويت طرح ها و برنامه هاي كلان ملي و منطقه اي قرار گيرد و متاسفانه گاهي اوقات در برخورد با مسايل شهري و روستايي، ريشه و علل مسايل را گم كرده و به انحراف رفته ايم و اقدامات بنيادي در اين زمينه فراموش شده اند .
بايد گفت بسياري از مسايل و مشكلات ريشه در ضعف مديريت دارد و مديريت شهري و روستايي به شكل مدرن كه در كشور ما نهادهايي نوپا هستند بايد تقويت شوند و مطمئناً آموزش و ارتقاي سطح آگاهي مديران زمينه ساز ايجاد شهرهاي پايدار و روستاهاي سالم خواهند بود . به ويژه اينكه در عصر حاضر اطلاعات و اطلاع رساني مهم ترين ابزار استراتژيك براي مديريت و اداره صحيح واحدهاي اقتصادي ، اجتماعي ، فرهنگي و سياسي محسوب مي شود . بنابراين مهم ترين و بنيادي ترين ضرورتي كه در كشور احساس مي شود آموزش و ارتقاي سطح آگاهي مديران و متوليان ارشد امور شهري و روستايي است .
بنابراين مركز مطالعات و خدمات تخصصي شهري و روستايي بنابر رسالت و اهداف خود در اين زمينه ، پيشنهاد برگزاري كارگاه هاي تخصصي مديريت شهري و روستايي را به سازمان شهرداري ها و دهياري هاي كشور ارائه كرد و با موافقت سازمان مذكور فعاليت هاي لازم در اين زمينه شروع شد .
- در اجراي اين كارگاه ها چه سازمان هايي دخيل بوده اند ؟
بدون اغراق برگزاري اين كارگاه ها يك الگوي موفق از همكاري بين سازماني است كه دستگاه هاي مختلفي از جمله مركز مطالعات و خدمات تخصصي شهري و روستايي پژوهشكده علوم انساني جهاددانشگاهي ، واحدهاي مختلف جهاددانشگاهي در سراسر كشور (خوزستان، فارس ، صنعتي اصفهان ، آذربايجان شرقي ،آذربايجان غربي ، خراسان شمالي ، خراسان رضوي ، گيلان ، مازندران ، كرمان ، كرمانشاه و پژوهشكده علوم انساني ) و سازمان شهرداري ها و دهياري هاي كشور ، دفتر آموزش و مطالعات كاربردي سازمان و دفتر شهري و روستايي استانداري هاي سراسر كشور در اجراي آن دخيل بوده اند .
- مجموعاً چند كارگاه برگزار شده و چه تعداد فراگير در آن شركت كرده اند؟
كارگاه هاي تخصصي مديريت شهري و روستايي كه برنامه ريزي به منظور اجراي آن از سال 1384 آغاز شده بود طي يك دوره فشرده و به مدت 20 روز اجرا شد . زمان شروع اولين كارگاه 1 تير ماه و آخرين كارگاه 19 تير ماه سال جاري بوده است . مجموعاً 27 كارگاه تخصصي در زمينه مديريت شهري و روستايي برگزار شده است كه تعداد 11 كارگاه مربوط به مديريت روستايي ، تعداد 8 كارگاه در زمينه مديريت شهري ويژه شهرداران و تعداد 8 كارگاه در زمينه مديريت شهري ويژه معاونان شهرداري ها بوده است كه 960 شهردار ، 1200 معاون شهردار و 1100 دهيار از سراسر كشور در اين كارگاه ها شركت كردند .
- مباحث تدريس شده در كارگاه ها در چه زمينه هايي بوده است ؟
در اين كارگاه ها سعي شد كه آخرين روش ها ، تجربيات جهاني و الگوهاي موفق بومي در زمينه هاي تخصصي مرتبط با مديريت شهري و روستايي به فراگيران ارائه شود . نكته قابل توجه اينكه براي هر كارگاه نيز يك متن تخصصي تدارك ديده شد كه براي آموزش بهتر و يادگيري مطلوب تر فراگيران در اختيارشان قرار داده شد . همانگونه كه قبلاً ذكر شد كارگاه هاي تخصصي در سه سطح شهرداران ، معاونان شهرداري ها و دهياران برگزار شد كه مباحث كارگاه تخصصي شهرداران شامل سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) ، آشنايي با حقوق و قوانين شهري ، مديريت خدمات شهري ، مديريت بحران شهري ، آشنايي با پروژه هاي عمراني ، بهسازي و نوسازي بافت هاي فرسوده شهري و مباحث كارگاه‌هاي تخصصي معاونان شهرداري ها شامل : آشنايي با حوزه اداري و حقوقي شهرداري ها ، آشنايي با حوزه فعاليت مالي شهرداري ها، آشنايي با حوزه فعاليت خدمات شهري شهرداري ها، آشنايي با حوزه فعاليت امور فني – شهرسازي و مباحث كارگاه هاي تخصصي ويژه دهياران شامل بهسازي ، نوسازي و مرمت بافت هاي فرسوده روستايي ، مديريت بحران در روستا، آشنايي با نحوه تهيه برنامه پنج ساله دهياري ها ، محيط زيست روستا، نحوه وضع و وصول عوارض دهياري ها و آشنايي با طرح هاي هادي و كنترل و نظارت بر ساخت و ساز روستايي بوده است .
- لطفاً در پايان اگر صحبتي داريد بفرماييد.
در پايان جا دارد كه از فعاليت هاي مستمر و شبانه روزي كليه همكاران در مركز مطالعات شهري و روستايي پژوهشكده علوم انساني – اجتماعي و ساير واحدهاي جهاددانشگاهي سراسر كشور ، مسئولان محترم سازمان شهرداري ها و دهياري‌هاي كشور و استانداري هاي سراسر كشور كه در برگزاري اين كارگاه ها ما را ياري كردند تشكر و قدرداني كنم به ويژه اينكه انجام چنين حجم عظيمي از فعاليت ها به صورت فشرده و در سراسر كشور ، امري كم سابقه بوده است و اميدوارم كه كارگاه هاي تخصصي مديريت شهري و روستايي مورد قبول جامعه مديران شهري و روستايي كشور واقع شده باشد و فراگيران با شركت در اين كارگاه ها ، راهكارهاي عملي جهت مقابله و كنترل مشكلات شهري و روستايي را فراگرفته باشند و مراكز مطالعات و خدمات تخصصي شهري و روستايي نيز نمونه ديگري به فعاليت هاي موفق خود در زمينه خدمات رساني به جامعه علمي و اجرايي كشور افزوده باشد.ح/الف