گفتگو با دکتر حميدرضا طيبي رئيس جهاد دانشگاهى؛
جهاد دانشگاهى سياست زده نيست
اشاره :
مقام معظم رهبري در ديدار با اعضاي هيئت علمي و كارشناسان جهاددانشگاهي در سال 84 فرمودند: "در مورد جهاددانشگاهي اعتقاد من اين است كه تركيب جهاد و دانشگاه و تلفيق جهاد كه يك امر ارزشي معنوي است با علم و دانش و با دانشگاه، داراي پيام است، نشان ميدهد كه ميتوان علم جهادي و نيز جهاد علمي داشت. اين همان كاري است كه شماها مشغوليد". مردم ما جهاددانشگاهي را به عنوان نهادي برخاسته از متن انقلاب ميدانند كه تا به امروز منشا خدمات بسياري در حوزه علم و دانش بوده و افتخارات بسياري را براي كشور آفريده است . مدتي است به برخي عملكردهاي نهادهاي زيرمجموعه جهاددانشگاهي انتقاداتي صورت گرفته كه ما را بر آن داشت اين انتقادات را با دكتر طيبي رياست جهاددانشگاهي در ميان بگذاريم و پاسخ هاي وي اين مصاحبه در دو قسمت تنظيم شده كه در قسمت اول دكتر طيبي به انتقادات پاسخ ميدهد و قسمت دوم به موفقيتها و برنامههاي فعلي و آتي جهاد ميپردازد.
بيش از آنکه به سمت رياست جهاد دانشگاهى منصوب شويد چه تصورى از اين نهاد انقلابى داشتيد؟ آيا شما با برنامه خاصى به ساختمان مرکزى آمديد؟
قبل از انقلاب يکى از دغدغههاى ما رفع وابستگى از بيگانگان بود. به همين دليل در فکر تاسيس نهادى بوديم که بتواند در اين راستا فعاليت کند و ما را از وابستگى بيرون برهاند و به استقلال رهنمون کند. در سال 58 در دانشگاه علم و صنعت توسط بچه مذهبىها دفتر سازندگى صنايع را به وجود آورديم. در سال 59 که جهاد دانشگاهى تشکيل شد اين مجموعه کار خود را در جهاد دانشگاهى دنبال کرد. از سال 59 تا به امروز در اين نهاد برخاسته از انقلاب مشغول به کار هستم، لذا شناخت مبسوط و کاملى از جهاد دانشگاهى دارم و آگاهانه اين نهاد را براى کار انتخاب کردهام. معتقدم اين نهاد نمونهاى از نهادهاى انقلابى است که مىخواهد بگويد جوان ايرانى مىتواند توليد فکر و علم و فناورى کند. ما معتقديم که توسعه بدون قرار گرفتن در يک بستر فرهنگى منبعث از تعاليم اسلامى راه به سعادت بشر نخواهد برد، بنابراين فعاليتهاى فرهنگى زيرساخت ساير فعاليتهاى ماست. علم بدون فرهنگ همچون چاقوى دولبه است. در جهاد دانشگاهى از همان ابتداى شکلگيرى کار فرهنگى يک الزام بود.
جهاد دانشگاهى در شرايط خاصى شکل گرفت. آيا افرادى که اين نهاد را پايهريزى کردند و جهاد دانشگاهى را شکل دادند گرايشات سياسى خود را نيز به جهاد منتقل کردند؟ آيا جهاد وجهه سياسى هم داشت؟
طبيعتا اين نهاد توسط دانشجويان انقلابى شکل گرفت. ممکن بود گاهى مواقع دانشجويان به اقتضاى جوانى خود در آن شرايط يکسرى فعاليتهاى سياسى داشته باشند اما خيلى زود اين نهاد متوجه شد که اگر مىخواهد در حوزه فرهنگسازى کار کند بايد مرز خود را با فعاليتهاى سياسى جدا کند و از فعاليتها و فعالان سياسى خيلى زود جدا شدند. البته افراد مجاز بودند که سياسى باشند و فعاليت سياسى هم بکنند ولى کسى مجاز نبود که کار سياسى خود را به درون مجموعه جهاد دانشگاهى منتقل کند. در جهاد دانشگاهى علم و صنعت اين اتفاق افتاده بود. طيفهاى مختلف فکرى با اولويت ارزشى بودن حضور داشتند. ارزشى بودن در پذيرش نيروها اصل بود اما ممکن بود برخى براساس تقسيمبندىهاى موجود يکى چپ بود يا راست، اما اين افراد فارغ از گرايشات سياسى که داشتند بسيار روان و خوب با يکديگر کار مىکردند والان هم در حال همکارى هستند زيرا هدف آنها تعالي، توسعه و پيشرفت کشور است و چون ارزشى هستند اختلافى هم با يکديگر ندارند.
آيا مرکزيت جهاد هم همينطور بود؟
بله. من ياد ندارم که در مرکزيت جهاد هم سياسىکارى و سياستزدگى نفوذى پيدا کرده باشد. ما مىدانيم که برخى از دوستان ما در بيرون از جهاد دانشگاهى فعاليتهاى سياسى دارند اما به هيچوجه فعاليتهاى آنان در مجموعه جهاد دانشگاهى منعکس و ترويج نمىشود. من اعتراف مىکنم در مجموعه جهاد دانشگاهى افرادى هستند که از لحاظ سياسى قرابتى با دولت ندارند اما در حوزه علم و فناورى و ساير وظايف بهترين همکارى را با دولت دارند و حتى از بنده هم در اين زمينه جلوتر هستند. البته ما خود را مبرا از خطا نمىبينيم، ممکن است اشتباهاتى صورت گرفته باشد مهم جهتگيرى کلان جهاد دانشگاهى است.
آيا قبل از تصدى رياست جهاد انتقادى به آن داشتيد که بخواهيد در دوران مسئوليت خود آن انتقادات را طرح و رفع کنيد؟
من از همان زمان که در جهاد علم و صنعت بودم به بعضى از فعاليتها انتقاد داشتم و سعى کردم در دوران مسئوليت خود آنها را برطرف کنم. من در همين جا اعلام مىکنم که علىرغم برخى اشتباهات جهاد دانشگاهى هيچوقت وارد بازىهاى سياسى و عرصه سياستزدگى نشده است. يکى از علتهاى موفقيت جهاد دانشگاهى همين موضوع است که وارد برخى خطوط قرمز نشد.
در ابتداى شکلگيرى جهاد بچههاى دفتر تحکيم نقش موثرى در آن داشتند. الان که اين دفتر دچار مشکلات عديدهاى شده برخى اظهار نگرانى مىکنند که نکند عناصر اين دفتر در جهاد دانشگاهى نفوذ پيدا کرده باشند.
در آن زمان دفتر تحکيم وحدت گسترده بود و طيفهاى مختلف سياسي، فرهنگى و اجتماعى را دور خود جمع کرده بود.شخص آقاى رئيسجمهور و تعداد زيادى از وزراى ايشان عضو دفتر تحکيم وحدت بودند. آن زمان دفتر تحکيم تنها عضو متشکل دانشجويى بود که عمدتا بچههاى ارزشى بودند. پس از آنکه اين دفتر مشکلاتى پيدا کرد با آن برخورد شد و از جهاد کنار گذاشته شدند. ما معتقديم که دردفتر تحکيم وحدت انحرافاتى به وجود آمد که به هيچعنوان اين انحرافات را تائيد نمىکنيم بلکه به شدت با آن مخالف هستيم. اينکه گفته مىشود بدنه اين مجموعه منتسب به يک جناح سياسى خاص است صحت ندارد. يک نفر در مجموعه کارى ما حضور دارد که گرايش سياسى دارد اما هرگز گرايش خود را در مجموعه مطرح و گسترش نمىدهد. ما به همه گفتهايم که سعى کنند عضو هيچ حزبى نباشند.
ماکاملا بر اين موضوع اشراف داريم. مسئولينى که مىخواهيم براى سمتهاى کارى انتخاب کنيم اين مورد را مدنظر قرار مىداديم که در اين احزاب عضويت نداشته باشند. الان برخى مطرح مىکنند که در جهاد نيروهاى منتسب به فلان حزب سياسى مشغول کار هستند که در عين مفيد بودن براى مجموعه از انعکاس ديدگاهها و نظرات سياسى در مجموعه پرهيز مىکنند.
جهاددانشگاهى مراکز مهم و حساسى را در زيرمجموعه خود دارد که يک نمونه آن خبرگزارى ايسنا است که گفته مىشود تبديل به توپخانه اصلاحطلبان شده است و عليه دولت فعاليت مىکند و برخى نيروهاى ضدنظام به آنجا نفوذ کردهاند. آيا نظارتى که از آن سخن گفتيد در خبرگزارى هم اعمال مىشود؟
من از همان ابتدا معتقد بودم که ايسنا بهعنوان پايگاه اطلاعرسانى جهاد بايد فراجناحى و بىطرف بوده و از استقلال برخوردار باشد. با توجه به فعاليتهاى تخصصى که در جهاد صورت مىگيرد توقع داريم که ايسنا به سمت تخصصى شدن هم پيش برود و کار سياسى در حد معتدل هم داشته باشد. اما برخى اتهاماتى که به ايسنا زده مىشود تا حد زيادى غيرواقعى است.
آيا در زمينه ميزان فعاليتهاى ايسنا در حوزه سياسى تحقيقى صورت گرفته که نشان دهد چه کسى بيشتر حرف زده و از چه کسانى بيشتر مصاحبه گرفته شده است؟
يکى از اساتيد دانشگاهها اين کار را انجام داد و اخبار را تحليل محتوا کرد. اتفاقا نتيجه آن اين بودکه انتقادات به دولت در اين مجموعه کاهش يافته است. اين قبيل بحثها تا حد زيادى ناشى از برخوردهاى سياسى است. ما در مجموعه دولت يکى از جاهايى که رفرنس ما هستند و بايد با آنها هماهنگى کنيم، معاونت رسانهاى رئيس جمهور، معاونت فرهنگى رئيس جمهور و... است. آقاى کلهر در آنجا گفتند که ايسنا عملىترين رسانه است. من هم معتقدم که بايد تحولى در مديريت ايسنا صورت بگيرد. تبعيت از رهبري، حمايت از دولت و کار تخصصى کردن. من به شدت به کار تخصصى کردن اهميت مىدهم. در زمينه راهبردى معتقديم ما مشکلات جدى در حوزه فرهنگى و برنامهريزى در مسائل راهبردى کشور داريم. مشکلات امروز ما مشکلات دولت آقاى احمدىنژاد نيست بلکه مشکلات قبل از انقلاب است يعنى مشکلات 150 ساله ماست. آنان به گونهاى به ما القا مىکردند که هرگز به توسعه دست نخواهيم يافت. ما در بحث توسعه نيازمند فرهنگسازى هستيم تا به جوان ايرانى بقبولانيم که او مىتواند کارهاى بزرگ کند و در اين زمينه رسانه نقش بسزايى دارد. من در گذشته هفتهاى يکبار با مدير ايسنا جلسه داشتم و الان هفتهاى دوبار شده است و مکرر با مدير کارها را چک مىکنم. علت اين ملاقات ها هم انتقاداتى که به ايشان مىشود نيست بلکه ما به کارمان اعتقاد داريم، علت اهميت رسانه در بحث فرهنگسازى است. ما در برهه حساسى از زمان قرار داريم که نيازمند بسترسازى فرهنگى براى توسعه و پيشرفت هستيم.
انتقاداتى هم به مرکز افکارسنجى ايسپا شده و برخى معتقدند که در اين مرکز نظرسنجىها جهتگيرى شده و در راستاى اغراض يک جناح سياسى است. نظر شما در اين خصوص چيست؟
نظرسنجىهايى که در ايسپا صورت گرفته تماما براساس واقعيت بوده است. البته اشتباهاتى رخ داده که ما هم به مسئولان تذکر داديم و خواستار جلوگيرى از اتفاق افتادن اينگونه اشتباهات شدهايم.
يک اشتباهى در گذشته رخ داد که بنده مسئول مرکز را برکنار کردم. بنده در مجموع مشکل خاصى را در خصوص نظرسنجىهاى مرکز افکارسنجى نمىبينم و به شدت نسبت به عملکرد اين مرکز نظارت داريم و اگر موردى را سراغ داريد که نظرسنجىهاى اين مرکز براساس واقعيت نبوده يا جهتدار است به ما گزارش دهيد تا برخورد کنيم.
يکى از مواردى که به انتقادات از جهاد دانشگاهى دامن زد، بزرگداشت دکتر باقر پرهام بود. گفته مىشود جهاد دانشگاهى در اين زمينه فعال بود، نظر شما در اين خصوص چيست؟ آيا جهاد آگاهانه اين کار را انجام داد يا اينکه شناختى از هويت و شخصيت دکتر پرهام نداشت؟
متاسفانه توسط برخى افراد مغرض اطلاعات غلط و انحرافى از تحولات ورخدادهاى جهاد دانشگاهى به بيرون و بخصوص رسانهها درج مىکند که هيچ انطباقى با واقعيتهاى رخ داده در جهاد دانشگاهى ندارد. من تعجب مىکنم که چرا برخى رسانههاى معتبر کشور بدون آنکه اطلاعى از صحت و سقم ادعاهاى اين افراد کسب کند نسبت به انتشار اين مباحث اقدام مىکنند و جامعه را نسبت به جهاد دانشگاهى بدبين مىکنند. ما به محض اينکه متوجه شديم آقاى باقر پرهام قرار است در اين برنامه موردتجليل قرار گيرد، معترض شديم و خواستار حذف نام و آرم جهاد دانشگاهى از مراسم شديم و حتى يکى از نيروهاى جهاد را در مراسم گذاشتيم که نکند مجريان مراسم نام جهاد را ببرند. ما حتى جوايز جهاد را هم پس گرفتيم. شما ببينيد که ما تا چه اندازه نسبت به اين موضوع دقت نظر داشتيم. ما مجموعه خيلى وسيعى هستيم و تا حد زيادى هم بر تمام مجموعه اشراف داريم و اين ناجوانمردانه است که يک طرف عدهاى مغرض اقدام به تخريب جهاد دانشگاهى مىکنند.
ادامه دارد...
١٥:٠٠ ٠٨/٠٢/١٣٨٧