اشاره:

جهاددانشگاهي واحد صنعتي شريف يكي از واحد هاي موفق اين نهاد در حوزه هاي مختلف  بويژه در زمينه فعاليت هاي پژوهشي است كه از آن جمله مي توان به  اپتيك، هوافضا، فناوري خلاء بالا، ساخت انواع ربات ها، ميكروالكترونيك، شيمي و مهندسي شيمي، صنايع، نانوتكنولوژي و... اشاره كرد.به منظور آشنايي بيشتر با  اين اقدامات، روابط عمومي واحد صنعتي شريف گفتگويي را با سيد محمد طباطبايي رييس جهاددانشگاهي واحد صنعتي شريف ترتيب داده كه ماحصل آن در ادامه تقديم مي شود.

*مجموعه جهاددانشگاهي واحد صنعتي شريف و پژوهشكده توسعه تكنولوژي از كجا و چگونه شكل گرفت؟

همانطور كه مي دانيد همزمان با انقلاب فرهنگي و از سال 1359 كه جهاددانشگاهي در سطح دانشگاه ها فعاليت خود را آغاز كرد جهاددانشگاهي صنعتي شريف نيز توسط 5 نفر از اعضاء ستاد هاي سازندگي مسكن، جهادسازندگي و صنعت بنا نهاده شد. اين واحد، با بودجه اوليه اي در حدود 100 هزار تومان كه با مساعدت يكي از مسئولين وقت(آقاي هاشمي طبا) دريافت شد و در اتاقي در ساختمان اداري دانشگاه صنعتي شريف فعاليت خود را آغاز كرد.

آنروز ها، همزمان با انجام فعاليت هايي همچون عضويت در شوراي دانشگاه و همكاري در اداره دانشگاه و برنامه ريزي و اجراي فعاليت هاي فرهنگي در سطح دانشگاه كه براساس مأموريت اساسي جهاددانشگاهي در زمينه اسلامي كردن دانشگاه ها تعريف شده بود، اين واحد به طور مشخص از همان آغازين روزهاي فعاليت خود، با شناسايي نياز هاي بخش صنعت كشور، وارد فعاليت هايي همچون ساخت تجهيزات روستايي، درو گرها، جوش پلي اتيلن و... شد. از آنجا كه بعد از پيروزي انقلاب بسياري از بخش هاي صنعتي و كارخانجات كشور به دلايل مختلف معطل مانده بود، جهادگران اين واحد كه همه از دانشجويان و فارغ التحصيلان دانشگاه صنعتي شريف بودند، با ورود به صنايع معطل مانده در زمينه راه اندازي مجدد و بهينه سازي آن صنايع غير فعال و كم بازده، تلاش گسترده خود را آغاز كردند. با آغاز جنگ تحميلي بيشتر توان مجموعه در اختيار پروژه هاي دفاعي قرار گرفت.

آنزمان سطح كمي و كيفي تلاش و پي گيري هاي اعضاي جهادشريف به حدي بود كه در دومين سال فعاليت تعداد نيروهاي اين واحد به حدود 80 نفر رسيد كه در 7 گروه تخصصي و يك مركز فرهنگي خدمت مي كردند.

*با شروع جنگ تحميلي، واحد صنعتي شريف وارد پروژه هاي دفاعي شده، لطفا در اين زمينه هم به اختصار توضيحاتي ارائه فرماييد.

بدون ترديد علت اصلي جايگاهي كه امروز جهاددانشگاهي به آن رسيده و همچنين موفقيت هايي كه واحد صنعتي شريف از همان ابتدا  كسب مي كرده و مي كند، وجود فرهنگ جهاد و خدمت به نظام و همچنين روحيه بسيجي بوده كه از ابتدا وجود داشته و امروزه زبانزد شده است.

بله. با شروع جنگ تحميلي، با توجه به نياز شديد كشور و همچنين تحريم هاي گسترده اي كه در مورد ايران اعمال مي شد همكاران من در جهاددانشگاهي صنعتي شريف بخش عمده اي از فعاليتهاي خود را به سمت پروژه‌هاي دفاعي سوق داده و تا پایان دفاع مقدس عمده فعاليتهاي پژوهشی و خدمات تخصصی اين مجموعه بر پشتيباني هاي فني جنگ متمركز شد.

وجود گروهها و مراكز تخصصي متعدد، آنزمان توان بسيار بالايي در زمينه انجام پروژه هاي بزرگ دفاعي كه انجام آنها، نياز به تخصصهاي مختلف داشت، ايجاد كرده بود. در واقع با تقسيم پروژه هاي بزرگ به بخشهاي مختلف، هر بخش از پروژه در داخل مجموعه به گروه و مركز دارنده آن تخصص، واگذار مي شد و همين امر، زمينه موفقيت ما را در انجام پروژه هاي بزرگي كه به جهادشريف واگذار مي شد، مهيا كرده بود.

به خاطر ماهيت پروژه های دفاعي بخصوص عدم وجود اطلاعات فني و همچنين وجود تحريم ها كار در اين پروژه ها بسيار سخت و با خطر بالا بود كه محققان جوان اين واحد براساس همان فرهنگ جهادي كه اشاره كردم، با حداقل امكانات، پروژهايي را كه به آنها سپرده مي شد، با موفقيت به انجام مي رساندند.

*چه شد كه بعد از جنگ كار تحقيقاتي و خدمات تخصصي را در حوزه پروژه هاي دفاعي ادامه نداديد.

همواره ماهيت بخشي از فعاليت هاي جهاددانشگاهي اينطور بوده كه براساس نيازي مقطعي، وارد كاري مي شده و با رفع نياز دركشور و يا تعيين متولي اصلي كار، حضور جهاد در آن حوزه كم رنگ تر مي شده است.

امروز هم همينطور است. بعد از جنگ از آنجا كه بخش تحقيقاتي دولت در حوزه دفاعي شكل گرفته بود، تجارب موجود به متولي اصلي آن منتقل شد و ما به عرصه هاي تازه علمي پرداختيم. البته اين مجموعه هنوز هم با بخش هاي مختلف صنايع دفاعي كشور همكاري علمي و تحقيقاتي دارد و هر زمان كه نياز باشد، در سطحي بالاتر وارد اين حوزه خواهد شد. ضمنا تا چندين سال پس از جنگ، با توجه به توان دفاعي مجموعه رابطي بين صنايع كشور و صنايع دفاعي شديم و توانستيم بخش عظيمي از قطعات صنعتي مخصوص خودرو را با استفاده از توان صنايع نظامي توليد كنيم.

*مجموعه جهاددانشگاهي واحد صنعتي شريف در حال حاضر در چه حوزه هايي فعاليت دارد.

اين مجموعه در حال حاضر در رشته هايي همچون اپتيك، هوافضا، فناوري خلاء بالا، ساخت انواع ربات ها، ميكروالكترونيك، شيمي و مهندسي شيمي، صنايع، نانوتكنولوژي، مواد نو، مديريت پروژه، اتوماسيون، اندازه گيري ابعادي، رديابي، فناوري اطلاعات، مواد مغناطيسي، ساخت و توليد، پروژه هاي زيست محيطي، كنترل كيفيت، حمل و نقل و ترافيك، انرژي، آلومينيوم، تدوين تكنولوژي، تدوين استاندارد و مطالعات توسعه تكنولوژي فعاليت مي كند.

به طور كلي توانمندي هاي اين مجموعه نيز شامل موضوعاتي همچون تدوين دانش فني، مطالعات راهبردي، تد,ين استاندارد، نظارت و بازرسي، مطالعات امكان سنجي، مديريت پروژه، مشاوره و انتقال تكنولوژي به صنعت، سيستم هاي جامع اطلاعات و مستندسازي، خدمات تخصصي و پژوهشهاي كاربردي مي شود.

در سال هاي اخير هم اين بحث مطرح است كه ما ديگر به درجه اي از پيشرفت رسيده ايم كه بتوانيم خروجي بهتري نسبت به سالهاي گذشته داشته باشيم. براي اين منظور در چند سال اخير سعي شده ضمن حفظ زمينه هاي فعاليت گذشته، با انتخاب چند موضوع خاص درصدد هستيم بيشتر توان و امكانات مجموعه را در آن زمينه ها متمركز نمائيم تا اين موضوعات بتوانند به صورت قطب علمي درآيند. اين موضوعات بدين قرار است:

- مديريت پروژه

- رديابي

- فناوري پيشرفته ريلي

- فناوري خلأ بالا

- اندازه گيري

- ساخت و توليد مواد مغناطيسي

*جناب آقاي طباطبايي! لطفا بفرماييد جهاددانشگاهي واحد صنعتي شريف در سال گذشته چه فعاليت هاي شاخصي داشته است.

در طول سال 1387، تعداد 150 طرح و پروژه تحقيقاتي و خدمات فني و مهندسي در دست انجام بوده است كه ارزش ريالي اين پروژه ها به حدود 14 ميليارد تومان مي رسد.

تاليف و انتشار 50 عنوان مقاله علمي و پژوهشي، ثبت 41 عنوان اختراع و ابتكار جديد، كسب عنوان «سازمان نوآور» در جشنواره خلاقيت و نوآوري در عرصه صنعت و معدن كشور و ساخت، تجهيز و آماده سازي سه هزار متر مربع فضاي پژوهشي و اتوماسيون سيستمهاي اداري، كسب گريد الف از وزارت علوم، راه اندازي دوره هاي كارشناسي علمي كاربردي و دوره كارشناسي ارشد با همكاري دانشگاه علم و فرهنگ و انتشار 5 عنوان كتاب از جمله فعاليتهاي شاخص و دستاوردهاي اين مجموعه در سال  87  بوده است.

*لطفا به طور خلاصه فعاليت هاي جهاددانشگاهي صنعتي شريف (واحد و پژوهشكده) را در طول سال 87 و در حوزه هاي مختلف تشريح نماييد.

- حوزه پژوهشي و خدمات تخصصي

همانطور كه اشاره كردم تبديل شدن به قطب علمي در چند حوزه پژوهشي، كاربردي كردن نتايج تحقيقات پژوهشي و استفاده از نتايج پژوهش ها، ارتقاء سطح كيفي مراكز خدمات علمي و تخصصي، تدوين تكنولوژي هاي بومي، همكاري با مراكز تحقيقاتي خارج از كشور حضور در پروژه هاي بزرگ ملي، مديريت طرح (MC) و... از جمله اهداف اساسي و محورهاي كاري اين سازمان در سال 87 بوده است.

بر همين اساس در سال 87 فعاليت هاي متنوعي در حوزه پژوهشي و خدمات تخصصي انجام شده كه مي توان به همکاري در تدوين نقشه جامع علمي كشور، طراحي و ساخت چند دستگاه ربات براي استفاده در صنايع مختلف، طراحي و ساخت تجهيزات مورد نياز موتور ملي و طراحي و ساخت قطعات مورد نياز دستگاههاي كارخانه آلومينيوم جاجرم، تدوين تكنولوژي قطعات كارخانجات فولاد مباركه، دستيابي به دانش فني توليد غشاء، مديريت پروژههمكاري در ساخت موتور لوكوموتيو،  تدوين تكنولوژي و دانش فني بيش از 21 نوع قطعه و ساخت بيش از 40هزار قطعه، ابزارآلات و دستگاههای مورد نياز صنايع مختلف كشور به همت متخصصان پژوهشكده توسعه تكنولوژي اشاره كرد.

همكاري با صنايع دفاعي در زمينه هاي مختلفي همچون برق و اتوماسيون و مكانيك و آلومينيوم از جمله برنامه هاي جاري در اين سازمان بوده، كه در اين حوزه در سال 87 به طور مشخص 100 سری دستگاه اتوکلیماتور لیزری با كاربردهاي كليدي و مهم، در مركز اپتيك ساخته شده و تحویل کارفرما شده است.

در حوزه اپتیک بیش از 60 هزار عدسی دقیق برای صنایع اپتیک صاایران (اصفهان) و رایان رشد ساخته شده و تحویل این صنایع شده و ساخت دستگاه اتوکلیماتور نوری و طرح بررسی دید مجازی در فرودگاهها(موسوم به RVR ) و ساخت ژيرسكوپ نوري از دیگر پروژه های در حال انجام اين حوزه بوده است.

در زمينه فناوري خلاء بالا نيز تاكنون چندين سيستم لايه نشاني در خلاء بالا برای پژوهشگاه ها و دانشگاه هاي کشور طراحي و ساخت شده است و در حال حاضر در اين حوزه كار بهینه سازی کاتد اسپاترینگ و تجاری سازی سیستم لایه نشانی با لیزر پالسی در حال انجام است.

ساخت ربات موتور برگردان موتور ملی برای شرکت ایرانخودرو، طراحي و ساخت سيستم اندازه گيري مدولار طول به كمك LVDT براي قطر داخل قطعات صنعتي، تهیه دفترچه های فنی برای قطعات و دستگاههای شرکت فولاد مبارکه، طراحي و ساخت انواع قطعات و دستگاههای مورد نیاز شرکت آلومینای ایران، ساخت فرامین کنترل برای صنایع خودرو سازی و حمل و نقل ریلی، طراحی ربات آجر چینی، طراحی پایه های یک نوع تیربار و طراحی و ساخت گريپرهاي ربات برای صنایع خودرو سازی از ديگر فعاليت ها و دستاوردهاي اين سازمان بوده است.

در حوزه هوا و فضا نيز موفق شده ايم كار طراحي و ساخت هواپيماي نيروي انساني(فرناس) را به پايان برسانيم. البته در مركز هوا و فضا پروژه هاي ديگري از جمله پروژه طراحي و ساخت هواپيماي بدون سرنشين خورشيدي دنبال مي شود.

تحقیق و ساخت آزمایشگاهی سیلیکاژل کروی مقاوم در برابر آب با ظرفیت جذب آب بالا، تحقیق و ساخت آزمایشگاهی مقیاس بنچ سیلیکاژل اندیکاتور دار ایمن، تحقیق و استحصال فلزات گرانبها از مجلدهای کاتالیستی و بازیافت فلزات گرانبها از گل قرمز صنایع آلومینای ایران نيز از جمله فعاليت هاي گروه پژوهشي شيمي معدني در سال 87 بوده است.

يكي ديگر از فعاليت هاي جهاد شريف در سال 87  در حوزه فناوري نانو ساخت 4 نوع محصول براساس اين فناوري بوده است. عناوين اين محصولات «نانو مگنتايت»، «نانو اكسيد روي»، «نانوبال كلي» و «نانو سيليس كلوئيدي» است كه اين محصولات در صنايع مختلف پزشكي، هوايي، آرايشي و بهداشتي و پليمر و لاستيك سازي مورد استفاده قرار مي گيرند.

فعاليت در زمينه نفت و گاز و انرژي كه با همكاري يك دانشگاه و شركت نروژي انجام خواهد شد و همكاري با سازمان ميراث فرهنگي در زمينه حفظ آثار فرهنگي و ارائه كمكهاي تكنولوژيك به اين سازمان، همكاري با نيروي انتظامي در مورد كاهش تصادفات رانندگي، همكاري با اداره آگاهي در مورد روشهاي نوين كشف جرايم، همكاري با وزارت صنايع ، فعاليت در زمينه به كار گيري توان پژوهشي كشور براي دستيابي به دانش توليد و استفاده از انواع غشا ها در صنايع مختلف از ديگر فعاليتها و برنامههايي است كه در مجموعه جهاد دانشگاهي صنعتي شريف و پژوهشكده توسعه تكنولوژي انجام شده است.

در سال گذشته همچنين همكاريهاي گسترده اي با سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران، سازمان هواشناسي كشور و وزارت صنايع در زمينه هاي مختلف پژوهشي با تكنولوژي جديد آغاز شده است كه امور اجرايي مربوط به آنها در سالجاري در حال انجام است.

حوزه آموزشي

فعاليت هاي آموزشي اين مجموعه در قالب 5 مركز آموزشي انجام مي شود. يكي از فعاليتهاي شاخص در حوزه آموزشهاي تخصصي كوتاه مدت راه اندازي گروه مهندسي ترافيك بوده است. در اين حوزه همچنين دوره هاي مديريت عالي حمل و نقل و ترافيك، مديريت حمل و نقل عمومي (ريلي)، مديريت واحد ترافيك و دوره طراحي هندسي معابر و همچنين دوره كارشناسي ناپيوسته مهندسي فناوري اطلاعات با شش گرايش مختلف تدوين شده است.

برگزاري 20 عنوان سمينار و كارگاه علمي و آموزشي، برگزاري 100 عنوان دوره تخصصي و كلاس آموزشي با بيش از 4000 نفر فراگير و آموزش 1050 نفر دانشجو در مركز آموزش علمي كاربردي از ديگر برنامه هاي اجرا شده در حوزه آموزشي بوده است.

در اين حوزه با توجه به همكاريهاي علمي – پژوهشي كه بين دانشگاه علم و فرهنگ و اين مجموعه در جريان است، در زمينه برگزاري دوره هاي جديد كارشناسي ارشد نيز فعاليتهايي آغاز شده است.

- حوزه فرهنگي

فعالیت هاي فرهنگي جهاددانشگاهي صنعتي شريف در سطح دانشگاه صنعتي شريف انجام می شود و مخاطب آن دانشجویان این دانشگاه مي باشند و برنامه هايي همچون طرح «دينداري در دنياي معاصر»، طرح ديدار با ستاره ها، جشنواره و مسابقات دانشجویی «تفکر استراتژیک» و همچنين مشاركت در شوراي فرهنگي دانشگاه صنعتي شريف و... از جمله اين فعاليت ها است.

*در جهاددانشگاهي صنعتي شريف چه نوع خدمات آزمايشگاهي و كارگاهي ارائه مي شود؟

ما 6 آزمايشگاه و كارگاه داريم كه در زمينه هاي متالورژي، اندازه گیری، ميكروالكترونيك، شيمي، ساخت و توليد قطعات خودرو و اپتيك به صنايع و سازمانهاي خارج از جهاددانشگاهي خدمات مختلف آزمايشگاهي و كارگاهي ارائه مي كنند.

سال گذشته با تجهيز آزمايشگاه اندازه گيري گروه پژوهشي مكانيك به سيستم هاي جديد اندازه گيري دقيق، كليه خدمات اندازه گيري دقيق قطعات مورد استفاده صنايع مختلف در پژوهشكده توسعه تكنولوژي انجام ميشود.

اين آزمايشگاه به دستگاههاي اندازه گيري CMM، پروفيل پروژكتور و ميكروسكوپ اندازه گيري مجهز است و طيف وسيعي از خدمات تخصصي اندازه گيري ابعادي و هندسي به شركت ها و صنايع مختلف در زمينه قطعات خودرو و وسايل نقليه زميني، صنايع هوافضا و صنايع نفت در آن ارائه مي شود.

آزمايشگاه گروه پژوهشي متالورژي نيز انواع خدمات آزمايشگاهي در زمينه هايي همچون متالوگرافي، كشش، سختي سنجي ماكرو  و ميكرو، ضربه، آناليز، كوانتومتري آلياژهاي فلزي  را ارائه مي كند. در اين آزمايشگاه در طول سال 87 ، آزمون هاي كنترل كيفي متالورژيكي بيش از 10 هزار قطعه صنعتي انجام شده است.

در مركز ميكروالكترونيك نيز در سال گذشته بیش از 1000 عدد رتیکل دقیق در 7 نوع مختلف برای صنعت الکترواپتیک شیراز ساخته شده و تحويل كارفرما شده است.

*لطفا بفرماييد چه برنامه ها و اهدافي را در دوره جديد رياست خودتان دنبال خواهيد كرد.

بر اساس آرمان سازماني مجموعه ي جهادشريف( پيشگام و الهام بخش بودن در رفع نيازهاي صنعتي كشور از طريق توليد علم، توسعه فناوري و ارتقاء منابع انساني همواره بايستي در تدوين و اجراي برنامه ها در نظر گرفته شود. از همين رو برنامه ي كلي ما توسعه فراگير سازمان و حركت بر مدار آرمان سازماني است.

در همين راستا برنامه ريزي و اجراي فعاليتهاي پژوهشي در حوزه هاي انرژي، نانو و توسعه تكنولوژي يكي از سرفصلهاي كاري مجموعه ما خواهد بود. همچنين در نظر داريم براي نشريه توسعه تكنولوژي از وزارت علوم،تحقيقات و فناوري گريد علمي- پژوهشي دريافت كنيم.

ايجاد مجموعه جهاددانشگاهي واحد صنعتي شريف، كاهش هزينه هاي ستادي از طريق افزايش بهره وري، اتوماسيون اداري و بهينه سازي رويه هاي موجود نيز از ديگر برنامه هاي مجموعه در سال جديد است.

در بحث نيروي انساني، جذب نيروهاي توانمند جديد، افزايش توانايي هاي تخصصي نيروهاي فعلي و ايجاد انگيزه فعاليت را دنبال خواهيم كرد.

ارتباط با مراكز تحقيقاتي داخلي و بين المللي، راه اندازي دوره هاي آموزشي جديد، اجراي پروژه هاي كلان تحقيقاتي مشترك با سازمانهاي همكار، استفاده بهينه از امكانات موجود و كسب درآمدهاي غير عملياتي از ديگر سرفصل هاي كاري مجموعه است.

از ديگر برنامه هاي اين مجموعه مي توانم به راه اندازي قطبهاي علمي اشاره كنم كه به توجه به نياز كشور به اين موضوع، در سال جديد به طور جدي توسط اين سازمان دنبال مي شود.

*در پايان اگر نكته يا پيامي داريد كه در اين گفتگو مطرح نشده، بفرماييد.

لازم مي دانم از تلاش و زحمات تمام جهادگران مجموعه صنعتي شريف(واحد و پژوهشكده) كه تمام دستاوردها و موفقيتهاي مجموعه حاصل تلاش آنهاست، سپاسگزاري و قدرداني نمايم و از شما نيز به خاطر اطلاع رساني فعاليتهاي اعضاي خدوم جهاددانشگاهي واحد صنعتي شريف تشكر مي كنم.ح/الف