مقدمه:

استفانو پلوکینو عضو کمیته علمی انجمن بین المللی نوروایمونولوژی و پژوهشگر دانشگاه کمبریج و دانشگاه زندگی سلامت سن رافائله میلان یکی از برگزیدگان جشنواره تحقیقاتی رویان است. به همین منظور خبرگزاری مهر مصاحبه ای با این دانشمند انجام داده است.

به گزارش خبرنگار مهر، استفانو پلوکینو (Stefano Pluchino) تاکنون بیش از 120 مقاله علمی و کتاب را منتشر و در بیش از 100 کنگره بین المللی و ملی مقاله ارائه کرده است.

تحقیقات این دانشمند در مطالعه بر روی مکانیزمهای آسیب شناسی برپایه بیماریهای ایمنی دستگاه عصبی مرکزی و به خصوص بیماری "ام. اس" متمرکز است.

وی در حال حاضر عضو آکادمی نورولوژی آمریکا، انجمن نورولوژی اروپا و انجمن نورولوژی ایتالیا است. وی همچنین عضو هیئت سردبیری مجلات علمی Multiple Sclerosis، Drug Discovery Today و Current Gene Therapy است.

مقاله این دانشمند با عنوان "اثر پیوند سلولهای بنیادی عصبی انسان در بهبود التهاب مغزی از نوع خودایمنی در پستانداران غیر انسان (Human Neural stem Cells Ameliorate Autoimmune Encephalomyelitis in Non-human Primates) برنده گروه بیولوژی و فناوری سلولهای بنیادی (طب ترمیمی) یازدهمین جشنواره بین المللی تحقیقات رویان شده است. در این راستا خبرنگار مهر مصاحبه ای را پیش از سفر استفانو پلوکینو به کشورمان با وی انجام داده است که در ادامه می خوانید:

*نتایج تحقیقات انجام شده شما در مقاله علمی که به کنگره رویان ارائه کرده اید چه نکاتی را نشان می دهند؟

 تحقیقی که به کنگره رویان ارائه کردم و به خاطر آن به عنوان برنده یکی از جوایز این کنگره انتخاب شدم به یک روش درمانی آزمایشی با سلولهای بنیادی عصبی انسان در یک مدل پیش- بالینی نخستیهای متاثر از "ام. اس" نگاه می کند. ما در این تحقیق نشان می دهیم که امکان بهبود بخشیدن ویژگیهای نوروآسیب شناسی و بالینی "ام. اس" آزمایشی با تزریق سلولهای بنیادی عصبی از راه سیستماتیک (برای مثال از راه وریدی و یا از راه ترزیق درون بطنی) وجود دارد. همچنین ما نشان دادیم که سلولهای بنیادی نورونی انسان همانند سلولهای بنیادی نورونی موش از طریق مکانیزمهای ساختگی ایمونومدولاسیون و حفاظت نورونی عمل می کنند.

* از چه زمانی تحقیقات خود را بر روی نقش سلولهای بنیادی در ترمیم سلولهای مغزی آغاز کردید؟

- من در سال 2000 در موسسه علمی سن رافائله میلان تحقیقات خود را در کنار "جان ویتو مارتینو" و "آنجلو وسکوی" آغاز کردم که این همکارانم به عنوان مولفان دوم مقاله ای که در کنگره رویان برنده شده نیز شرکت داشتند. درحال حاضر نیز تحقیقات خود را در دانشگاه کمبریج انگلیس ادامه می دهم.

* آیا برای اولین بار است که در کنگره رویان و یا سایر اجلاسهای پژوهشی ایران مقاله ارائه می دهید؟ آیا اولین بار است که به ایران سفر می کنید؟

- بله. اولین بار است که برای سخنرانی در یک کنفرانس به ایران می آیم و بسیار کنجکاوم که کشور شما را ببینم.

* چه اندازه با پژوهشهای دانشمندان ایرانی درباره سلولهای بنیادی آشنا هستید و سطح این تحقیقات را چگونه ارزیابی می کنید؟

- به میزان کمی با پژوهشهای دانشمندان ایرانی بر روی سلولهای بنیادی آشنایی دارم اما به خوبی با تلاشهای این دانشمندان برای مثال محققان موسسه رویان در دیده شدن و کسب اعتبار در سطح بین المللی آشنا هستم. مدل سازمانی کنگره رویان و همینطور لیست سخنرانان مدعو بسیار عالی است.

* شما آینده سلولهای بنیادی در کاربردهای پزشکی به ویژه در عرصه نورولوژی را چگونه می بینید؟

- با وجود اینکه درمان آزمایشی با سلولهای بنیادی خونساز و غیر خونساز نسبتا به بیماران متاثر از بیماریهای نورولوژیکی یک واقعیت و وعده هایی را ارائه می دهد اما ما دانشمندان هنوز نیاز داریم که چیزهای زیادتری بیاموزیم. بعضی از درمانها با سلولهای بنیادی خونساز امروز در دسترس بیماران (برای مثال بیماران متاثر از ام. اس) قرار گرفته اند و تغییرات چشمگیری را در مسیر بیماری نشان داده اند. سایر روشهای سلول درمانی (نورونهای دوپامینی) از بیش از 30 سال قبل به صورت بالینی درآمده اند و پارامترهای موثر خوبی را برای مثال در درمان بیماریهای پارکینسون و هانتینگتون نشان داده اند. با وجود این، داده های اخیر نشان می دهند که سلولهای پیوند زده شده می توانند ویژگیهای آسیب شناسی بیماری را به ارث ببرند و پس از گذشت دو دهه از پیوند، عملکرد خود را متوقف کنند. به همین دلیل باید بخش اعظم انتظارات و پیش بینی های پزشکان و بیماران را دوباره مورد بررسی قرار داد. هنوز کارهای زیادی برای درک روشی که با استفاده از آن می توان سلولهای بنیادی را قبل از پیوند تقویت کرد. همچنین راههای ایده آل برای پیوند زدن و روشهای تعامل سلولهای بنیادی با بافت میزبان وجود دارند.

* به نظر شما از چه زمانی می توان استفاده از سلولهای بنیادی جنینی و سلولهای جنینی شده (iPS) را در عرصه بالینی به صورت گسترده آغاز کرد؟

 - سلولهای بنیادی جنینی شده به طور حتم آماده ارائه هستند اما هنوز زود است که فکر کنیم چه زمانی می توان از آنها در سطح وسیع استفاده کرد چون هنوز پتانسیلهای توموری آنها نیاز به بررسی دارد. اما این سلولها به طور شگفت انگیزی یک ابزار پر قدرت برای مطالعه بر روی مکانیزمهای بیماری در فاز آزمایشات در شیشه را نشان می دهند.

* گام بعدی شما در این تحقیقات چه خواهد بود؟

 - پس از نشان دادن اینکه سلولهای بنیادی مغزی قادرند پس از پیوند مکانیزمهای دقیق عملکردی در سلولهای همسایه را بیاموزند، ما درحال بررسی مدارک بسیاری برای شناسایی مکانیزمهای جدید ارتباطات سلولی هستیم که به نظر ما این مکانیزمها بخش اعظم پلاستیسیته درمانی سلولهای بنیادی را تنظیم می کنند. ما بر این باوریم که مطالعه بر روی مکانیزمهای پلاستیسیته درمانی سلولهای بنیادی به شناسایی ترکیبات جدید و ساختگی برای درمان بیماریهای نورولوژیکی کمک خواهند کرد.ح/الف

 گفتگو: هدی عربشاهی