اشاره :

نامگذاري سال 1390 به جهاد اقتصادي از سوي رهبر معظم انقلاب اسلامي نشان از اهميت ويژه مسأله اقتصادي در كشور دارد. از سوي ديگر نظام مقدس جمهوري اسلامي از ابتداي تشكيل با خصومت‌هاي دشمنان به ويژه آمريكا در عرصه‌ اقتصادي مواجه بوده كه جلوه اين دشمني‌‌ها را مي‌توان در تحريم‌هاي آمريكا و غرب عليه ملت ايران مشاهده كرد. به اذعان همه نيروهاي متخصص وفادار به انقلاب، تنها راه مقابله با اين هجمه اقتصادي تلاش جهادگونه در اين زمينه است، به اين معنا كه با تلاش شبانه روزي در توليد محصولات اساسي و استراتژيك مورد نياز كشور خودكفا شويم و تحريم‌ها را بي‌اثر سازيم. مهندس عليرضا زجاجي معاون فرهنگي جهاد دانشگاهي در اين رابطه ديدگاه‌هاي ارزشمندي دارد كه در گفتگو با روابط عمومي جهاد دانشگاهي به طرح آنها پرداخت. در ادامه متن كامل اين گفتگو تقديم مي‌شود.

*تعريف شما از جهاد اقتصادي چيست و ضرورت اين  نامگذاري از سوي رهبر معظم انقلاب اسلامي را چه مي‌دانيد؟

** اگر به نامگذاري سال‌هاي اخير توسط مقام معظم رهبري از سال 88  (اصلاح الگوي مصرف)، 89 (سال همت مضاعف و كار مضاعف) و 90 (جهاد اقتصادي) به خوبي دقت شود، يك خط سير منطقي مشاهده مي‌شود.

واژه جهاد داراي بار معنايي قدسي و اعتقادي مي‌باشد. جهاد يعني يك كوشش و تلاش شبانه روزي و براي خدا در جبهه‌اي كه دشمن وارد شده است . از ابتداي انقلاب دشمنان از قضيه اقتصاد به عنوان يك حربه عليه ايران استفاده كرده‌اند و حقيقتاً وابستگي اقتصادي مسئله ريشه داري است كه آنها هميشه دنبال پياده كردن آن در كشور ما بوده‌اند، از همين رو جهاد در زمينه اقتصادي اهميت فوق العاده‌اي دارد.

همانطور كه مستحضريد كشور ما بعد از انقلاب اسلامي با تلاش ملت در خيلي از زمينه‌ها به خودكفايي رسيده و از نظر سياسي نيز به اقتدار قابل قبولي دست پيدا نمود.

به نظر مي‌رسد كه آنچه دشمنان از سال‌هاي پس از جنگ تحميلي جهت ضربه زدن دنبال مي‌كنند حوزه فرهنگي و اقتصادي است و زماني كه ما به دستاوردهاي جديدي دست پيدا كرديم مثلً انرژي هسته‌اي، فشار اقتصادي و تحريم‌ها را بيشتر دنبال مي‌كنند، تا بتوانند ضرباتي را كه خورده‌اند، در عرصه فرهنگي و اقتصادي جبران كنند. دشمن تلاش مي‌كند از خودكفايي اقتصادي كشور جلوگيري كند و تلاش دارد كشور تك محصولي و وابسته به نفت باقي بماند.

حالا چرا فرهنگي و اقتصادي، به اين دليل كه براي رسيدن به اقتصادي پويا، جهاد اقتصادي و اصلاح الگوي مصرف  نياز است و بايد زيرساخت‌ها را با فرهنگ سازي و از طريق فرهنگ آماده كرد. پس فرهنگ و اقتصاد رابطه دوسويه‌اي با هم دارند و در اينجا به اهميت نامگذاري سال  جهاد اقتصادي و رابطه آن با نامگذاري سالهاي پيش از آن پي مي‌بريم و اين نشان از بصيرت و نگاه عميق رهبر معظم انقلاب اسلامي به مسائل است .

* به نظر شما به طور كلي علم و فناوري و جهاد دانشگاهي به عنوان يك نهاد علمي چگونه مي‌تواند به تحقق جهاد اقتصادي كمك كند؟

** بحمدالله نام جهاد بر روي اين نهاد باعث شده كه نيروها، سيستم و سازماندهي ما به گونه‌اي با جاهاي ديگر متفاوت باشد و جنس كار ما در همه حوزها جهاد گونه است . جهاد دانشگاهي در حوزه اقتصادي بايد اولاً آينده پژوهي و مطالعه روي زمينه‌هاي كه دشمن مي‌خواهد به ما ضربه بزند داشته باشد. دوم اينكه كارهايي كه در سيستم هاي ديگر و جاهاي ديگر توان انجام دادن آن را ندارند را با برنامه ريزي و تلاش و مجاهدت به دست گيرد و انجام دهد، تا نيازهاي جامعه رفع شود و شما ملاحظه كنيد كار مرحوم كاظمي آشتياني در حوزه سلولهاي بنيادي در نهايت يك مجاهده علمي، فرهنگي و اقتصادي بود و منجر به توفيقات چشمگيري در حوزه پزشكي شد. بايد همت ما مثل دوران جنگ باشد . بحث اقتصادي احتياج به توجه ويژه دارد بايد در جهاد دانشگاهي بررسي شود چگونه مي‌توان سريعتر محصولات استراتژيك را خودمان توليد كنيم و از دنيا بي نياز شويم. بايد استعدادهاي بالقوه را پرورش دهيم و با توليد و بومي سازي علم و فناوري دشمن را به عقب برانيم . جهاد دانشگاهي براي تحقق جهاد اقتصادي هم مي‌تواند فرهنگ سازي كند و هم با توليد علم و تبديل آن به محصول در جهت خودكفايي اقتصادي كشور گام بردارد و نظام را همراهي نمايد. البته ساير مجموعه‌هاي علمي نيز بايد اينگونه باشند و با روحيه انقلابي و جهادي براي پيشرفت و رهايي از وابستگي اقتصادي و شكستن تحريم‌‌ها و نهايتاً تحقق جهاد اقتصادي تلاش كنند.

* به نظر شما در عرصه علمي جهاد دانشگاهي بايد در چه زمينه‌اي وارد شود تا بتواند به رشد اقتصادي كشور بيشتر كمك كند؟

** يكي از موارد استراتژيك در حوزه اقتصاد ما نفت است ما بايد وارد حوزه نفت، پتروشيمي و گاز شويم. بايد در واحدهاي جهاد دانشگاهي روي اين حوزه كار و تحقيق شود تا فراورده‌هاي نفتي را  خودمان در كشور توليد كنيم . از موارد ديگر استراتژيك حوزه كشاورزي است ، با توجه به محدود بودن آب و خاك ، جهاد دانشگاهي بايد آينده پژوهي كند و مراكز تحقيقاتي و برنامه‌هايي براي استفاده بهينه از آنها منابع محدود و توليد حداكثري در زمينه كشاورزي داشته باشيم.

از همه اينها مهمتر بحث علوم انساني است كه زيرساخت مسائل اقتصادي مي‌باشد. اگر جهاد دانشگاهي در اين حوزه كار كند به راحتي در حوزه‌هايي ديگر مي‌تواند به نتايج دلخواه برسد. توسعه صنعت، محيط زيست و پزشكي نيز از حوزه‌هاي مهم و استراتژيك هستند كه محققان ونخبگان اين نهاد مقدس مي‌توانند روي آن كار كنند و در مجموعه بايد عرض كنم در صورتي كه ما در كشور بتوانيم اقلام استراتژيك را توليد كنيم مي‌توانيم در مقابل وابستگي اقتصادي، تهديدهاي اقتصادي و تحريم‌هاي دشمن به خوبي بايستيم.

اگر كشور در زمينه توليد محصولات استراتژيك به خودكفايي برسد ديگر تحريم معنا ندارد. ضمن اينكه بايد توجه داشت وقتي ما توانايي خويش را نشان دهيم دشمن از مواضع خود عقب نشيني مي‌كند، چرا كه دشمن نمي‌تواند محصولاتش را نفروشد و ارتباط خود را با كشوري مانند ايران كه يك بازار خوب محسوب مي‌شود، قطع كند. البته همه اين‌ها در سايه خودكفايي و خودباوري در عرصه توليد محصولات استراتژيك محقق خواهد شد.

البته ما در زمينه فرهنگي نيز تلاش مي‌كنيم در راستاي سند راهبردي فرهنگي جهاد دانشگاهي، درخصوص مسائلي چون جهاد اقتصادي، اصلاح الگوي مصرف و ... فرهنگ سازي كنيم.

* در پايان اگر نكته‌اي باقي مانده، بفرماييد؟

** ما بايد در زمينه‌هايي كه دشمن چنگ و دندان نشان مي‌دهد و تهديد مي‌كند، با روحيه جهادي وارد شويم و دشمن را مأيوس كنيم. از شما و همكارانتان تشكر مي‌كنم.