يادگاري:
ايجاد ارتباط بين دانشگاه و صنعت، مهمترين وظيفه جهاد دانشگاهي است
رييس جهاد دانشگاهي، ايجاد ارتباط بين دانشگاه و صنعت و پاسخگويي به نيازهاي كشور را مهمترين وظيفه اين نهاد دانست.
به گزارش سرويس علمي ايسنا دکتر محمدحسين يادگاري، رئيس جهاد دانشگاهي طي گفت‌وگويي با پايگاه اطلاع‌رساني شوراي عالي انقلاب فرهنگي، به تشريح بخشي از عملکرد و دستاوردهاي اين نهاداز بدو تاسيس تا كنون پرداخت كه مشروح اين گفت‌و‌گو را مي‌خوانيد:
جهاد دانشگاهي به عنوان يکي از نهادهاي برآمده از دل انقلاب فرهنگي، حرکت در مسير دستيابي به تحقق اهداف انقلاب فرهنگي را جزء وظائف خود مي‌داند و در اين مسير تلاش‌هاي فراوان و مثمر ثمري را انجام داده است. فعاليت‌هاي اين نهاد انقلابي در عرصه‌هاي مختلف که با تکيه بر روحيه جهادي صورت گرفته، جزء دستاوردهاي ارزشمند انقلاب اسلامي در عرصه‌هاي علمي، پژوهشي و ... محسوب مي‌شود. جهاد دانشگاهي را مي‌توان به تعبيري فرزند انقلاب فرهنگي دانست و جالب توجه است که اين فرزند تقريبا با انقلاب فرهنگي هم سن است؛ از سوي ديگر و با نگاه به عملکرد اين مجموعه انصافا ما کارنامه درخشاني را در اکثر زمينه‌ها مشاهده مي‌کنيم. اگر بخواهيد علت اين توفيقات جهاد دانشگاهي را بيان کنيد، به چه مواردي اشاره مي‌کنيد؟
براي بررسي علت توفيق جهاد دانشگاهي در اکثر حوزه‌هايي که ورود پيدا کرده است بايد به انگيزه‌اي که تشکيل اين نهاد را ايجاب کرد، نگاه کنيم. ارديبهشت 1359 براي پاکسازي دانشگاه‌ها از حالت پادگاني که گروهک‌ها در آنجا ايجاد کرده بودند، نيروهاي انقلاب وارد عمل شدند. اما پاکسازي اين محيط علمي مستلزم آن بود که نيروهاي انقلاب بيايند و در دانشگاه‌ها مديريت فعاليت‌هاي علمي را بر عهده بگيرند و براي زمينه سازي اين حضور با هدايت و مديريت ستاد انقلاب فرهنگي، نهاد جهاد دانشگاهي شکل گرفت. به عبارت ديگر مي‌توان گفت مأموريت جهاد دانشگاهي، پيگيري انقلاب فرهنگي در دانشگاه‌ها بود و ما در حال حاضر هم رسالت اصلي خود را جامه عمل پوشاندن به اين وظيفه مي‌دانيم.
هم‌اكنون وظايف جهاد دانشگاهي بسيار توسعه پيدا کرده است، اگر در يک جمله بخواهيد مهمترين وظيفه فعلي جهاد دانشگاهي را بيان کنيد، به چه موردي اشاره مي‌کنيد؟
به نظر من مهمترين وظيفه جهاد دانشگاهي طبق ماموريتي که شوراي عالي انقلاب فرهنگي بر عهده ما گذاشته است، ايجاد ارتباط بين صنعت و دانشگاه است. به نظر من شوراي عالي انقلاب فرهنگي در اين مصوبه خود با لحاظ کردن توانايي‌هاي موجود در جهاد دانشگاهي و حضور تربيت شدگان جهاد دانشگاهي در صنايع اين وظيفه را بر دوش جهاد دانشگاهي گذاشت.
* به نظر شما چه ضرورتي حضور جهاد دانشگاهي در عرصه‌هاي تحقيقاتي را الزامي کرد؟
الزام اول، اين بود که جهاد دانشگاهي براي احياي دانشگاه‌ها در مسير توليد علم توسط ستاد انقلاب فرهنگي شکل گرفت . از سويي ديگر نيازهاي کشور در دوران سخت اول انقلاب بويژه با شروع دفاع مقدس، جهادگران دانشگاهي را با همان روحيه جهادي وارد عرصه کارهاي تحقيقاتي براي رفع نيازهاي کشور در تمام حوزه‌ها از جمله صنايع مورد نياز بخش دفاعي کشور کرد.
اگر بخواهيد از روحيه جهادي که در جهاد دانشگاهي هم تبلور يافته است، يک تعريف مختصر داشته باشيد، به چه مواردي اشاره مي‌کنيد؟
روحيه جهادي مشمول همان تعريفي است که اميرالمومنين( ع) از مومن ارائه كرده‌اند؛ آن حضرت مومن را انساني کم مصرف و پرکار و پر بازده تعريف مي‌كنند (خفيف المؤونه، کثيرالمعونه). جهادگران دانشگاهي هم به واقع اين‌گونه هستند، يعني با کمترين هزينه‌ها و با کار، تلاش و بهره‌وري بالا بعضا ده‌ها برابر هزينه‌اي که مصرف شده است، ارزش افزوده توليد کرده‌اند. خوشبختانه مقام معظم رهبري در ديدار خود از پژوهشگاه «رويان» در سال 1386 نيز اين رويکرد در جهاد را تاييد کردند و فرمودند: جهاد دانشگاهي مولود مبارك انقلاب است و اين نهاد جزء معدود رويش‌هاى اصلى خود انقلاب است.
هم‌اكنون جهاد دانشگاهي در چه حوزه‌هاي علمي فعاليت دارد؟
جهاد دانشگاهي در هر حوزه‌اي که نياز کشور در آن حوزه را احساس کرده، با رعايت اولويت‌ها ورود پيدا کرده است. اين حوزه‌ها در يک دسته بندي کلي، پزشكي، فني و مهندسي، علوم پايه، كشاورزي، هنر، علوم انساني و ... را تشكيل مي‌دهند. اين رشته‌ها در پژوهشكده‌ها و مراكز تحقيقاتي ما كه با تصويب اساسنامه جهاد دانشگاهي در شوراي عالي انقلاب فرهنگي با پشتوانه قانوني تشکيل شدند، در حال پيشرفت هستند. خوشبختانه جهاد دانشگاهي با تکيه بر توانمندي‌هايي که در حوزه علم و دانش کسب کرده است، در مؤسسات آموزش عالي، دانشكده‌هاي علمي كاربردي زيرمجموعه برخي واحدها توانسته حدود چهار صد هزار نفر دانشجو را تحت پوشش قرار دهد.
بودجه اين فعاليت‌ها از کجا تامين مي‌شود؟
جهاد دانشگاهي به اعتبار همان روحيه جهادي، اولا با بعضي از مقررات دست و پاگيري که در بعضي از سازمان‌ها و نهادها وجود دارد و متاسفانه موجب اتلاف منابع مي‌شود، درگير نيست و ثانيا براساس همان روحيه جهادي با کار و همت مضاعف و بهره‌گيري بهينه از تمام منابع توانسته هزينه فعاليت‌هاي خود را تامين کند. بيش از 85 درصد از درآمد جهاد دانشگاهي را پروژه‌ها و کارهاي تحقيقاتي که دستگاه‌هاي اجرايي به صورت کارفرما به آن محول مي‌کنند، تامين مي‌کند.
جهاد دانشگاهي در زمينه فناوري‌هاي نوين هم فعاليت‌هايي داشته که در صورت امکان در اين مورد هم توضيحاتي داشته باشيد؟
جهاد دانشگاهي در حوزه‌هاي هوافضا، زيست فناوري و مهندسي سازه‌هاي فوق پيشرفته هم وارد شده و توانسته به لطف الهي موفقيت‌هاي خوبي را کسب کند. جهاد دانشگاهي در بحث فناوري‌هاي نو و علوم پزشکي در پژوهشگاه «رويان» و «ابن سينا» فعاليت دارد. همچنين در بخش انرژي يعني نفت و گاز و برق، جهاد دانشگاهي خواجه نصيرالدين طوسي فعاليت‌هاي خوبي داشته است. در همين حوزه، پروژه‌هاي فرستنده‌هاي راديويي را در دست اقدام داريم و به صداوسيما هم اعلام کرده‌ايم که جهاد دانشگاهي توانايي ساخت فرستنده‌هاي پرقدرت اف ام را دارد و با توجه به اعلام شعار سال از جانب مقام معظم رهبري، فکر مي‌کنيم بايد در اين عرصه‌ها ورود بيشتري داشته باشيم.
جهاد دانشگاهي با توجه به بيش از سه دهه فعاليت، تجربيات زيادي کسب کرده است، براي استفاده بهينه از اين تجارب چه تمهيداتي انديشيده‌ايد؟
ما براي استفاده از تجربياتي که طي ساليان گذشته در جهاد دانشگاهي انباشته شده است، ذيل معاونت توسعه جهاد دانشگاهي، اتاق‌هاي فکري متشکل از روساي پيشين جهاد دانشگاهي تشکيل داده‌ايم و سعي مي‌کنيم در برنامه‌ريزي‌هايمان از تجارب اين دوستان استفاده کنيم. موضوع بعدي که بد نيست به آن اشاره کنم، موضوع تحول راهبردي جهاد دانشگاهي است. براي اين کار، چه در تهران و چه در شهرستان‌ها، ما جلسات متعددي برگزار کرديم و نظرات اعضا و کارکنان جهاد را پس از جمع‌آوري دسته‌بندي کرديم و به طور خلاصه ما به دنبال اين هستيم که آسيب‌ها، فرصت‌ها و تهديداتي که گريبانگير جهاد دانشگاهي است را دسته‌بندي و متناسب با هر يك از آنها راهکار مناسب را اتخاذ کنيم.
يکي از موضوعاتي که جهاد دانشگاهي در چند سال اخير به آن وارد شده است، کارآفريني است. چرا جهاد دانشگاهي در اين عرصه وارد شد و تا کنون چه اقداماتي کرده است؟
جهاد دانشگاهي به دليل توانايي‌هايي که کسب کرده است، در يک دوره احساس کرد که مي‌تواند در بحث اشتغال آفريني بويژه براي فارغ‌التحصيلان دانشگاهي خدماتي ارائه دهد. به همين دليل سازمان همياري اشتغال در جهاد دانشگاهي تاسيس شد و با جمع‌آوري اطلاعات فارغ‌التحصيلان بيکار و نيازسنجي دستگاه‌هاي اجرايي در استان‌ها در بحث اشتغال‌زايي هم توانست بحمدالله عملکرد مثمرثمري داشته باشد.
جهاد دانشگاهي درخصوص بحث تحول در علوم انساني براي همکاري با دستگاه‌هاي مسؤول اعلام آمادگي کرده بود. در اين زمينه چه كمك‌هايي را مي‌توانيد به دستگاه‌ها ارائه دهيد؟
جهاد دانشگاهي با توجه به توانايي‌هايي که متخصصان اين نهاد در حوزه علوم انساني کسب کرده‌اند، مي‌تواند هم در مباحث بنيادين تحول و ارتقا در علوم انساني و هم در بحث تدوين سرفصل‌ها و تاليف کتب دانشگاهي، دوستان فعال دراين حوزه را کمک کند.
همانطور که مستحضريد، ماموريت تدوين و تصويب نقشه جامع علمي کشور توسط مقام معظم رهبري به شوراي عالي انقلاب فرهنگي محول شد و شورا هم در يک فعاليت مستمر توانست اين نقشه را به تصويب برساند و هم‌اکنون در حال اجراي آن است. چه نيازي به تدوين اين نقشه بود و جهاد دانشگاهي چه کمکي در راستاي اجراي اين نقشه مي‌تواند داشته باشد؟
نقشه جامع علمي کشور به تعبير رهبر معظم انقلاب ترسيم کننده منظومه مورد نياز براي حرکت علمي کشور است. نقشه جامع علمي کشور، با رويکردي که توسط مقام معظم رهبري ترسيم شده است، چرخه توليد علم تا توليد ثروت را براي افزايش رفاه در سطح جامعه مورد توجه قرار داده است. لذا نقشه جامع علمي كشور بر اين اساس شكل گرفت و با رهنمودهاي مقام معظم رهبري و پي‌گيري‌هاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي، كميسيون‌ها و كارگروه‌هاي زيرمجموعه دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، خوشبختانه در صحن شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب و ابلاغ شد. هم‌اكنون نيز اين نقشه مراحل اجرايي خود را طي مي‌کند و ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي کشور با جديت اين مرحله را مديريت مي‌کند. جهاد دانشگاهي هم به دليل توانمندي‌هايي که دارد، در روند اجراي نقشه جامع علمي کشور در هر مرحله‌اي که لازم باشد، وارد خواهد شد. در آينده‌اي نزديك انشاءالله در جلسه‌اي با حضور دکتر کبگانيان، زمينه‌هايي که جهاد دانشگاهي توانايي ورود به آنها را دارد را اعلام خواهيم کرد و به خواست خدا در همه زمينه‌هايي که بتوانيم کمک کنيم، وارد عرصه خواهيم شد.
در مورد سند نقشه مهندسي فرهنگي به عنوان يکي ديگر از ماموريت‌هاي محوله از جانب مقام معظم رهبري به شوراي عالي انقلاب فرهنگي، جهاد دانشگاهي اخيرا اقدام به برگزاري همايشي تحت عنوان «مهندسي فرهنگي و فرهنگ دانشجويي» کرده است، جهاد دانشگاهي در چه زمينه‌هايي مي‌تواند به بحث مهندسي فرهنگي کمک کند؟
با پشتوانه فرهنگ غني تشيع که برگرفته از قرآن و عترت(ع) است، مقام معظم رهبري تدوين سند مهندسي فرهنگي را به شوراي عالي انقلاب فرهنگي محول فرمودند و جهاد دانشگاهي به عنوان يکي از نهادهاي عضو در شوراي عالي انقلاب فرهنگي موضوع فرهنگ دانشجويي در مهندسي فرهنگي را برعهده گرفت. موضوع مهندسي فرهنگي همانگونه که رهبر معظم انقلاب در ديدار سال گذشته خود با اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي به آن اشاره داشتند، کار سختي است و همه بايد شوراي عالي انقلاب فرهنگي را در اين کار کمک کنند.
يکي از مباحثي که جهاد دانشگاهي در آن به خوبي ورود پيدا کرده است، موضوع فعاليت‌هاي قرآني است؛ در جلسات شوراي توسعه فرهنگ قرآني هم نمايندگاني از جهاد دانشگاهي حضور دارند. درخصوص اين فعاليت‌ها هم توضيحاتي داشته باشيد؟
پايه و اساس تشکيل جهاد دانشگاهي، مسائل فرهنگي است. تربيت شدگان مکتب قرآن و اهل بيت(ع) و فرزندان حضرت امام (ره) که تشکيل‌دهندگان جهاد دانشگاهي بودند، از همان ابتدا فعاليت‌هاي قرآني را به عنوان يکي از سرفصل‌هاي اصلي فعاليت جهاد دانشگاهي مد نظر داشتند. خوشبختانه در سال‌هاي اخير اين فعاليت‌ها تقويت و کارهاي ارزنده‌اي هم انجام شده است. در حال حاضر جهاد دانشگاهي با تکيه بر تجارب قبلي خود وارد مباحث علوم قرآني شده است که در زمينه‌هاي پروژه‌يابي و بحث مطالعات ميان رشته‌اي نظير سلامت در قرآن، مديريت در قرآن، هنر در قرآن و... مشغول فعاليت هستيم.
خبرگزاري قرآني (ايکنا) هم يکي از ديگر فعاليت‌هاي قرآني جهاد دانشگاهي است که خوشبختانه اخيرا چهلمين زبان اين خبرگزاري هم روي آن قرار گرفت و هم‌اكنون خبرنگاران افتخاري (ايکنا) در سراسر دنيا اخبار را به آن ارسال مي‌کنند و اين اخبار بعد از دسته‌بندي و جمع‌بندي روي سايت خبرگزاري قرار مي‌گيرند. همچنين در زمينه آموزش و ترويج معارف قرآني با موسسه پژوهشي امام خميني (ره) وارد همکاري شديم و مقرر شد تا در مباحث مختلف ديني، مسابقات کتابخواني به صورت سالانه برگزار شود. در شوراي توسعه فرهنگ قرآني با توجه به توانايي‌ها و قابليت‌هاي جهاد دانشگاهي نيز مأموريت‌هايي به ما محول شد که در حال انجام اين ماموريت‌ها هستيم.
به عنوان آخرين سوال با توجه به عضويت شما در شوراي عالي انقلاب فرهنگي در دوره اخير، عملکرد شوراي عالي و دبيرخانه آن را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
کارهاي خوبي در شوراي عالي و دبيرخانه آن انجام شده است؛ بحث «اسلامي شدن دانشگاه» با دقت و توجه خوبي در حال پيشرفت است. موضوع مديريت کلان دستگاه‌هاي فرهنگي در دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي با توجه به اهميت اين کار به خوبي در دستور کار است. سند تحول بنيادين آموزش و پرورش نيز به عنوان يکي از مهمترين سندهايي بود که در شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب شد. لذا اگر اين تحول در بخش آموزش و پرورش اتفاق بيفتد، يکي از مهمترين رسالت‌هاي فرهنگي انقلاب براي خروج از تقليد و وابستگي فرهنگي در حوزه پراهميتي مثل آموزش و پرورش را انجام داده‌ايم. بحث نخبگان نيز با عنايت و توجه رهبر معظم انقلاب در دستور کار شوراي عالي انقلاب فرهنگي است که بايد با جديت دنبال شود.
جايزه امام خميني(ره) که توسط شوراي عالي انقلاب فرهنگي در حال تصويب است و مسؤوليت اجراي آن برعهده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي قرار گرفته، نيز کاري شايسته تقدير است که اين جايزه به افرادي که در مسير ترويح انديشه‌هاي امام خميني (ره) در ايران و جهان فعاليت‌هاي قابل توجهي انجام داده‌اند، اعطا خواهد شد. در يک نگاه کلي روند حرکت شوراي عالي انقلاب فرهنگي و دبيرخانه آن رو به جلو است و همه بايد اين نهاد خدوم را براي انجام وظايفش کمک کنند. ح/الف
١٩:٠٩ ٢٣/٠٣/١٣٩١