متوسط فضاي ايجاد يك شركت در مراكز رشد 17 متر مربع است و اين به معني هزينة اندك ايجاد يك شركت در مراكز رشد است. 90 درصد شركت‌هاي شكل گرفته در مراكز رشد دنيا، موفق مي‌شوند در حالي كه اين موفقيت بيرون از مراكز رشد 30 درصد است.
مراكز رشد از افراد كارآفرين حمايت مي‌كنند، افرادي كه ايده آنها كاربردي بوده و مي‌تواند به ارائه خدمت و يا توليد محصولي مبدل شود.
مراكز رشد از فارغ‌التحصيلان حمايت مي‌كنند. زيرا اعتقاد بر اين است كه آنها شركت‌هاي دانش بنيان برپا مي‌كنند و محصول جديد و مبتني بر دانش توليد مي‌كنند.
مراكز رشد شيوه جا افتاده تبديل شركت‌ها و هسته‌هاي نوپا به شركت‌‌ها و بنگاه‌هاي توليدي موفق هستند و اين امر در دنياي توسعه يافته پذيرفته شده است.
مراكز رشد فناوري سبك جديد رونق كارآفريني در كشورهاست و اين روش حديد را بايد بياموزيم و به فارغ‌التحصيلان، سرمايه‌گذاران و كارشناسان و سياستمداران خود بشناسانيم. گفتگوي زير با مهندس حبيب‌اله اصغري، رئيس مركز رشد ICT جهاددانشگاهي در همين راستاست.
مراكز رشد چه نوع مأموريتي را در قبال فارغ‌التحصيلان و تيم‌هاي كارشناس فارغ‌التحصيل دنبال مي‌كنند تا آنها بتوانند به كسب و كار مبتني بر كارآفريني دست يابند؟
مراكز رشد فناوري، مي‌توانند موتور محركه شركت‌هاي كوچك و اصطلاحاً واحدهاي فناور باشند، اين مراكز هسته‌ها و تيم‌هاي فارغ‌التحصيل دانشگاه‌ها را كه ايده كسب و كار و توليد محصول يا خدمتي دارند را پذيرش مي‌كنند و آنها را به روش‌هاي مختلف حمايت مي‌كنند.
حمايت‌ها در قالب زمان و امكانات تعريف شده اين مركز است و تيم‌هاي فارغ‌التحصيل و كارآفرين نيز موظف هستند از اين امكانات به نحو بهينه استفاده كرده و كارآفريني كنند.
فراموش نكنيم حمايت از هسته‌ها، واحدها و به طور كلي شركت‌هاي كوچك و متوسط كه روي ايده‌هاي محوري فعاليت مي‌كنند و هدفشان در راستاي توسعه بخش خصوصي و ارائه محصول جديد و خدمتي نو مي‌باشد، حمايت از اقتصاد ملي است و اتفاقاً توسعه واقعي همين است. يعني ما شركت‌هاي متشكل از افراد فارغ‌التحصيل و صاحب ايده را حمايت كنيم تا آنها هم توليد محصول جديد كنند و هم اقتصاد ملي و سرمايه ملي را گسترش دهند و نتيجه اين حركت كه تجربه موفق كشورهاي مختلف و نواحي و مناطق مختلف جهان نيز مي‌باشد، رونق اقتصادي و توسعه كسب و كارهاي اشتغال‌زا است.

شما به حمايت از فارغ‌التحصيلان و تيم‌هاي صاحب ايده و كار اشاره كرديد. اين حمايت به چند دسته تقسيم مي‌شود و شامل چه نوع خدمت و حمايتي است؟
روش اول حمايت از اشتغال كه اغلب از سوي وزارت كار دنبال مي‌شود حمايت مستقيم مالي از طريق ارائه وام‌هاي بلندمدت و كم‌بهره است و روش ديگر حمايت در قالب امتيازات تحقيقاتي است. در واقع نوع دوم حمايت‌ها به اين شكل است كه ما به تحقيقات در بخش خصوصي كمك كنيم كه به توسعه كمي و كيفي محصول منجر مي‌شود و شكل سوم حمايت‌ها از كارآفرينان و افراد صاحب ايده، حمايت انكوباتوري يا به زبان ساده همان حمايت در قالب ارائه خدمات از طريق مراكز رشد فناوري است.

تفاوت حمايت‌از شركت‌ها و هسته‌ها و به طور كلي كارآفريني در مراكز رشد فناوري با ديگر حمايت‌هايي كه صورت مي‌گيرد در چيست؟
به نكته جالبي اشاره كرديد! مركز رشد همان‌طور كه در ابتدا اشاره كردم، جايي است كه واحدها و شركت‌هاي نوپا كه داراي افراد صاحب ايده هستند، مستقر مي‌شوند و وقتي كه اين شركت‌ها در كنار هم و تحت لواي يك تيم مشاور و مدير (مركز رشد) قرار گرفتند، در عين حال كه رقيب هم محسوب مي‌شوند، حامي يكديگر نيز هستند، اين امر موجب مي‌شود كه آنها با هم، هم‌افزايي داشته باشند و اين شركت‌ها حتي مثل صنف‌هاي طلافروشان، نجاران، خياطان و ساير راسته‌هاي بازار مي‌توانند نرخ و قيمت تعيين كنند و نبض فعاليت‌ها را در دست بگيرند، ممكن است بپرسيد چرا مثلاً مسگرها در بازارهاي قديم شهرها در كنار هم قرار مي‌گرفتند؟ چون اينها منافع مشترك فراواني دارند و وقتي اين شركت‌ها در مراكز رشد مستقر مي‌شوند، در واقع در مسيري گام مي‌گذارند كه سه دوره متوالي را بايد طي كنند كه شامل توسعه ايده، توسعه محصول و توسعه بازار است.

نقش مراكز رشد در توسعه بهينه و مثبت اين سه بازار براي شركت‌ها چيست؟
وقتي هر كدام از شركت‌ها در مرحله‌اي از مسير رشد خود قرار مي‌گيرند، متناسب با رشد و توسعه خود مي‌توانند خدمات مشاوره دريافت كنند و مرحله بعدي كار خود را پيش‌بيني كنند، مي‌توانند حمايت‌ها و امكانات مورد نيازشان را در راستاي تعهدات و توان مركز رشد دريافت كنند.
توجه داشته باشيد مراكز رشد مي‌توانند به شركت‌هاي خود جهت و مسير حركت را مشخص كنند و شركت‌ها مي‌توانند از حمايت‌هاي آموزشي، مشاوره و حتي كمك‌هاي بازاريابي مراكز و تيم حاكم بر مراكز رشد بهره‌مند شوند.
مراكز رشد تلاش مي‌كنند شركت‌هاي مستقر خود را مثل طفلي كه مي‌خواهد راه رفتن را بياموزد، راهنمايي و نظارت كنند و جالب اين است كه اين راهنمايي و نظارت به معناي مچ‌گيري و يا دخالت در كار شركت‌ها نيست بلكه نقش هدايت‌گري دارند و به نيازها و كمبودهاي آنها توجه مي‌كنند.

شما در مركز رشد فناوري اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهي (رويش) چه فعاليت‌هايي را دنبال مي‌كنيد؟
اجازه دهيد من اشاره كنم كه مراكز رشد به چند دسته تقسيم مي‌شوند، تعدادي از مراكز رشد كشور دانشگاهي هستند و تعدادي غير دانشگاهي و دسته‌بندي ديگر بر اساس تخصص اين مراكز رشد است كه تعدادي از آنها واحدهاي فناوري هستند و تعدادي ديگر در رشته و يا تخصص ويژه‌اي فعاليت مي‌كنند. مثل مركز رشد رويش كه فقط در زمينة‌ICT فعاليت مي‌نمايد.
در پاسخ به سؤال شما بايد بگويم كه مركز رشد ICT جهاد دانشگاهي در حال حاضر به شانزده شركت و يا هسته كه اكثريت آنها افراد صاحب ايده و فارغ‌التحصيل هستند سرويس و خدمت ارائه مي‌كند و همچنان مي‌كوشد با گسترش واحدهاي فناوري تعداد شركت‌‌هاي قابل پذيرش خود را افزايش دهد و به توسعه كسب و كار در حوزه ICT و به استفاده از كارشناسان IT بپردازد.

آقاي مهندس به نظر مي‌رسد بحث مراكز رشد و حمايت از شركت‌هاي دانش‌محور بحث جالب و نويي باشد. چه ارتباطي بين اين مقوله فرهنگ استاد و شاگردي سنتي كشور وجود دارد كه قرن‌ها ادامه داشته و هنوز هم ادامه دارد؟ آيا مراكز رشد مي‌تواند شكل توسعه يافته‌اي از مدل استاد و شاگردي خودمان باشد؟
بله، عده‌اي تاريخچه مراكز رشد و شكل‌گيري آن را آمريكا و كشورهاي غربي مي‌دانند و مي‌گويند، مراكز رشد و به طور كلي پارك‌ها و مراكز رشد علم و فناوري از دره سيليكون آمريكا برخاسته است، اين نظريه از جهاتي مي‌تواند درست تلقي شود ولي اگر بخواهيم از بعد كسب و كار به اين مقوله بپردازيم، مي‌توانيم از بازارچه‌هاي قديمي و تاريخي كشور خودمان كه برخي از آنها در حال حاضر نيز فعال هستند، به عنوان مراكز رشد كسب و كار ياد كنيم.
كسب و كارهاي مبتني بر دانش و تجربه استاد - شاگردي ساليان متمادي در ايران قدمت دارد، بازار كفاشان، بازار مسگران، بازار آهنگران و طلافروشان شايد شيوه‌هاي نسبتاً فراموش شده كسب و كارهايي باشند كه مصاديق مراكز رشد امروزي باشند و ما مي‌توانيم بر اساس اين تجربه‌هاي تاريخي، فعاليت‌هاي مراكز رشد امروز خود را شكل دهيم. در همين راسته‌ها و بازارچه‌ها شاگردان حرفه و كار ياد مي‌گرفتند و از دل فعاليت‌هاي هم‌صنف، همكاران و اصطلاحاً واحدها و كارگاه‌هاي جديدتري شكل و پر و بال مي‌گرفت و گسترش مي‌يابد.

چرا شما روي ايده و محصول زياد تأكيد مي‌كنيد و اين دو چه اهميتي در ايجاد يك كسب و كار دارد؟
"ايده" كه محور اصلي كار يك تيم و يا افراد كارآفرين است، بر اساس يك ايده محوري كه قابليت تبديل شدن به يك خدمت و يا محصول را داشته باشد، افراد فعاليت خود را پايه‌گذاري مي‌كنند. به همين دليل است كه ما انتظار داريم، فارغ‌التحصيلان دانشگاهي در حين تحصيل و يا هنگام فعاليت‌هاي دانشجويي و دانشگاهي خود متناسب با رشته تحصيلي، به فكر ايده‌پروري نيز باشند. آنها بايد بدانند كه توانايي انجام چه كاري و توليد چه محصولي را دارند و بعد ايده خود را سازمان يافته و مدون كنند و از طريق مراجعه و استقرار در مراكز رشد و تشكيلات و نهادهاي حمايتي از اين دست را تجاري كنند و شغل و كسب خود را پايه‌ريزي نمايند.

مراكز رشد معمولاً به چه كساني و يا چه نوع ايده‌ها و افرادي بها مي‌دهند و خواهان پذيرش آنها هستند؟مراكز رشد، هر فرد يا گروهي را پذيرش نمي‌كنند، كساني يا تيم‌ها، هسته‌ها و شركت‌هايي را پذيرش مي‌كنند كه ايده فناوري، ايده قابل تبديل شدن به تجارت و كسب و كار و ايده خلاق داشته باشند.بحث فناوري، بحث مهم و حياتي در كشور است. محور ارتباط دولت، صنعت و دانشگاه فناوري است و ابزار توسعه فناوري در كشور مي‌تواند مراكز رشد باشد. مراكز رشد دانشگاهيان را پذيرش مي‌كنند، آنها را به شركت تبديل كرده و به جامعه عرضه مي‌كنند و محور همه اين فعاليت‌ها همان ايده فناوري است.