‪ ۲۸‬مرداد برابر با ‪ ۱۹‬اگوست ‪ ۲۰۰۶‬ميلادي است. ‪ ۲۲‬سال پيش در چنين روزي دكتر "آذر اندامي" پزشك، محقق و باكتري شناس برجسته ايراني روي در نقاب خاك كشيد.
نام اين بانوي ايراني بر روي حفره‌اي در سياره زهره به ثبت رسيده است و اينك در بلنداي كهكشان، از گيلان نشان حضور يك بانوي گيلاني در سياره زهره (ونوس) است.
ماهواره اكتشافي ماژلان در سال ‪ ۱۹۹۰‬ميلادي به نقشه‌برداري از سياره زهره ( ناهيد يا ونوس ) اقدام نمود و ‪ ۸۰‬درصد از سطح سياره را بررسي كرد.
در اين پژوهش، ناهمواري سطح سياره از نقطه نظر فعاليت‌هاي موسسه "‪" AIU‬ كه از سال ‪ ۱۹۱۹‬تاكنون پيشگام نامگذاري سياره بوده ، نامگذاري نقطه‌هاي موجود در سطح سياره ونوس انجام گرفت و با هماهنگي و تاييد موسسه يادشده، اين نقطه‌ها به نام زنان نامدار جهان ناميده شد.( چون سياره ونوس يا زهره به نام مونث است).
در اين نامگذاري براي حفره‌هايي با قطر كمتر از ‪ ۲۰‬كيلومتر نامهاي عام مونث به صورت موقتي گذاشته شد. افزون بر آن نام حفره‌هايي با قطر بيشتر از ‪ ۲۰‬كيلومتر به صورت نامهاي هميشگي در نظر گرفته شد.
به پيشنهاد آژانس فضايي اروپا،حفره‌اي به‌قطر ‪ ۳۰‬كيلومتر درطول جغرافيايي ‪ ۲۶/۵۵‬و عرض جغرافيايي ‪ ۱۷/۴۵‬سياره ونوس يا زهره به نام"اندامي" نامگذاري شد.
آذر اندامي، معلم ابتدايي ، پزشك و پژوهشگر ايراني بود كه در كوي "ساغر سازان" رشت متولد شد.
او فرزند چهارم و تنها دختر خانواده بود. دوران ابتدايي را در دبستان بانوان زادگاهش با يك سال جهش تحصيلي به پايان رساند.
بار مسووليت خانواده بيشتر به دوش مادرش بود. آذر هم مادر را در اين كار تنها نگذاشت و براي كمك به او معلم خصوصي خانه توانگران شد و دوزندگي و سوزن دوزي مي‌كرد و با اين حال توانست با تلاش به درس خواندن ادامه دهد.
پس از گرفتن مدرك پايان سال نهم آموزش همگاني از دبيرستان فروغ رشت، به سبب علاقه وافري كه به پيشه معلمي داشت به دانشسراي مقدماتي رشت رفت تا بعدها بتواند معلم شود.
در سال ‪ ۱۳۲۴‬از دانشسرا با نمره‌هاي عالي فارغ‌التحصيل شد.اما چون سنش براي استخدام در آموزش و پرورش كم بود، يك سال به طور رايگان در دبستان- هاي رشت درس داد و سال بعد يعني ‪ ۱۳۲۵‬به طور رسمي به استخدام آموزش و پرورش در آمد.
علاقه او به ادامه درس دادن سبب شد كه در حين كار بتواند سرانجام در سال ‪ ۱۳۲۹‬ديپلم طبيعي متوسطه آن زمان را بگيرد و در سال ‪ ۱۳۳۱‬دركنكور دانشگاه تهران در رشته پزشكي شركت كند و پذيرفته شود.
او در حين درس خواندن و مطالعه در يكي از مدرسه‌هاي جنوب شهر تهران هم درس مي‌داد، چون براي گذراندن زندگي به اين كار نياز داشت. در سال ‪۱۳۳۷‬ گواهي‌نامه دكتراي پزشكي را گرفت و بي‌درنگ به گذراندن دوره تخصصي در رشته زنان و مامايي پرداخت و در عين حال در سازمان حمايت مادران و نوزادان به كار مشغول شد.
پس از پايان دوره تحصيلي از استخدام آموزش و پرورش بيرون آمد و به استخدام وزارت بهداشت آن زمان درآمد و در انستيتو پاستور مشغول به‌كار شد.
خانم دكتر پورمنصور كه در انستيتو پاستور تهران كار مي‌كند درباره او مي‌گويد :"وي ، زن زحمتكش و با اراده‌اي بود. كسي بود كه نه تنها خود را سرافراز كرد ، در اين انستيتو هم يك روز دست از تلاش و پژوهش برنداشت و من زني يه پشتكار و همت او نديده‌ام."
درهمين زمان بود كه طرح پژوهشي درزمينه‌باكتري شناسي عفونتهاي بيمارستاني را به انجام رساند و نتيجه آن را در مجله‌هاي معتبر پزشكي چاپ كرد .
در سالهايي كه در ايران و كشورهاي منطقه وبا بسياري را مي‌كشت، دكتر اذر اندامي با واكسن مرغوب، به مبارزه با اين بيماري پرداخت و افزون بر تامين نياز كشور آن را به كشورهاي همسايه روانه كرد وبه همين سبب به معاونت بخش ميكروب شناسي سپس به رياست بخش وبا و ديفتري رسيد و به پاس كارها و تلاش شبانه‌روزي‌اش ، نشان علمي به او اعطا شد.
وي پس از مدتي با بهره‌گيري از بورس انستيتو به پاريس رفت و در سال ‪۱۳۴۶‬ گواهي‌نامه ميكروب شناسي دريافت كرد و به ميهن خود بازگشت و دوره تخصصي آزمايشگاه باليني را در دانشگاه تهران گذراند.
در سال ‪ ۱۳۵۳‬دانش‌نامه تخصصي علوم باليني را اخذ كرد . چندين بار به كشورهاي فرانسه و بلژيك سفر كرد و حاصل اين سفرها مقاله‌هاي علمي بود كه در مجله‌هاي معتبر چاپ شد.
دكتر اندامي در سال ‪ ۱۳۵۷‬بازنشسته شد. پس از بازنشستگي مسوول آزمايشگاه بيمارستان باهر بود. پس از مدتي در مطب همسر خود در تقاطع خيابان هفت چنار و حسام‌الدين (حسام‌السلطنه) در جنوب شهر به مداواي بيماران زنان و زايمان مشغول شد.
در همين سالها بود كه اندك اندك بيماري در وجود او رخنه كرد وبه تومور مغزي دچار شد. البته مي‌كوشيد ديگران زياد به اين مساله توجه نكنند ، اما اين وضعيت تا آن جا ادامه يافت كه يك روز در مطب، در حين معاينه يك بيمار تعادل خود را از دست داد و به زمين افتاد.
پس از معاينه‌ها و آزمايشهاي فراوان پزشكان به اين نتيجه رسيدند كه وي بايد براي درمان به كشور ديگري اعزام شود .اما مراحل قانوني اين كار به حدي به درازا كشيد كه متاسفانه روز بيست و هشتم مرداد ‪ ۱۳۶۳‬دكتر اندامي بر اثر آمبولي شش درگذشت.
پيكر اين پزشك عاليقدر را در بهشت زهراي تهران به خاك سپردند. دكتر اندامي نه تنها در پهنه علم پژوهشگري كوشا بود ، بلكه در زندگي خانوادگي خويش هم همسري شايسته و مادري فداكار و نمونه بود. از او سه فرزند به يادگار مانده است.
دختر بزرگ او دكتر در فيزيك زمين است كه اكنون در مجله‌هاي فرانسه مقاله -هاي پژوهشي منتشر مي‌كند.
پس از درگذشت اندامي، دخترش با كوشش و تلاش فراوان توانست نام مادرش را به انجمن بين‌المللي نجوم براي ثبت در سياره زهره پيشنهاد كند و اين انجمن نيز به پاس كارهاي علمي دكتر آذر اندامي آن را پذيرفت و وي نخستين زن ايراني بود كه نامش براي هميشه بر سياره زهره ، ثبت شد.
يادش گرامي باد.