دبير انجمن بررسي و مطالعه درد در ايران با اعلام اين كه دستورالعمل كنترل دردهاي پس از جراحي از سوي وزارت بهداشت به دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور ابلاغ شده است، گفت: اين ابلاغ بر اساس بررسي‌هاي انجمن بررسي و مطالعه درد در ايران و ارايه راهكارهاي عملي براي كنترل بهتر دردهاي حاد پس از اعمال جراحي بوده است.
دكتر مهران كوچك در آستانه روز جهاني درد «با شعار درد در نزد سالمندان» در گفت‌وگو با خبرنگار
«بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران، با بيان اين كه بر اساس آمارهاي ارايه شده در جوامع پيشرفته درصد قابل توجهي از مردم كه تحت اعمال جراحي قرار مي‌گيرند غالبا از دردهاي شديد پس از جراحي رنج مي‌برند، اظهار كرد: متاسفانه ما به علت ترس از عوارض دارويي و يا فقدان امكانات لازم قادر به كنترل مناسب دردهاي حاد پس از اعمال جراحي نيستيم.
وي ادامه داد: چنانچه سوبسيد مناسبي به اين امر تعلق گيرد دردهاي حاد پس از اعمال جراحي با تحميل هزينه‌هاي كمتر به بيمار و مراكز درماني بهتر تحت كنترل در خواهند آمد و از تبديل آن به دردهاي مزمن و كهنه و متعاقب آن پرداخت هزينه‌هاي سرسام‌آور جلوگيري مي‌شود.
اين عضو هيات علمي دانشگاه با اعلام اين كه هنوز در ايران آماري مؤيد اين موضوع وجود ندارد، ‌گفت: چنانچه دردهاي حاد پس از جراحي به درستي تحت كنترل در نيايد در 30 تا 60 درصد موارد به دردهاي مزمن (كهنه) تبديل مي‌شوند.
وي در ادامه با اشاره به رايزني‌هاي به عمل آمده فيمابين وزارت بهداشت و گروه‌هاي مرتبط با مقوله درد اظهار كرد: به زودي دوره‌هاي آموزشي تحصيلات تكميلي در خصوص رشته دردشناسي راه‌اندازي مي‌شود؛ همچنين مفاهيم ساده‌تر اين موضوع وارد برنامه‌هاي آموزشي دانشجويان پزشكي، پرستاري، مامايي و رشته‌هاي phD نظير فيزيولوژي، فارماكولوژي و طب فيزيكي خواهد شد.
دكتر كوچك با تاكيد بر اين كه گروه هدف در آموزش عمدتا دانشجويان پزشكي، پرستاري و مامايي هستند، ادامه داد: خوشبختانه در طب فيزيكي و رشته‌هاي وابسته به گروه جراحي آغاز و حتي جايگاه طب سوزني در دردشناسي شناسايي شده است كه در هر صورت درمان درد يك كار گروهي است.
دبير انجمن بررسي و مطالعه درد ايران با اشاره به پيچيدگي‌هاي درمان درد نزد سالمندان بيان كرد: ابتلاي همزمان به چند بيماري، ‌وجود درجاتي از كارافتادگي، عدم برخورداري از وضعيت فيزيكي و رواني مناسب آستانه تحمل پايين، كهنه شدن درد و نياز اين گروه سني به توجه بيشتر از دلايل سختي درمان درد نزد سالمندان است.
وي با بيان اين كه غالب سالمندان از درجاتي از افسردگي رنج مي‌برند در ادامه توضيح داد: صبر و حوصله، استفاده از درمانهاي چند تخصصي و جايگزيني، راههاي شناسايي درد نظير شنوايي و بينايي در صورت وجود اختلالات شنوايي و بينايي در سالمندان از راههاي درمان درد جهت افزايش كيفيت زندگي در سالمندان است.
دكتر كوچك درد را مقوله‌اي حسي دانست و افزود: اغلب سالمندان به علت اختلالات ستون فقرات، زانو و شانه از دردهاي شديد رنج مي‌برند؛ اين در حاليست كه عوارض جانبي داروها در اين افراد به علت وجود اختلالات كليوي و كبدي و تاثير آن بر روي متابوليسم و سم‌زدايي دارويي بيشتر است لذا درمان درد نزد سالمندان از حساسيت بسيار بالايي برخوردارست.
دبير انجمن بررسي و مطالعه درد در ايران در ادامه يادآور شد: اكثر سالمندان از ابتلا به سرطان رنج مي‌برند كه خود انواعي از دردها را به همراه دارد و عملكرد ارگان سيستم‌هاي حياتي بدن را مختل مي‌كند لذا تجويز دارو در سالمند بايد با علم به همه اين گرفتاريها و حداكثر بهره‌وري و استفاده جهت كاهش درد صورت گيرد.
وي با اشاره به وجود درمانهاي غير دارويي جهت كنترل درد، به خبرگزاري دانشجويان ايران گفت: طب فيزيكي و استفاده صحيح از حركات عضلات و مفاصل، ليزر درماني، استفاده از سيستم‌هاي الكتريكي و تاثير لحظه‌اي شدت جريان كم الكتريسيته در تسكين درد، طب سوزني، مشاوره روانشناسي و درمان طبي و روانپزشكي و بالاخره هيپنو از ساير روشهاي درماني تسكين درد در سالمندان است.
دكتر كوچك كهنه شدن درد را عاملي براي بروز اختلالات روحي و افسردگي در سالمندان دانست و افزود: با كمك مشاوره روانشناسي و يا با كمك روشهاي دارويي روانپزشكان مي‌توانند در كاهش اين عوارض و ارتقا كيفي زندگي آنان مؤثر بود.
به گفته وي، كلينيك‌هاي درد با ارايه درمانهاي چند تخصصي در درمان دردهاي كهنه سودمند هستند.
وي بشر را متولد شده در محيط درد دانست و در ادامه از مطرح بودن طراحي وسايل اندازه‌گيري درد در جنين در دنيا خبر داد و به ايسنا گفت:‌ اين كه عدم تحمل دردهاي زايماني سبب كاهش ضريب هوشي جنين مي‌شود از باورهاي غلط رايج است؛ اين در حاليست كه بررسي‌هاي به عمل آمده نشان داده است كه زايمان به اندازه قطع يك انگشت بدون بي حسي دردناك است كه بدين ترتيب مي‌توان درد تحميلي به مادر در حال زايمان را بخوبي تصور كرد.
دكتر كوچك با اشاره به اين كه درد به 2 نوع حاد و مزمن قابل تقسيم است، افزود: دردهاي استخواني عضلاني در سطوح عضلات و مفاصل، كمر درد، درد زانو و گردن و يا دردهاي ميگرني از شايعترين دردهاي موجود است.
وي با بيان اين كه شيوع درد متناسب با ميزان صدمات وارده اجتماعي و اقتصادي است، بيان كرد: بررسي ميزان تاثير درد در روزهاي كاري از دست رفته و عدم حضور و يا غيبت از محل كار در ايالات متحده آمريكا و اروپا نشان داده است كه يك كمر درد ساده مي‌تواند معادل بودجه مملكتي يك كشور خسارت اقتصادي وارد كند.
وي هزينه‌هاي سرسام آور درمان دردهاي كهنه (مزمن) را از عوارض عدم درمان صحيح و به موقع دردهاي حاد برشمرد و افزود: با توجه بيشتر به برخورد صحيح و درمان به موقع دردهاي حاد مي‌توان از بروز خسارات اقتصادي ناشي از آن جلوگيري كرد. به نحوي كه چنانچه برخورد مناسبي با دردهاي حاد صورت نگيرد از هر 2 بيمار مبتلا به دردهاي حاد يك نفر به درد مزمن (كهنه) دچار مي‌شود كه اين به معناي تحميل هزينه سنگين به فرد، خانواده و جامعه است.
وي با بيان اين كه اين آمار در خصوص كودكان با طول عمر بيشتر و در خصوص سالمندان با آستانه تحمل كمتر بيشتر است، تصريح كرد: ‌لذا از پيشنهادات ما ارايه تمهيدات وسيعتر و صرف هزينه‌هاي بيشتر براي درمان دردهاي حاد است تا از تبديل آن به دردهاي مزمن (كهنه) و صرف هزينه‌هاي سرسام‌آور درماني جلوگيري شود كه دردهاي پس از اعمال جراحي از شايعترين دردهاي حاد محسوب مي‌شود.
دكتر كوچك بدترين نوع درد را بي دردي دانست و افزود: اين افراد نسبت به صدمات وارده هيچ نوع واكنشي نشان نمي‌دهند و به لحاظ عاطفي هم با مشكل روبرو هستند.
دكتر كوچك درد را نوعي علامت هشدار دهنده دانست و افزود: هرچند نحوه استفاده از داروهاي ضد درد پس از اعمال جراحي داراي ساختار ويژه‌اي است اما متاسفانه در خصوص انواع دردها مشكل نحوه صحيح برخورد با آن وجود دارد.
دبير انجمن بررسي و مطالعه درد در ايران با اشاره به استامينوفن به عنوان داروي ضد درد ساده، اظهار كرد:‌ الگوي درستي براي مصرف داروي ضد درد استامينوفن در كشور تعريف نشده است و علت مصرف بالاي استامينوفن در كشور دسترسي آسان و تهيه آن بدون نياز به نسخه است.
وي در خاتمه توصيه كرد: چنانچه با مصرف 1 تا 2 عدد قرص استامينوفن همزمان براي بزرگسالان درد ظرف 48 تسكين نيافت از مصرف بي رويه و خودسرانه مسكن بايد خودداري و جهت درمان و پيگيري بيشتر به پزشك مراجعه شود.