با ارائه مدل كاهندگي جنبش شديد زمين در كشور
نخستين دانشآموخته دوره دكتري ژئوفيزيك در ايران فارغ التحصيل شد
نخستين دانشآموخته دوره دكتري ژئوفيزيك در ايران با ارائه رسالهاش با عنوان «جنبش شديد زمين در ايران (1994-2003) از كاتالوگ تا رابطه هاي كاهندگي» فارغالتحصيل شد.
دكتر مهدي زارع، رييس پژوهشكده زلزله شناسي پژوهشگاه بينالمللي زلزلهشناسي و مهندسي زلزله و استاد راهنماي اين رساله در گفتوگو با خبرنگار «پاياننامه» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با بيان اين مطلب افزود: دكتر فريدون سينائيان دانشجوي ورودي 1380 ژئوفيزيك - زلزله شناسي پژوهشگاه، اولين فارغ التحصيل دكتري رشته ژئوفيزيك است كه در ايران تحصيل كرده و به مرحله دفاع رسيده است.
دوره دكتري زلزله شناسي در ژئوفيزيك از سال 1380 با برگزاري آزمون آغاز شد و پس از آن هر ساله آزمون دوره دكتري در پژوهشگاه بينالمللي زلزلهشناسي و مهندسي زلزله، موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات انجام ميشود.
وي افزود: براي مطالعه خطر زمين لرزه در ايران نياز به مطالعه دادههاي شتابنگاري داريم كه در اين رساله، دادههاي شبكه شتاب نگاري كشور مطالعه و مدل كاهندگي جنبش شديد زمين محاسبه شده است؛ البته اين مدل براي نخستين بار در تزي كه هفت سال پيش ارائه كردم براي دادههايي كه تا سال 73 ثبت شده بود محاسبه شد كه دكتر سينائيان دادههاي تا سال 73 و دادههاي تا سال 84 را دريافت و به بانك اطلاعاتي خود وارد كرد كه در حقيقت بانك اطلاعاتي تهيه شده در اين رساله در حدود پنج برابر حجم دادههاي من در سال 73 بود و هرچه زمان پيش مي رود حجم دادهها بيشتر ميشود.
دكتر زارع تصريح كرد: در اين رساله حدود سه هزار داده شتاب نگاري اين بانك كه از حدود 28 سال زلزلههاي ايران بدست آمده مورد مطالعه قرار گرفته و مدل كاهندگي را محاسبه كردند كه جديدترين و كاملترين مدلي است كه در تمام بررسيهاي خطر زمينلرزه در كشور قابل استفاده است.
عضو هيات علمي پژوهشگاه بينالمللي زلزلهشناسي و مهندسي زلزله خاطر نشان كرد: در صورتي كه چنين مدلهايي در دسترس نباشد بايد از مدلهاي خارجي استفاده شود و جوابهايي كه گرفته ميشود دقيق نيست در حالي كه كاري كه ايشان انجام داده با استفاده از يك مدل آماري مناسب است كه نتايج آن دقيق ميباشد و با مدلهاي كاهندگي ديگري كه در دنيا ارائه شده، مقايسه شده است.
به گفته دكتر زارع، در تحقيقات اين رساله همچنين حجم وسيعي از دادههايي كه ثبت شده بود ولي به صورت كاتالوگ در نيامده بود، توسط اين دانشجو طي دو سال و نيم به صورت تك تك مورد پردازش قرار گرفت و به صورت كاتالوگ درآمد و در نهايت با استفاده از اطلاعاتي كه از مطالعات ژئوفيزيكي در محل ايستگاه شتاب نگاري بدست آمد، مدلهاي كاهندگي براي مناطق مختلف ايران توسط وي محاسبه شد.
فريدون سينائيان، اولين فارغ التحصيل دوره دكتري ژئوفيزيك در كشور نيز درباره رساله خود به خبرنگار ايسنا گفت: در اين رساله جنبش نيروند زمين در ايران از كاتالوگ تا ارائه روابط كاهندگي مورد مطالعه قرار گرفته كه روابطي كه در اين تحقيق بدست آمده براي جامعه مهندسي زلزله ايران بسيار كاربرد دارد. جامعه مهندسي كشور تاكنون در محاسباتشان از روابط معروف دنيا استفاده كردهاند و به جز روابطي كه دكتر زارع در سال 1999 ارائه كرده بودند و حجم دادههاي آن حدود يك چهارم دادههاي اين رساله بود، رابطه قابل قبولي كه براساس اطلاعات ايران به دست آمده باشد نداشتيم.
وي با بيان اين كه توصيه ما به جامعه مهندسي، استفاده از روابط به دست آمده در اين رساله بر اساس اطلاعات ايران است به ايسنا گفت: اين روابط براي دو ناحيه زاگرس و غير زاگرس ( البرز و ايران مركزي) به طور جداگانه و براي كل ايران به طور جداگانه برآورد شد كه نتايج حاصل نشان دهنده، اختلاف جزئي بين زاگرس و غير زاگرس است كه در صورت تمايل افراد ميتوانند براي هر ناحيه مختص خود به كار ببرند و در شرايط خاص هم ميتوانند از اين رابطه براي ايران استفاده كنند.
سينائيان تصريح كرد: اعتبار اين رابطه براي زاگرس و غير زاگرس بين 10 تا حدود 100 يا 120 كيلومتر است اما اگر از روابط كلي ايران استفاده كنيم اين روابط از بعد 6 كيلومتر تا 150 كيلومتر جوابگوي نيازهاي ما باشند.
وي در پايان با بيان اين كه چنين كاري با اين حجم مطالعه شتابنگاري براي نخستين بار است كه در ايران انجام شده است، خاطرنشان كرد: روابط به دست آمده در اين طرح در مواردي بر بسياري از روابط ارائه شده در كشورهاي ديگر برتري دارد مثلا ضرايب همبستگي كه از اين روابط بدست آمده در بدترين شرايط كمتر از 30 درصد است در حالي كه در بسياري از روابط خارجي ضريب همبستگي آنها غالبا بيش از 30 درصد است.
١٤:٠٦ ٢٧/٠٨/١٣٨٥