پژوهشگران كشورمان به دانش توليد «سيليمارين» به عنوان يكي از موثرترين داروهاي گياهي در درمان بيماري‌هاي كبدي از گياه خار مريم دست يافتند.
به گزارش خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) ، دكتر طاهره حسنلو، عضو هيات علمي موسسه تحقيقات بيوتكنولوژي كشاورزي وزارت جهاد كشاورزي و مجري طرح مطالعه سيليمارين دانه‌هاي خارمريم مناطق مختلف كشور و توليد سيليمارين در شرايط آزمايشگاهي و به روش كشت بافت و سوسپانسيون سلولي، اظهار كرد: ماده موثره «سيليمارين» كه از دانه گياه «خارمريم» استخراج مي‌شود، به دليل خواص آنتي اكسيداني، سلول‌هاي كبد را در برابر هر گونه آسيب نابود كننده حاد يا مزمن محافظت مي‌كند و در درمان بيماري‌هاي كبدي مانند سيروز، هپاتيت ويروسي و سمي مزمن، كبد چرب و التهاب مجراي صفرا مؤثر است.
اين تركيب همچنين در كاهش كلسترول خون، افزايش سيستم ايمني بدن، استفاده در درمان انواع سرطان، كاهش عوارض جانبي در بيماران تحت درمان با شيمي درماني براي سرطان و سنگ كيسه صفرا نيز اثرات جالب توجهي دارد.
وي خاطرنشان كرد: از اثرات مهم ديگر اين ماده، اثرات ضد سرطاني سيليمارين روي سلول‌هاي سرطاني پروستات، پوست، سينه، تخمدان، مغز و كاهش قند خون در بيماران ديابتي مي‌باشد.
حسنلو با اشاره به اين كه امروزه كپسول‌هاي حاوي سيليمارين از شركت‌هاي مختلف و حتي چاي كيسه‌يي حاوي پودر بذر اين گياه و يا پودر سيليمارين به صورت بسته‌هاي بزرگ در دنيا عرضه مي‌شود، ابراز عقيده كرد: از نظر مكانيسم اثر و اثر بخشي دارويي بر روي بيماري‌هاي كبدي تاكنون هيچ دارويي شيميايي و گياهي در دنيا موفق به جايگزيني با اين ماده نشده است.
وي تصريح كرد: ميانگين سيليبين(مهمترين ماده تشكيل دهنده سيليمارين) توليد شده در شرايط آزمايشگاهي در گزارش‌هاي خارجي، 1/0 ميلي‌گرم در گرم ماده خشك بوده است ولي مقدار كل سيليمارين توليد شده در شرايط آزمايشگاهي در اين مؤسسه 44/0 ميلي‌گرم در گرم ماده خشك است كه بيش از نيمي از آن مربوط به ماده سيليبين مي‌باشد.
با طرحي كه هم اكنون در دست اجرا داريم با بررسي تاثير ساير اليسيتورها (عوامل محرك) در آينده موفق به افزايش توليد ماده مزبور خواهيم شد.
عضو هيات علمي موسسه تحقيقات بيوتكنولوژي كشاورزي از بارزترين مشكلات موجود در اين پروژه را كمبود مواد آزمايشگاهي و بودجه تحقيقاتي عنوان كرد كه به منظور توليد تجاري چنين تركيباتي تجهيز آزمايشگاه‌هايي كه داراي بيوراكتور مي‌باشند ضروري مي‌باشد.
وي با بيان اين كه ميزان توليد اين ماده در آزمايشگاه مؤسسه تحقيقات بيوتكنولوژي كشاورزي از گزارش‌هاي جهاني آن نيز بالاتر است، اظهار داشت: همچنين در بررسي نمونه‌هاي خار مريم كه در مناطق مختلف ايران رويش دارد مناطقي شناسايي شده كه از نظر محتواي سيليمارين از برتري بالايي نسبت به نمونه اصلاح شده خارجي برخوردار هستند.
دكتر حسنلو زمان پايان اين طرح را يك سال و نيم ديگر عنوان و خاطرنشان كرد:
در كشورهايي مانند چين و آمريكا، استراليا و اسپانيا كارهاي خوبي در اين زمينه انجام شده است كه به عنوان مثال كشور چين يكي از صادركنندگان بزرگ سيليمارين در جهان محسوب مي‌شود و در كشور آمريكا كشت و پرورش گياه خارمريم جزو مهمترين اولويت‌هاي تحقيقات گياهان دارويي مي‌باشد.
به گزارش ايسنا، وي درباره همكاران اين طرح تصريح كرد: مراحل اوليه اين طرح در قالب رساله دكتري من با راهنمايي دكتر رمضانعلي خاوري نژاد، استاد دانشكده علوم دانشگاه تربيت معلم، دكتر اسلام مجيدي، معاون پژوهشي مؤسسه تحقيقات و بيوتكنولوژي كشاورزي و دكتر محمدرضا شمس اردكاني، استاد دانشكده داروسازي دانشگاه علوم پزشكي تهران و مشاوره دكتر اميرحسين جمشيدي انجام شده و مراحل تكميلي آن با حمايت و همكاري رييس و معاون پژوهشي مؤسسه تحقيقات بيوتكنولوژي كشاورزي در حال انجام است.
گفتني است، خار مريم كه از پر مصرف‌ترين گياهان دارويي در جهان به شمار مي‌آيد، گياهي يك يا دو ساله از تيره كاسني است كه دانه‌هاي آن داراي متابوليت‌هاي ثانويه و ارزش دارويي بالا، خصوصا در درمان بيماري‌هاي كبدي مي‌باشند.