نشست خبري بيست‌وسومين دوره‌ جايزه جهاني كتاب سال و سيزدهمين دوره جايزه كتاب جهاني جمهوري اسلامي ايران، صبح امروز با حضور محمدعلي شعاعي، مجيد حميدزاده، علي اوجبي، محمدرضا وصفي و نمايندگان رسانه‌ها، در خانه كتاب برگزار شد.
به‌گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، شعاعي - معاون امور فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و رييس برگزاري اين دوره از جايزه - در سخناني گفت: وقتي مي‌گوييم كتاب سال، به نوع انتخاب جايزه‌اي اشاره مي‌شود كه سطح آن ملي است و تمام توجه‌هاي تخصصي و ملاحظه‌هايي را كه در يك انتخاب ملي بايد لحاظ شود، بايد در نظر گرفت.
او گفت كه ما از تعدد جايزه‌ها استقبال مي‌كنيم؛ ولي نگاه ما به كتاب سال يك نگاه شاخص است.
شعاعي سپس با اشاره به بحث اعلام نشدن نام داوران و انعكاس آن در روزهاي اخير در رسانه‌ها، خبر داد: تا به‌حال سياست دبيرخانه مبني بر اعلام نشدن نام داوران بود كه امسال با توجه به سياستي كه وزير پيش‌بيني كرده، ما به سمت اعلام نام داوران پيش مي‌رويم؛ البته از سال آتي؛ چون امسال با داوران اين تعهد را داريم كه نامشان اعلام نشود.
او سپس به تاثيرگذاري جايزه جهاني كتاب جمهوري اسلامي ايران اشاره كرد و گفت: دعوت مي‌كنم كه كتاب سال را به دهه فجر تمام نكنيم و از آقاي قاآني مي‌خواهم كه امكان گفت‌وگو درباره كتاب را در همه ايام فراهم كنند.
سپس مجيد حميد‌زاده - مدير اداره‌ي كتاب و كتاب‌خواني و دبير بيست و سومين دوره كتاب سال جمهوري اسلامي ايران - به ارايه گزارشي آماري پرداخت و گفت: امسال دو ماه ديرتر كار داوري را آغاز كرديم، به همين دليل كمتر توانستيم در حوزه اطلاع‌رساني با مطبوعات همكاري كنيم.
او گفت كه امسال ‌٧٧٦٧ عنوان كتاب چاپ اول منتشرشده در سال ‌٨٣ بررسي شدند كه سال گذشته، تعداد ‌٨٦١٢ عنوان بوده است.
البته شعاعي در پايان نشست دليل اين كاهش را اين مساله عنوان كرد كه قرار بود در داوري، كتاب‌هايي مطرح شوند؛ ولي خريداري نشدند كه تعداد، كم‌تر شد.
محمدرضا وصفي - دبير سيزدهمين دوره جايزه جهاني كتاب سال جمهوري اسلامي ايران - هم در توضيح‌هايي عنوان كرد كه از ميان آثار بررسي‌شده در سال ‌٢٠٠٤، تعداد ‌١٠ عنوان انتخاب شده‌اند.
او افزود: تدبيرهايي انديشيده شده كه پژوهشگران خارجي پروژه‌هاي خود را در ايران و با همكاري پژوهشگران ايران تكميل كنند.
سپس علي اوجبي - از دست‌اندركاران جايزه - به ارايه گزارش پرداخت و گفت: از ‌٧٧٦٧ عنوان نزديك به ‌٦١٢ اثر به مرحله دوم رسيده‌اند كه از اين ميان، تقريبا ‌١٧ - ‌١٥ عنوان در شاخه‌هاي گوناگون برگزيده داشته‌ايم.
اوجبي تصريح كرد كه امسال در حوزه شعر، قطعا عنوان‌هاي شايسته تقدير در سبك نيمايي، سپيد و كلاسيك داريم.
او همچنين در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به آمار بالاي كتاب‌هاي توليدي در حوزه ادبيات داستاني و شعر، چرا هيچ اثري انتخاب نمي‌شود و آيا آثار، امتياز لازم را ندارند؛ يا صلاحيت، گفت: اول اين‌كه نويد يك انتخاب تازه را در حوزه‌ ادبيات داستاني بدهيم كه ان‌شاء‌الله در روز مراسم توسط وزير گفته مي‌شود و دوستان منتظر يك اتفاق تازه در اين حوزه باشند.
اوجبي افزود: ازسوي ديگر، بايد ملاك داوري را ابتدا روشن كنيم؛ كتابي كه امتياز ‌٩٠ يا بالاتر را به‌دست نياورد، انتخاب نمي‌شود. در حوزه ادبيات داستاني تا به‌حال ملاك و معيار اين بوده، كه هيچ اثري اين امتياز را به‌دست نياورده است.
او متذكر شد: تعداد ‌٥٠٥ اثر در حوزه ادبيات داستاني به دبيرخانه رسيد كه ‌٤٣ عنوان به مرحله فينال رسيدند؛ منتها با بررسي براساس امتياز ‌٩٠، هيچ كدام امتياز را به‌دست نياوردند. مساله ديگر اين‌كه باز انتخاب از ميان اين آثار، نسبي است و بر اين اساس، در سال‌هاي گذشته هم مي‌توانستيم انتخابي داشته باشيم، اما نبوده است. راه ديگري هم هست كه وزير محترم در روز مراسم مي‌گويند.
اوجبي در پاسخ به پرسشي مبني بر انتخاب كتاب شعر در سه قالب شعري و برنامه كتاب سال براي ادامه اين روند ياد‌آور شد: امسال در تركيب هيات داوران تلاش كرديم از رويكردها و ديدگاه‌هاي مختلف استفاده كنيم؛ با احترام به همه انتخاب‌هايي كه در ساير جايزه‌ها و جشنواره‌ها صورت گرفته‌اند، اما اين گزينش، گزينشي بوده كه هيات داوران انجام داده است.
سپس اين پرسش مطرح شد كه چه‌قدر با نگاه به شخصيت‌ يك شاعر يا داستان‌نويس، انتخاب‌ها صورت مي‌گيرد كه شعاعي پاسخ داد: اين‌گونه نبوده كه به شخصيت شاعر يا نويسنده امتياز بدهيم. ما در دوره‌اي هستيم كه جايگاه شعر دچار تحول شده و جايگاه سنتي آن تغيير كرده است. داستان و رمان هم يك پديده وارداتي است و هنوز نمي‌توان گفت كه مي‌توانيم يك اثر متعلق به خودمان در اين حوزه داشته باشيم؛ اجماع در اين دو حوزه سخت بود.
شعاعي از اصحاب رسانه خواست كه شاعران و نويسندگان را در اين حوزه‌ها به چالش بطلبند.
اوجبي نيز در پاسخ به اين پرسش گفت: در هيچ‌كدام از محورهاي مورد بررسي‌مان به صاحب اثر توجه نداشته‌ايم و بررسي كارشناسي، درستش همين است؛ اساس كتاب سال، بررسي كتاب است؛ نه نويسنده و صاحب اثر. فعلا در حوزه شعر، دو كتاب از شمس لنگرودي بررسي شد كه يك اثر حذف شد و كتاب ديگرش به فينال آمد؛ ما اصلا به شخصيت‌ها توجه نداريم.
او ابراز اميدواري كرد به اين سمت برويم كه در سال‌هاي آتي، گرايش‌هاي خاص را نداشته باشيم و آثار، با قاعده بررسي شوند.
در پايان نشست، مجيد حميدزاده نيز به ارايه آماري از صدور مجوز براي كتاب طي سال گذشته و امسال پرداخت.
حميدزاده گفت: در يك آمار كلي از تاريخ ‌٠١/٠١/٨٤ تا ‌٣٠/١٠/٨٤ به ‌١٥٥٩٨ عنوان كتاب در سال ‌٨٤ مجوز داده شده و در همين زمان در سال گذشته، تعداد ‌١٣٨٠٨ عنوان مجوز گرفته‌اند. در اعلام وصول‌ها هم در همين تاريخ، امسال ‌٢٤٢٩١ عنوان بوده و سال گذشته ‌١٧٧٨٦ عنوان.
او همچنين با توجه به اين آمارها گفت: فضايي كه گاهي اصحاب مطبوعات هم بدشان نمي‌آيد كه بگويند مثلا اين‌ها كتاب‌هاي درسي و غيره است، فشار زياد شده و اوضاع عوض شده است، اين‌طور نيست و اين آمارها خود حرف مي‌زنند.
تعداد مجوزهاي قبل از چاپ هم از اول مهر امسال تا ‌١٥ بهمن ‌٦٩٨٢ عنوان بوده كه سال گذشته ‌٦٧١٠ عنوان بوده است.