رييس شبكه بيوتكنولوژي پزشكي هشدارداد:
برنامهريزي گسترده كشورهاي عرب منطقه براي جذب متخصصان بيوتكنولوژي ايران
رييس شبكه تحقيقات بيوتكنولوژي پزشكي با اشاره به برنامهريزي و تلاش گسترده برخي كشورهاي حاشيه خليج فارس براي توسعه مراكز تحقيقات زيستفنآوري در آن كشورها برمبناي جذب متخصص از كشورهاي همسايه به ويژه ايران، هشدار داد: زماني مقصد نيروي انساني متخصص ايران، كشورهاي غربي به ويژه اروپا و آمريكا بود اما اكنون كشورهاي آسياي جنوب شرقي، تركيه و كشورهاي حاشيه خليج فارس نيز شاهد حضور نيروهاي متخصص ايراني هستند.
دكتر فريدون مهبودي در گفتوگو با خبرنگار «فنآوري» خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) خاطرنشان كرد: تهديدهاي زيستفنآوري ديگر به كشورهاي صنعتي خلاصه نشده و به منطقه خاورميانه نيز كشيده شده است.
وي در ادامه به سابقه نسبتا طولاني تلاشها و پيگيريهاي محققان ايراني در حوزه زيستفنآوري اشاره كرد و با بيان اين كه از آغاز بحث در مورد تاسيس مركز ملي بيوتكنولوژي در مجلس شوراي اسلامي و دولت بيش از 20 سال ميگذرد، اظهار كرد: در آن زمان اين بحث، جزو مباحث داغ مجلس و دولت بود در حالي كه در كشورهايي چون امارات متحده عربي، عربستان سعودي،بحرين، پاكستان و ساير كشورهاي منطقه هيچ توجهي به اين موضوع وجود نداشت و هيچ شاخصي از پيشرفت اين علم و فنآوري يا حتي تلاش براي تاسيس چنين مراكز در منطقه مشاهده نميشد.
همزمان با آغاز اين حركت در كشور، فعاليتهاي علمي و تحقيقاتي نيز در مراكز پژوهشي و دانشگاهي كشور رونق يافت و در عين حال با احساس نياز به نيروهاي تحصيلكرده و متخصص، دورههاي كارشناسي ارشد و دكتري در رشتههاي علوم پايه پزشكي راهاندازي شد و مراكز دانشگاهي اقدام به آموزش و تربيت نيروهاي متخصص كردند.
به عقيده مهبودي، حركت ياد شده، علي رغم ماهيت رو به رشد آن، كند و كم سرعت بود، مديريت متمركزي براي تحقق اهداف تعيين شده وجود نداشت و اين فعاليتهاي علمي به صورت جزيرههاي مستقل از يكديگر در گوشه و كنار كشور پا گرفته و دانشمندان بنابر تمايلات شخصي، پروژه هاي تحقيقاتي را طراحي و اجرا ميكردند. برنامه و اولويتي براي تدوين برنامههاي پژوهشي در كشور مشاهده نميشد و با آن كه چندين شورا و كميسيون در اين ارتباط در كشور تشكيل شد و نميتوان گفت كه تشكيل چنين شوراها يا كميسيونهايي در روند رشد بيوتكنولوژي بيتاثير بودند اما هيچ يك در سطح ملي و كشوري فعال نبودهاند.
اين پژوهشگر و صاحبنظر زيستفنآوري با بيان اين كه در فنآوريهاي دانش محور، نيروي انساني بزرگترين سرمايه است و اكنون با گذشت 20 سال، كشور ما با تعداد نيروي انساني مناسبي در سطح كارشناسي و كارشناسي ارشد روبهروست، تصريح كرد: از سوي ديگر دورههاي دكتري نيز به شدت در حال گسترش ميباشند و جمعيت جوان كشور به سمت دورههاي عالي تحصيلاتي جهت داده شدهاند؛ اما اكنون معضل ديگري رخ نموده است، سير مهاجرت اين نيروها به شدت رو به افزايش گذاشته است، زماني مقصد نيروي انساني متخصص ايران، كشورهاي غربي به ويژه اروپا و آمريكا بود اما اكنون كشورهاي آسياي جنوب شرقي، تركيه و كشورهاي حاشيه خليج فارس نيز شاهد حضور نيروهاي متخصص ايراني هستند.
دكتر مهبودي در گفتوگو با ايسنا خاطرنشان كرد: امارات متحده عربي با حركتي جهت دار، گامهاي بلندي را در مسير جذب نيروي انساني و سرمايههاي ايران برداشته و به علاوه بازار يكي از كشورهاي پرجمعيت و نسبتا سرمايه دار منطقه يعني ايران را نيز هدف قرار داده است.
تعداد شركتهاي ايراني فعال در اين كشور و تعداد پروازهاي روزانه به مقصد شهرهاي مختلف اين كشور كوچك جنوبي خليج فارس به خوبي گواه اين مدعاست.
به گفته وي، اكنون، اين كشور با راهاندازي «منطقه بيوتكنولوژي دبي»(DUBIOTECH) كه فاز اول آن همين روزها افتتاح شده و تا پايان سال 2008 به اتمام ميرسد، حركتي را آغاز كرده است كه نتيجه آن چيزي جز مهاجرت تعداد قابل توجهي از نيروهاي انساني متخصص ايراني در عرصه بيوتكنولوژي كه كشور با سرمايهگذاري فراوان آنها را تربيت كرده است، نخواهد بود.
رييس شبكه بيوتكنولوژي پزشكي تصريح كرد: مسلما سرمايهگذاري آن كشور براي احداث اين منطقه نه بر مبناي نيروي انساني كشورهاي عربي بلكه با توجه به نيروي انساني متخصص سه كشور ايران،هند و پاكستان بوده است؛ اما از سوي ديگر هند و پاكستان نمي توانند همزمان به عنوان بازار هدف نيز در نظر گرفته شوند لذا اميد اول اين كشور در هر دو بعد، ايران است.
وي افزود: كشور عربستان سعودي نيز اخيرا با راهاندازي «شهر بيوتكنولوژي جده» با سرمايهگذاري كلاني به اين عرصه وارد شده و محل استقرار شركتهاي چند مليتي و حضور نيروهاي بالقوه كشورهاي غربي شده است.
اكنون ديگر تهديدهاي بيوتكنولوژي به كشورهاي صنعتي خلاصه نشده و به منطقه خاورميانه نيز كشيده شده است.
دكتر مهبودي تصريح كرد: در شرايط فعلي ديگر حركت بدون برنامه خطرساز است. گر چه عملكرد مناسب مركز صنايع نوين براي حمايت از توليدات دانش محور و سياستهاي مناسب وزارت بهداشت براي حمايت از توليدات حاصل از فرايندهاي بيوتكنولوژي در داخل كشور موج بسيار مثبتي را به راه انداخته است اما عدم هماهنگي ديگر سازمانها و مراكز ذيربط، اين فعاليتها را كمرنگ ميكند.
اين فرايند بدون يك حمايت ملي همه جانبه يعني فعاليت تمام سازمانهاي ذينفع نميتواند به يك صنعت ملي مبدل شود.
وي در پايان با تاكيد بر اين كه با يك حركت جهتدار و توجه به پتانسيلهاي كشور از نظر علمي، نيروي انساني و مهمتر از همه فنآوريهاي بومي ميتوان از تسلط ديگران بر بازار كشور جلوگيري كرد به ايسنا گفت: اكنون، بيش از هر زمان ديگري بايد سياست ملي زيستفنآوري را با هدف در دست گرفتن بازار منطقه متمركز كنيم و اگر به آن نپردازيم، با توجه به عدم تمايل سرمايهگذاران به سرمايهگذاري در ايران، كشورهايي مثل امارات نيروي انساني و پتانسيل ايران را به سمت اهداف و خواستههاي خود سوق خواهند داد.
١٢:٤٦ ٠٨/٠٥/١٣٨٦