محققان گروه بیومکانیک مرکز تحقیقات علوم و تکنولوژی پزشکی توانستند نمونه ایرانی روبات کمک جراح برای استفاده در جراحی های لاپاراسکوپی را با قابلیت های ویژه در کشور بسازند.
مهندس علیرضا میرباقری دانشجوی دوره دکتری مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف به همراه تیمی متشکل از محققان مهندسی پزشکی، علوم کامپیوتر و مکانیک مجری طرح ساخت نخستین روبات کمک جراح ایرانی است. این روبات هم اکنون در جراحی های لاپاراسکوپی بیمارستان امام خمینی (ره) دانشگاه علوم پزشکی تهران به جراحان در انجام اعمال جراحی یاری می رساند.
میرباقری در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح ویژگی های این روبات گفت: لاپاراسکوپی یکی از روشهای جراحی داخل حفره شکمی با حداقل آسیب به بیمار است. در این روش به جای ایجاد شکاف های عمیق و بزرگ می توان با ایجاد یک شکاف 3 تا 5 سانتیمتری و وارد کردن ابزارهای میله ای به داخل حفره شکم این اعمال جراحی را انجام داد.
روبات کمک جراح برای استفاده در اعمال جراحی لاپاراسکوپی
وی اضافه کرد: یکی از ابزارهای انجام این عمل جراحی یک لنز دوربین است که پیش از این، ابزار آن توسط یک دستیار برای جراح در حین انجام عمل جراحی نگهداشته می شد که می توانست تصویر ناحیه داخلی شکم را به جراح نشان دهد .
مجری طرح ساخت روبات کمک جراح لاپاراسکوپی خاطرنشان کرد: نگهداشتن این ابزار تصویری به کمک انسان، امکان لرزش، خستگی فرد نگهدارنده و اشتباه را فراهم می کرد. این نکته باعث شد که به پیشنهاد جامعه جراحان روباتی برای اینکار طراحی شود.
وی یاد آور شد : این روبات کمک جراح به دو شیوه پدالی و شنیداری می تواند از جراح دستور بگیرد. کنترل پدال این روبات در 6 جهت انجام می شود و کنترل شنیداری آن نیز به کمک صدای جراح صورت می گیرد.
میرباقری تأکید کرد: قابلیت ویژه ای که بخش شنیداری این روبات دارد این است که بر خلاف نمونه خارجی آن، با تغییر صدای روبات توانایی خود را حفظ می کند و می تواند به راحتی هجاها را تشخیص دهد و نیازی به آموزش خاصی ندارد. همچنین در زمانی که پدال ها قفل شود می توان با کمک سیستم شنیداری قابلیت روبات را حفظ کرد.
یکی از اعمال جراحی با کمک روبات کمک جراحی
در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران
وی در ادامه گفتگو با مهر اظهار داشت: این روبات هم اکنون در بیمارستان امام خمینی (ره) دانشگاه علوم پزشکی تهران در اعمال جراحی لاپاراسکوپی کاربرد دارد و توانسته طول مدت زمان عمل را کاهش دهد و این امر به کاهش طول مدت بیهوشی بیمار نیز منجر شده است.
مجری طرح ساخت روبات کمک جراح لاپاراسکوپی با اشاره به نمونه های خارجی روبات های کمک جراح در دنیا گفت: در فاصله سال های 1993 تا 2003 میلادی از نوعی از این روبات با نام "ایساپ" استفاده می شده که به دلیل مشکلاتی که در چرخش، وقت گیر بودن و کامل نبودن تصویر حفره داخل شکمی داشت کم کم کنار گذاشته شد. این مشکلات باعث شد که تعداد اعمال جراحی به کمک این روبات از میزان 85 هزار عمل جراحی به 20 هزار عمل جراحی کاهش یابد.
مرکز تحقیقات علوم و تکنولوژی در پزشکی یکی از مراکز تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی تهران است.