دكتر زلفي گل:
364 دانشمند ايراني بيش از 30 مقاله در مجلات علمي ISI دارند
«توهم توسعه علمي» خواندن پيشرفتهاي اخير، ناديدهگرفتن تلاش محققان كشور است
عضو هيات علمي دانشگاه بوعلي سيناي همدان با اشاره به رشد چشمگير توليدات و مقالات علمي محققان كشورمان در مجلات علمي ISI، اين امر را نشاني از پويايي جامعه علمي كشور و توان توليد علم آنها در سطح استانداردهاي جهاني خواند و طرح تعابيري همچون توهم توسعه علمي را به مفهوم ناديده گرفتن و زير سوال بردن تلاش محققان ايراني در سالهاي اخير خواند.
دكتر محمد علي زلفي گل در گفتوگو با خبرنگار پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با اشاره به مقاله اخير دكتر داوري اردكاني، رييس فرهنگستان علوم ايران، از آنچه به عنوان توهم توسعه علمي در ايران مطرح شده، انتقاد و ابراز عقيده كرد: در اين مقاله دكتر اردكاني توفيقات علمي محققان كشور را در نظر نگرفتهاند. در حال حاضر نزديك به 1000 نفر از ايرانيان بيش از 10 مقاله در مجلات علمي ISI دارند در صورتي كه قبلا اين آمار فقط 90 نفر بوده است.
استاد شيمي دانشگاه بوعلي سينا كه خود براساس شاخصهاي موسسه اطلاعات علمي(ISI)، يكي از معدود پژوهشگران برجسته كشور از لحاظ تعداد مقالات است، طرح اين قبيل مطالب را زير سوال بردن زحمات پژوهشگران كشور عنوان و خاطر نشان كرد: از رييس فرهنگستان علوم انتظار ميرود در جهت دفاع از بودجه پژوهشي به ايجاد سيستم نمايه سازي علم و فن بومي عمل كنند نه اين كه توسعه علمي در ايران را توهمي بيش ندادند. اين در حالي است كه مثلا در رشته رياضي بيش از 80 نفر بيشتر از 10 مقاله و در رشته داروسازي بيش از 85 محقق بيش از 10 مقاله در ISI ارايه كردهاند و تنها دكتر مهدي دهقان - استاد رياضي دانشگاه صنعتي اميركبير - به عنوان يك پژوهشگر در سال 2006، 45 مقاله در ISI ارايه داده است و اين بي انصافي است كه بگوييم اين ها توهم توسعه علم است.
وي از رييس فرهنگستان علوم خواست در جهت بهبود پژوهش در كشور، برنامههايي چون نمايهسازي علم و فن بومي و تشويق پژوهشگران را پيگيري كرده و نشان دهند ايرانيان در تمام عرصهها ميتوانند گوي رقابت را از همه جهانيان بربايند.
استاد زلفي گل ادامه داد: ما براساس شاخصهاي بينالمللي در تعداد ارجاعات به مقالات رتبه 49 جهان را داريم و از نظر تعداد اسناد علمي در رتبه 41 قرار داريم.
وي با بيان اين كه با برنامهريزي درست و با توجه به فرهنگ پژوهشي در كشور ما وجود دارد ما به اهداف سند چشم انداز 20 ساله خواهيم رسيد، گفت: در حال حاضر 364 دانشمند ايراني بيش از 30 مقاله در ISI دارند. تعداد قابل توجهي از دانشمندان ما در رشتههاي خاصي سرمشقنويسند و اينها نشان ميدهند كه در كشور اتفاقاتي در حال انجام است و نبايد زحمات دانشمندان را ناديده گرفت.
استاد شيمي دانشگاه بوعلي سينا گفت: با توجه به اين كه اكنون نگاه مديران اجرايي كشور به مقوله ورزش تغيير كرده و حمايت آنها از آن جدي شده است ميبينيم كه در عرصههاي جهاني پرچم پرافتخار نظام جمهوري اسلامي ايران را به اهتراز در ميآورند و مقامهايي كه قبلا رويايي بيش نبود به واقعيت ميپيوندد.
اين ديدگاه نگرش و حمايت در صورتي كه در مقوله علم به كار گرفته شود، مطمئنا پژوهشگران و دانشمندان كه از نخبگان جامعه هستند نيز ميتوانند نام پرافتخار ايران را در اسناد علمي دنيا به ثبت رسانده و نشان دهند در صورتي كه ايران بخواهد، ميتواند، لذا انتظار ميرود افرادي چون رييس فرهنگستان علوم، رسانهها و مديران اجرايي باور داشته باشند كه توليد علم كشور خود را در تمام زمينههاي توسعه كشور به خوبي نشان ميدهد و هرگونه هزينه در علم و پژوهش كشور سرمايهگذاري براي آينده است.
دكتر زلفيگل خاطر نشان كرد: در حال حاضر در دنيا دولتها براي هر كدام از تحقيقات كاربردي و بنيادي سياستگذاري و بودجه خاص خود را دارند اما در كشور ما به اين موضوع آن گونه كه بايد توجه نشده است.
وي مديريت را اصلي عنوان كرد كه در صورت نبودن شيوه مناسب آن بهرهوري به صفر خواهد رسيد در حالي كه با مديريت صحيح و توزيع مناسب منابع ميتوان در زمينه تحقيقات كاربردي و بنيادي موفق بود.
پژوهشگر برجسته شيمي با بيان اين كه علم و دانش براي برنامهريزي و هدايت صحيح جامعه در ابعاد مختلف آن يك اصل غيرقابل انكار است، تصريح كرد: هر چه قدر يافتههاي پژوهشي بيشتر منتشر شود و بروندادهاي پژوهشي توسط افراد بيشتري نقد و بررسي شود از ارزش بيشتري برخوردار خواهد بود.
وي با بيان اين كه عدم وجود سيستم نمايه سازي علم و فن بومي از مشكلات امروز جامعه ماست، گفت: با اين كه سالانه حدود هزار ميليارد تومان در پژوهش كشور هزينه ميشود، اين طرحها در جايي نمايه نميشود.
زلفيگل ابراز اميدواري كرد كه با الگوگيري از نمونههايي كه در ابعاد بينالمللي وجود دارد بتوانيم به اين سيستم دست يابيم.
استاد شيمي دانشگاه بوعلي سينا تاكيد كرد: ما بايد نگاه و زاويه ديد خود را وسيعتر كنيم البته نگاه بينالمللي و نگاه بومي هيچكدام به تنهايي كافي نيست، بلكه بايد جامع نگر باشيم.
وي تصريح كرد: با چنين سيستمي از كارهاي موازي و كپي برداري جلوگيري ميشود و اين سيستم نمايه سازي مشخص ميكند كه چگونه ميتوان از بودجه پژوهشي استفاده بهينه كرد.
دكتر زلفيگل در پايان عوامل مهم مؤثر در توليد علم را شامل منابع انساني، ملزومات پژوهشي، مديريت كلان و عالمانه، سيستم نمايه سازي توانمند، استانداردهاي علمي دانست و به ايسنا گفت: در استاندارد سازي بايد به عواملي از جمله ماهيت رشتهها، ماهيت بومي علم، ماهيت بينالمللي علم، موقعيت و محل، نوع سند علمي، مقطع و نوع ارتقاء، كميت و كيفيت، نظري و عملي، محيط، دايره و محل انتشار، اخلاق علمي و كار تيمي و گروهي توجه شود.
١٣:٤٤ ٠٥/٠٦/١٣٨٦